بورس کالا، عراق را با قواعد دنیای مدرن آشنا می‌کند

به گزارش می متالز، بلند پروازی‌های رژیم بعث در عراق، از این کشور ویرانه‌ای ساخت که حالا بازارش مورد توجه بسیاری از کشورهای جهان واقع شده است. چرا که بازسازی این کشور که بیش از چهار دهه درگیر جنگ داخلی و جنگ در آن سوی مرزهای خود بوده است، با تکیه بر درآمدهای نفتی، بازاری بزرگ و جذاب برای بسیاری از کشورهای جهان است. به گفته سید حمید حسینی نائب رئیس اتاق ایران و عراق، جنگ‌های پی در پی در کشور همسایه، زیرساخت‌های مدرن این کشور اعم از بانک، بیمه و بورس را دچار عقب ماندگی تاریخی کرده است. آن طور که او می‌گوید از سال قبل بورس کالا اقداماتی را برای راه‌اندازی تابلوی بورس در این عراق آغاز کرده است که این فرصت نه تنها زمینه حضور بیشتر ایران در بازار عراق را فراهم می‌کند و سهم ایران از بازار عراق را افزایش می‌دهد بلکه سبب خواهد شد مردم عراق با شرایط دنیای مدرن و دنیای بورس بیشتر آشنا شوند.

عراق یکی از بزرگترین بازارهای صادراتی ایران به شمار می‌رود. روابط تجاری ایران و عراق در ۱۰ سال اخیر رشد قابل توجهی داشته است. از ابتدای سال ۱۳۹۷، روزانه ۲۰ میلیون دلار کالای صادراتی از ایران به عراق صادر شده است که بر اساس آمار گمرک ایران، به لحاظ وزنی ۱۴.۰۱ درصد و به لحاظ ارزش ۲۳.۱۹ درصد رشد داشته است. طبق اعلام سازمان توسعه تجارت، ظرفیت بالای بازار عراق موجب شده در سال جاری بیش از ۱۰ ردیف کالای ایرانی وارد این کشور شود که از آن جمله می‌توان به محصولات پلاستیکی، فرآورده‌های کشاورزی و صنایع تبدیلی، ماشین آلات و قطعات و تجهیزات صنعتی، فرآورده‌های معدنی، صنایع غذایی و ساختمانی اشاره کرد.

هم اکنون حجم مناسبات اقتصادی ایران و عراق رقمی نزدیک به ۷ میلیارد دلار در سال است. ولی چشم‌انداز روابط از تقویت این نرخ به بیش از ۲۰ میلیارد دلار در سال حکایت دارد. از سال گذشته بورس کالا گام‌هایی را برای ایجاد یک تابلو در بازار عراق برداشته است. تجربه بالای بورس کالا در معاملات محصولات صنعتی و مواد اولیه، جایگاه خاص این بازار مالی در معاملات مواد اولیه و محصولات کشاورزی و همچنین تجربه صادرات در کنار رصد مداوم بازار عراق توسط بورس کالا مواردی است که آینده حضور این بازار مالی را در بازار عراق با جذابیت بیشتری روبه‌رو می‌کند. این در حالی است که بازارهای کالایی رسمی همچون بورس کالا و بورس انرژی را می‌توان دو ابزار مهم بازار سرمایه و حتی بدنه تصمیم‌سازی اقتصادی برای ایجاد بازاری جدید به شمار آورد که ساده‌ترین خروجی آن افزایش حجم معاملات در این بازارهای کالایی است. بورس کالا سه رویکرد اصلی برای حضور در بازار عراق دارد. ایجاد بورس کالای مشترک ایران و عراق، حضور بورس کالا در چارچوب نمایندگی در عراق و همچنین نصب تابلوی معاملات و اطلاع‌رسانی شفاف قیمت‌ها و نهایتا کمک به ایجاد بورس کالای عراق، ۳ رویکرد اصلی است که بورس کالا سیاست‌های خود در بازار عراق را بر اساس آن بنا کرده است.

جا انداختن بورس در فرهنگ عراق

اما سید حمید حسینی نایب رئیس اتاق ایران و عراق کارکرد دیگری برای بورس کالا در این کشور تعریف می‌کند. او در این رابطه عنوان می‌کند: کشور عراق یک بورس دارد اما ساختاری که به نام بورس در این کشور بود، چندان فعال نیست.

