فرصتی برای پیوستن به تولیدکنندگان برتر مواد معدنی

بر اساس آمار و اطلاعات موجود، افت قیمت‌ها در یک برهه از زمان مقطعی بوده و در سال ۲۰۱۷ ( ۱۳۹۶) روند روبه رشدی خواهد داشت. این موضوع فرصت مناسبی است تا ایران نیز که از ذخایر معدنی فراوانی برخوردار است نسبت به انجام طرح‌های توسعه‌ای در بخش‌های مختلف از جمله صنعت مس گام‌های محکمی بردارد تا بتواند سهم مناسبی از بازار را کسب کند. البته تلاش ایران در حوزه فولاد نیز یکی دیگر از نقاط قوت کشور به شمار می‌آید و از آنجایی که چندی پیش ایران به عنوان بزرگترین تولیدکننده آهن اسفنجی جهان در سال ۲۰۱۷معرفی شد، جای امیدواری به‌منظور صادرات محصولات مورد نیاز برای فولادسازی در جهان وجود دارد.

رشد ۴ تا ۱۰ برابری مصرف مواد معدنی

رئیس هیات مدیره خانه معدن ایران درباره اینکه بازار جهانی مواد معدنی در سال جدید چه تغییری خواهد کرد، اظهار کرد: براساس مطالعات سازمان تجارت جهانی، مصرف مواد معدنی و فلزات تا سال ۲۰۵۰ بین ۴ تا ۱۰ برابر رشد می‌کند بنابراین جای نگرانی نیست و براساس بررسی‌ها و پیش‌بینی‌های اقتصادی، در کشورهای در حال توسعه به‌ویژه چین، نرخ مواد معدنی و فلزات از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۳۵ میلادی صعودی در نظر گرفته شده بود؛ پس نباید امروز نگران افت مقطعی قیمت‌ها باشیم زیرا همچنان برآیند قیمت‌ها افزایشی خواهد شد. درست است در سال ۲۰۱۵ تا اواخر ۲۰۱۶م شاهد افت نرخ مواد معدنی در جهان بودیم اما این یک اتفاق مقطعی است و انتظار می‌رود در سال ۲۰۱۷م قیمت‌ها رشد کند. به گفته محمدرضا بهرامن، کاهش ذخایر معدنی و کاهش تولیدات معدنی و ادامه یافتن سیر تقاضای جهان موجب رشد قیمت‌ها می‌شود.بر اساس گزارشی که بانک سیتی گروپ ارائه کرده، تقاضا در بازار مواد خام معدنی به سمت تعادل حرکت خواهد کرد و عملکرد مثبت آن سبب می‌شود؛ در واقع جریانی از نقدینگی به سمت این بازار حرکت می‌کند و در نتیجه به پشتوانه پیشرفت اقتصاد امریکا و چین، تقاضای جهانی به مواد معدنی افزایش می‌یابد. این گزارش نشان می‌دهد پس از خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، بازار جهانی طلا هم بسیار امیدوارکننده خواهد بود.

تکمیل زنجیره فولاد در ایران

امروزه فولاد به عنوان یکی از فلزات استراتژیک در جهان به شمار می‌آید و حرکت در جهت تکمیل زنجیره تولید این محصول در دستور کار بسیاری از تولیدکنندگان و کشورهای بزرگ و صنعتی قرار گرفته است. در این میان ایران نیز برای تحقق اهداف تعریف شده در چشم‌انداز ۱۴۰۴ برای تولید ۵۵ میلیون تن فولاد برنامه‌ریزی گسترده‌ای انجام داده اما در میان تولید مواد اولیه فولاد ایران بیشترین رقم ویژه آهن اسفنجی است که اکنون بیش از نیاز داخلی بوده و در صورت اجرایی شدن تمامی طرح‌ها می‌توان به استفاده بهینه از این محصولات تولیدی امیدوار شد. به گفته رئیس هیات مدیره خانه معدن ایران براساس برنامه استراتژی تعریف شده در صنعت فولاد ایران، پیش‌بینی شده در ۱۰ سال آینده، ایران هر ساله بزرگترین تولیدکننده و مصرف‌کننده آهن اسفنجی دنیا خواهد بود. در نهایت با توجه به سرمایه‌گذاری‌های انجام شده و در دست انجام از ۵ سال آینده، ایران به تنهایی حدود ۳۰ درصد آهن اسفنجی تولیدی دنیا را به خود اختصاص خواهد داد. بهرامن با بیان این مطلب در ادامه گفت: پیش‌بینی می‌شود با توجه به سرمایه‌گذاری‌های انجام شده از بین ۱۵ کشور عمده تولیدکننده فولاد دنیا، ایران و هند از سال ۲۰۱۷ تا سال ۲۰۲۰م بیشترین رشد تولید فولاد دنیا را داشته باشند.

