نقش کلیدی پایانه‌های فروش در شفاف سازی مبادلات اقتصادی

به گزارش می‌متالز، بنابراین شناخت ابعاد اقتصاد زیرزمینی بسیار مهم است؛ چراکه می‌تواند به افزایش درآمد‌های دولت، کاهش هزینه‌های جاری، دستیابی به راهکار‌هایی جهت تشویق تولید و صادرات، کاهش قاچاق کالا و تجارت غیرقانونی، تخصیص هدفمند و مناسب منابع اقتصادی و در کل رسیدن به اهداف سه گانه تخصیص، توزیع و تثبیت کمک کند؛ لذا درک صحیح از حجم و اندازه اقتصاد زیرزمینی و علل و آثار آن می‌تواند برای سیاست گذاران کلان اقتصادی با اهمیت باشد.
همین امر، نظام مالیاتی و قانونگذاران را واداشته است افزایش شفافیت اطلاعات در این بخش را به کمک ابزار‌های گوناگون در دستور کار خود قرار دهند تا هم هزینه وصول مالیات از این بخش را کاهش دهند و هم عدالت مالیاتی در این بخش را ارتقا دهند. یکی از ابزار‌هایی که استفاده از آن در حال حاضر هم در دستور کار نظام مالیاتی و قانونگذاران قرار گرفته است و هم به مطالبه افکار عمومی تبدیل شده است، استفاده از پایانه‌های فروشگاهی است. اگرچه بیش از صد سال از اختراع نخستین صندوق ‎‌های فروش در کشور‌های غربی می ‎ گذرد، اما سامانه ‎‌های فروشگاهی امروزی، تفاوت ‎‌های چشمگیر و اساسی با صندوق ‎‌های حتی یک دهه قبل دارند.
در حقیقت، سامانه‌ها یا پایانه ‎‌های فروش امروزی، صرفا صادرکننده فاکتور و ثبت ‎ کننده اطلاعات خرید و فروش بنگاه اقتصادی نبوده، بلکه از قابلیت ‎‌های منحصر به فردی دیگری برخوردارند. بنابرتعریف، سامانه فروش (پایانه فروشگاهی)، رایانه، دستگاه کارتخوان بانکی (pos)، درگاه پرداخت الکترونیکی یا هر وسیله دیگری است که امکان اتصال به شبکه‌های الکترونیکی پرداخت رسمی کشور و سامانه مودیان را داشته و از قابلیت صدور صورتحساب الکترونیکی برخوردار باشد. این سامانه ‎‌ها به ترازو، اسکنر بارکد، پیشخوان و حافظه مالیاتی) نرم ‎ افزاری یا سخت افزاری (مجهز بوده و امکان اتصال به دستگاه کارتخوان شبکه بانکی (POS) را نیز دارند و همچنین قابلیت ‎‌های مهمی از جمله صدور صورتحساب، ثبت و پردازش اطلاعات و ثبت جزییات معامله، محاسبه مالیات بر فروش یا مالیات بر ارزش افزوده را نیز دارا هستند. این فناوری جدید، از سوی دیگر مشتریان و فروشندگان را به دلیل اتصال پایانه فروشگاهی به شبکه بانکی و زیرساخت ‎‌های مالیاتی کشور، از محاسبه فرآیند‌های پیچیده تعیین میزان درآمد (فروش) و مالیات و همچنین از نقل و انتقال و رد ‎ و ‎ بدل کردن پول نقد فارغ می ‎ سازد. در حقیقت با اختصاص یک شماره یکتا توسط سازمان امور مالیاتی کشور به هر پایانه فروشگاهی، تمامی صورتحساب ‎‌های صادره توسط آن پایانه فروشگاهی، در سامانه مودیان مستقر در سازمان امور مالیاتی ثبت و نگهداری و مبنای محاسبه میزان فروش و تشخیص مالیات عملکرد و مالیات بر ارزش افزوده می ‎ شود.