او اضافه می‌کند: نهادهای مدرن در عراق از بانک گرفته تا بیمه و بورس، اصولا در فرهنگ این کشور جا نیفتاده است. در این ۳۰ تا ۴۰ سالی که عراق در جنگ با ایران، داعش و تحت اشغال آمریکا بوده است، هیچ‌کدام از ساختارهای مدرن این کشور بازسازی و نوسازی نشده است. قاعدتا نمی‌توان انتظار داشت که عراق بتواند در این زمینه‌ها به سرعت فعال شود. عراقی‌ها کارت اعتباری ندارند. سیستم بانکی مدرنی ندارند اما ما باید نگاهمان به پنج سال آینده باشد و به امروز عراق نگاه نکنیم.

به گفته حسینی، حضور بورس کالا در عراق فرصتی را برای مردم این کشور ایجاد می‌کند که با ساختارهای مدرن بیشتر آشنا شوند.

او درباره نحوه قیمت‌گذاری کالاها در تابلوی بورسی که توسط ایران راه‌اندازی می‌شود با اشاره به قواعد تخصصی که بورس کالا به آن توجه می‌کند، به این نکته اشاره می‌کند: بورس کالا قطعا بازار را مطالعه می‌کند و با در نظر گرفتن شرایط بازار و قیمت‌ها، قیمت‌گذاری را انجام می‌دهد.

نایب رئیس اتاق ایران و عراق تاکید می‌کند: ما از لحاظ قیمتی به ویژه در بحث فلزات مشکلی نداریم. هزینه‌های حمل رقم در حوزه فلزات رقم بزرگی راتشکیل می‌دهد. بنابراین محصولاتی که از چین و اوکراین می‌آیند، قاعدتا نمی‌توانند با ما رقابت کند. ما که نزدیکترین فاصله به کشور عراق را داریم، قاعدتا هزینه‌های حمل شدت کمتری از سایر کشورها باید پرداخت کنیم، اگر نتوانیم با دیگران رقابت کنیم، قطعا این مسئله ناشی از ناکارآمدی کارخانه‌های ایرانی خواهد بود.

تاثیرگذاری بورس از سه منظر

به اعتقاد حسینی بورس کالا از سه منظر می‌تواند در روابط تجاری ایران و عراق موثر باشد. بورس کالا یک برنامه‌ریزی از گذشته داشت تا در عراق تابلویی را راه‌اندازی کند. سایتی را به زبان عربی راه‌اندازی کرد. با توجه به اینکه بسیاری از اقلامی که در بورس کالا عرضه می‌شود، مورد نیاز عراق است، راه‌اندازی یک تابلو می‌تواند در روابط تجاری دو کشور و توسعه آن بسیار موثر باشد.

او ادامه می‌دهد: کار دیگر بورس کالا در عراق این است که فرصت‌هایی برای حضور شرکت‌های بزرگ در بازار عراق فراهم کند. مشکلی که در عراق داریم این است که شرکت‌های بزرگ و دارای برند ایران، در عراق کمتر حضور دارند. این شرکت‌ها تامین کنندگان یا خریداران کالا در بورس کالا هستند. در بخش فلزات، معدن، کشاورزی و فرآورده‌های نفتی و غیره چنین شرکت‌هایی داریم. بورس کالا با اطلاع رسانی خوبی که از وضعیت بازار عراق، ظرفیت‌ها و فرصت‌های این بازار در اختیار شرکت‌های بزرگ قرار می‌دهد، می‌تواند زمینه ساز حضور شرکت‌های علاقمند در بازار عراق باشد.

به گفته این فعال اقتصادی با توجه به اینکه بازسازی عراق در حال آغاز شدن است، یک ظرفیت ۳۰۰ میلیارد دلاری در بحث بازسازی این کشور مطرح است. مجموعه بورس کالا و بازار سرمایه اگر در این زمینه فعال باشد و در بازار عراق حضور داشته باشد، می‌تواند تضمین‌هایی را برای سرمایه‌گذاران ایرانی بگیرد و هم بستری برای حضور شرکت‌های خدمات فنی و مهندسی ایران در این بازار فراهم کند.

او اضافه می‌کند: در کنار این اقدامات، بورس کالا می‌تواند بازار بزرگی برای محصولات ایرانی از جمله لوازم و مصالح ساختمانی و همه اقلام دیگر شامل تجهیزات نفت و گاز، لوازم اداری و غیره که در بازار عراق به آن نیاز است، فراهم کند و تسهیلات مناسبی در اختیار فعالان اقتصادی ایران قرار دهد.

