دهن کجی بورس کالا به قواعد بازار آزاد

به گزارش می‌متالز، بورس کالا امروز شاهد یک اتفاق بزرگ در فرایند معاملاتی خود بود. امروز برای اولین بار بورس فلزات میزبان ۵۰ هزار تن عرضه کنسانتره سنگ آهن معدن چادرملو بود تا فرایند کشف قیمت انجام شود. این فرایند کمک شایانی به شفاف سازی قیمت گذاری‌های کالا‌های معدنی و فولادی می‌کند.

شکست قیمت گذاری سنگ آهن در ایران

در بازار فولاد ایران در حال حاضر قیمت سنگ آهن در بورس و حتی بازار آزاد فاصله بسیاری با قیمت‌های جهانی دارد.

متاسفانه در شرایط فعلی دولت به موضوع خام فروشی و ارزان فروشی در بخش سنگ آهن اصرار دارد و شاهد سرکوب قیمت‌ها در بخش سنگ آهن داخلی هستیم.

اما موضوعی که بار‌ها توسط سیاستگذار تست شده موضوع قیمت گذاری دستوری در بازارهاست. این موضوع قطعا به شکست خواهد انجامید. در شرایط فعلی شاهد دست نامرئی در بازار سنگ آهن برای سرکوب قیمت داخلی هستیم.

این موضوع اولین بار نیست که با محوریت سنگ آهن در جریان است.

این کاهش قیمت‌های دستوری در سال‌های گذشته در بازار انرژی، فولاد و سایر نهاده‌های معدنی خام وجود داشته است.

خروج بورس کالا از قواعد بازار آزاد

در شرایط فعلی بورس کالای ایران به قواعد بازار آزاد اعتقادی ندارد و قیمت‌ها به شکلی هدایت شده به تالار معاملاتی بورس وارد می‌شوند. اما پیامد‌های این موضوع در بازار سنگ آهن گریبان کل زنجیره فولاد را خواهد گرفت.

هفته گذشته خبری مبنی بر پایان ذخیره سنگ آهن ایران تا ۱۸ سال آینده منتشر شد و تحلیلگران زیادی نسبت به این موضوع واکنش نشان دادند. متاسفانه سال هاست که خام فروشی در ایران با قیمت‌های بسیار پایینی به یک عادت تبدیل شده و زنجیره‌های بالادستی فولاد ایران به هیچ عنوان به قیمت‌های واقعی در بخش سنگ آهن عادت ندارند.

قطعا با پایان یافتن ذخایر سنگ آهن داخلی، تولیدکنندگان فولاد به هیچ عنوان توان تهیه سنگ آهن از بازار‌های جهانی را نخواهند داشت.

موضوعاتی که برای سنگ آهن تبیین شد برای سایر محصولات دسته مواد خام نیز صادق است.

برای مثال کافی است که نگاهی به روند قیمت گذاری کنسانتره سنگ آهن داشته باشیم. قیمت کنسانتره آهن در سال ۱۳۹۸ به دنبال نشست مشترک و همفکری معادن و فولادسازان معادل ۱۶% شمش خوزستان تعیین شد.

لکن در سال ۱۳۹۹ مذاکرات تعیین ضریب قیمت سنگ آهن عملا شکست خورد. در حال حاضر معادن قیمت کنسانتره را بصورت سلیقه‌ای در محدوده ۱۶% الی ۲۰% برای واحد‌های گندله‌سازی محاسبه می‌کنند که فاصله زیادی با نسبت‌های جهانی دارد. در معاملات جهانی این درصد بالغ بر دو برابر رقمی است که در بازار ایران معامله میشود.