اهمیت و تاثیر استفاده از پایانه‌های فروشگاهی به اندازه‌ای مهم است که قانونی مستقل در این زمینه تهیه و تصویب شده است که به قانون «پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان» معروف است. این قانون که مشتمل بر شش فصل و ۲۹ ماده قانونی است، زمینه مناسبی برای افزایش شفافیت تبادلات و ارتقای عدالت مالیاتی به دست داده است و وظایف و تکالیف نهاد‌ها و سازمان‌ها و مودیان در این خصوص را به روشنی تشریح کرده است. سازمان امور مالیاتی کشور نیز به موجب این قانون موظف شده است با راه اندازی سامانه مودیان، امکان ثبت نام مودیان در سامانه و صدور صورتحساب الکترونیکی را از طریق سامانه مزبور فراهم کند. البته قانونگذار ویژگی‌های دیگری را نیز برای این سامانه در نظر گرفته است تا امکان پاسخگویی به استعلامات الکترونیکی در خصوص اعتبارسنجی مودیان و أخذ و ارائه استعلام‌های لازم به دستگاه‌های اجرائی از طریق بستر‌های یکپارچه دولت اعم از سامانه دولت همراه و مرکز ملی تبادلات اطلاعات فراهم شود.
سازمان امور مالیاتی کشور طی امسال و سال آتی، اجرای قانون پایانه ‎‌های فروشگاهی و سامانه مودیان را در دستور کار خود دارد. با اجرای این قانون، عملا توسعه ‎ یافته ‎‌ترین شکل پایانه فروش که مطابق با استاندارد‌های روز جهانی است در کشور پیاده ‎ سازی می ‎ شود و تمامی مودیان مالیاتی تا پایان سال ۱۴۰۰ به «پایانه فروشگاهی» متصل به شبکه بانکی و در عین حال، مرتبط با «سامانه مودیان» مستقر در سازمان امور مالیاتی تجهیز می ‎ شوند.
قانونگذار با هدف اجرای کارآمد این قانون، مشوق‌هایی را نیز برای مشمولانی که تکالیف قانونی خود را در این زمینه انجام داده اند در نظر گرفته است. در همین راستا، سازمان امور مالیاتی موظف شده است در پنج سال اول پس از استقرار سامانه مودیان به منظور تشویق صاحبان مشاغل که فروش‌های خود را با استفاده از پایانه فروشگاهی انجام داده و کالا‌ها و خدمات موردنیاز خود را از واحد‌های اقتصادی عضو سامانه مودیان خریداری کنند، معادل بیست درصد (۲۰%) مالیات بر ارزش افزوده‌ای که مودی در هر دوره به سازمان پرداخت می‌کند یا یک درصد (۱%) فروش وی، حداکثر تا شصت میلیون ریال در هر دوره مالیاتی به عنوان پاداش همکاری مودی، از مالیات بر ارزش افزوده دوره بعدی وی کسر کند. اگر مودیان مشمول مالیات بر ارزش افزوده نباشند، پاداش موضوع این ماده از مالیات عملکرد آن‌ها در همان سال کسر می‌شود.
براین اساس می‌توان گفت، اجرای قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، یکی از پروژه‌های مهم اقتصادی کشور است که در سطح ملی و در دامنه ‎‌ای گسترده به اجرا در می ‎ آید و این امر باعث نظم ‎ بخشی به اقتصاد و شفافیت مبادلات اقتصادی فعالان اقتصادی و حتی گردش کالا در کشور می ‎ شود. بنابراین، با تجهیز اصناف و بنگاه ‎‌های اقتصادی به پایانه فروشگاهی، گام بلندی در جهت تحقق دولت الکترونیک، تحقق نظام مالیاتی هوشمند و شناسایی درآمد واقعی مودیان مالیاتی و در نهایت اجرای عدالت مالیاتی برداشته خواهد شد. داده مبنا بودن، مودی محور بودن و اتکا به فناوری ‎‌های پیشرفته و نوین، از مهمترین ویژگی ‎‌های مالیات هوشمند به شمار می ‎ رود.
سازمان امور مالیاتی کشور مطابق قانون ماموریت دارد زمینه اجرای این قانون از سوی تمامی مودیان کشور را فراهم ساخته و با فرهنگ ‏سازی موثر و نهادینه ‎ سازی نصب و بکارگیری پایانه‌های فروشگاهی توسط مودیان محترم، بستر لازم برای توسعه و تحول نظام مالیاتی را فراهم آورد. از این رو، انتظار می‌رود همکاران پرتلاش و خدوم سازمان در فرصت زمان باقیمانده تا پایان سال، همچون همیشه از هیچ تلاشی برای پیشبرد و به سرانجام رسیدن طرح ‎‌ها و برنامه ‎‌های سازمان، در کنار فعالیت‌ها و امور جاری خود دریغ نورزند تا همگان بتوانند از عواید و فواید مهم این قانون بهره‌مند گردند.

منبع: شبکه اخبار اقتصادی و دارایی ایران شادا