تابلوی بورس با عرضه فلزات آغاز به فعالیت کند

نایب رئیس اتاق ایران و عراق می‌گوید: به نظر من تابلوی بورس کالا در عراق می‌تواند کار خود را با عرضه فلزات شروع کند. زیرا فلزات یک کالای عمومی‌تر هستند و بازار آن در ایران انحصاری نیست همین طور در آن سوی مرزها و در داخل کشور عراق هم انحصاری نیست. بازار فلزات بازار بسیار بزرگی است. در ۶ ماهه اول امسال بیش از ۴۵۰ میلیون دلار آهن آلات (به اندازه کل صادرات سال گذشته) توانسته‌ایم به عراق صادرات داشته باشیم.

او اضافه می‌کند: بنابراین اگر تابلوی بورس کالا با چند قلم اقلام فلزی شامل میلگرد، تیر آهن و ... کار خود را آغاز کند، شاید بتوانیم سهم خود را در بازاری که در بدترین شرایط، بازاری دو میلیاردی است و بعضی سال‌ها بازار پنج میلیارد دلاری را ایجاد کرده است، حفظ کنیم.

به گفته حسینی، کشور عراق به ۱۰ میلیون تن آهن آلات نیاز دارد. در این کشور صرفا دو تا سه واحد خیلی معمولی با ظرفیت هزار تا ۱۸۰۰ تن تولید میلگرد، حضور دارد که محصول غیر استاندارد تولید می‌کنند. اگر بورس کالا با عرضه این جور اقلام کار خود را شروع کند، باعث آشنایی مردم عراق با بورس می‌شود و هم می‌تواند سطح روابط ایران را از سطح فعلی که راضی کننده نیست، افزایش دهد.

او همچنین از تاثیر بورس کالا بر صدور مصالح ساختمانی به کشور عراق سخن می‌گوید. به باور نایب رئیس اتاق ایران و عراق در حال حاضر بیش از ۵۰ درصد بازار عراق در این حوزه در دست ایران است. در مجموع از بازار دو میلیارد دلاری مصالح ساختمانی که در سال ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ در اقلامی مثل کاشی، سرامیک، شیشه، سفال، گچ، آهک و سیمان در کشور عراق وجود داشته است، یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان آن در اختیار ایران بوده است. با حضور بورس کالا می‌توانیم این بازار را برای خود تثبیت کنیم.

حسینی اضافه می‌کند: با توجه به موقعیت مناسب ایران در بازار مصالح ساختمانی عراق، با حضور بورس کالا می‌توانیم در بحث فلزات هم سهم خود را در بازار این کشور افزایش دهیم. اینکه اوکراین یا چین از آن سوی دنیا بیاید و بتواند در حوزه فلزات با ما رقابت کنند، بخشی ناشی از ضعف ما و تجار ماست که نتوانستند خود را در آن بازار خوب معرفی کنند.

جذابیت محصولات پتروشیمی برای عراقی‌ها

نایب رئیس اتاق ایران و عراق درباره دیگر محصولاتی که از طریق تابلوی بورس کالا قابل عرضه است، به تمایل عراقی‌ها برای خرید محصولات پتروشیمی ایران اشاره می‌کند.

او می‌گوید: عراق در بحث صنایع سبک، ظروف یکبار مصرف و بطری پت اقداماتی را انجام داده است. این کشور در صنایعی که به تکنولوژی وابستگی ندارد و پیچیده نیست، شامل صنایع بسته‌بندی، پلاستیک و ظروف یکبار مصرف به شدت سرمایه‌گذاری می‌کنند و به همین دلیل به برخی محصولات پتروشیمی به شدت نیاز دارند.

حسینی ادامه می‌دهد: گلایه عراقی‌ها این است که به هیچ وجه نمی‌توانند نیازهای خود را از واحدهای تولیدی پتروشیمی ایران به‌طور مستقیم تهیه کنند و ناگزیرند که از دست واسطه‌ها، مواد اولیه بخرند. اگر بورس کالا در زمینه عرضه پی وی سی، پلی اتیلن و مواد مورد نیاز صنایع کوچک عراق وارد عمل شود، قطعا می‌توانیم از این پتانسیل هم استفاده کنیم.