کشف قیمت سنگ آهن در بورس کالا

بر اساس شیوه نامه ابلاغی دولت، قیمت سنگ آهن از طریق عرضه در بورس کالا کشف قیمت خواهد شد. فرآیند اجرایی این سیاست با معاملات کلوخه گهرزمین و دانه‌بندی چاه گز و کنسانتره آهن فکورصنعت قبل از عید آغاز شده و به مرور زمان در حال توسعه به گندله و آهن اسفنجی است. باید دقت داشت که اختیارات ویژه صمت در تنظیم بازار فولاد در سال ۱۳۹۹ با مخالفت رهبری، تمدید نشده و لذا تنها راهکار پیش رو، شفاف‌سازی و کشف قیمت از طریق مکانیزم عرضه/تقاضا در بورس کالا است که در دست پیگیری می‌باشد.

اولین عملکرد سنگ آهن در بورس کالا

پس از تصویب پذیرش سنگ آهن دانه‌بندی شرکت چادرملو در هفته‌های اخیر، روز چهارشنبه هفته گذشته نیز کنسانتره سنگ آهن این شرکت در بازار اصلی بورس کالا پذیرش شد. براین اساس نخستین عرضه کنسانتره سنگ آهن چادرملو فردا در تالار صنعتی و معدنی بورس کالا صورت خواهد گرفت که حجم عرضه ۵۰ هزار تن است. عرضه ۵۰،۰۰۰ تن کنسانتره سنگ آهن شرکت معدنی و صنعتی چادرملو در بورس کالا با تقاضای اولیه ۷۵،۰۰۰ تن روی نرخ پایه مواجه و در نهایت با نرخ رقابتی میانگین موزون ۲۴،۱۰۱ ریال توام با متوسط ۰.۴۲ درصد رقابت صورت گرفته نسبت به نرخ پایه مچ و معامله شد

حرکت بخش سنگ آهن به سمت زیان دهی

متاسفانه بخش سنگ آهن در بازار فعلی بسیار محجور مانده است. این حوزه به نوعی جور سایر بخش‌های فولادی را به واسطه زیان دهی یا بالا بودن هزینه‌های تولید کشیده است.

در گزارش‌های قبلی در خصوص همین موضوع بیان شد که قیمت تمام شده بسیار بالای محصولات فولادی از طریق فشار به معادن سنگ‌آهن و تحمیل قیمت‌های بسیار پایین به آن‌ها جبران می‌شود این موضوع بسیاری از معادن سنگ آهن ایران را ضرر ده کرده است.

قیمت سنگ آهن در ایران حداقل باید ۳۰ درصد افزایش قیمت داشته باشد تا بتوان ادعا کرد که پرتفولیوی بورس کالا در بخش صنعتی و فلزات اساسی در تعادل قرار دارد.

به همین دلیل است که در شرایط فعلی بخش معدن برای سرمایه گذار جذابیتی ندارد و شاهد کاهش شدید سرمایه‌گذاری در معادن سنگ‌آهن هستیم.

خروج سرمایه گذاران از بخش سنگ آهن

اما نتیجه این اجحاف در بازار سنگ آهن چیست؟ اخیر اداره آماد رقم ناامیدکننده‌ای از افت میزان سرمایه گذاری‌ها در معادن اعلام کرده است.

آمار‌ها به استناد گزارش‌های شرکت آمار نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری در بخش معدن به‌رغم مزیت‌هایی که دارد، بیش از از ۱۰۰ درصد افت داشته باشد این موضوع در شرایطی است که رانت حوزه شمش که یک سطح از سنگ آهن بالاتر است گلوگاه سیستم بهره وری اقتصاد فولادی کشور شود.

جمع بندی:

با رویکردی که دولت برای سنگ آهن در نظر گرفته است به احتمال زیاد شاهد روز‌های سختی برای این ماده معدنی خواهیم بود.

متاسفانه آمار استخراج سنگ آهن روز به روز در حال بالا رفتن است. نباید نقش سیاست‌های کلان اقتصادی و افق چشم انداز ۱۴۰۴ را که اشتبا‌ها استخراج بیشتر مواد خام را یک رویکرد مثبت در نظر گرفته است را نادیده بگیرم.

با ورود سنگ آهن به بورس کالا این امید به وجود آمده است که اقداماتی در راستای کشف قیمت این ماده معدنی صورت پذیرد.

منبع: پایگاه خبری آرتان پرس