روند روبه رشد مس

درحال‌حاضر با توجه به افزایش تقاضا برای فلز مس، نرخ این ماده معدنی روندی روبه رشد داشته و سیر صعودی را طی می‌کند. در این میان ایران نیز که روی کمربند فلزی قرار گرفته ذخایر فراوانی از مس را در نقاط مختلف کشور در خود جای داده که بخشی از آنها به اکتشاف رسیدند و بهره‌برداری شدند. بنابراین می‌توان با سرمایه‌گذاری روی این ماده معدنی نسبت به اکتشاف و بهره‌برداری از ذخایر جدید فلز مس، میزان تولید این فلز را افزایش داد و در کنار آن با فرآوری این محصول زمینه را برای ورود به بازار جهانی و تبدیل شدن به یکی از تولیدکنندگان بزرگ مس منطقه فراهم کرد. باید برای ادامه یافتن پروژه‌های تعریف شده در بخش صنعت مس به ظرفیت جهانی برسیم. بهرامن نیز درباره بازار مس در سال جدید اینگونه پاسخ داد: در سال ۲۰۱۷م (۱۳۹۶ش) به‌دلیل افزایش نرخ و رونق نسبی بازار، تقاضا برای کاتد بیشتر خواهد بود، امید است تا رشد یک درصدی افزایش قیمت‌های جهانی مس پیش برویم و بتوانیم با استفاده از منابع بانکی و داخلی، پروژه های‌مان را ادامه دهیم و تا پایان سال ۹۸ به ظرفیت جهانی دست یابیم. وی افزود: همچنین پیش‌بینی می‌شود فلز مس در سال ۲۰۱۷م بهترین عملکرد را در میان سایر مواد معدنی از خود نشان دهد و میانگین نرخ این فلز صنعتی بیش از ۶۶۰۰دلار افزایش یابد.

از طرفی فلز مس نیز به دلیل کاربرد بالای آن در صنایع و نیاز کشور به این فلز استراتژیک به‌طور قطع نقش بالایی در اقتصاد جهان ایفا می‌کند. اکنون شاخص‌ترین تولیدکنندگان این فلز ارزشمند و استراتژیک در جهان، کشور شیلی، چین، پرو، ایالات متحده امریکا و استرالیا هستند و بزرگترین مصرف‌کننده این فلز نیز کشور چین با سهم ۴۵ درصدی است.رئیس هیات مدیره خانه معدن ایران افزود: نرخ مس که در ۲ سال گذشته شاهد افت چشمگیری بود، یکی از راکدترین سال‌ها را پشت سر گذاشته و از نیمه دوم سال ۲۰۱۶ میلادی از بحران خارج شده و یکباره در ۴ ماه گذشته شروع به رشد کرده است. پیش‌بینی‌های جدید همچنان از افزایش نرخ این فلز و رشد تقاضا از سمت مصرف‌کننده خارجی برای کاتد ایران حکایت دارد.
 

روی سپید فلز روی

در کنار تمامی محصولات و مواد معدنی یادشده، فلز روی نیز روی خوش بازار را در مدت اخیر به خود دیده و رشد چشمگیری از نظر نرخ داشته است. کاهش عرضه و افزایش تقاضا برای این فلز از دلایل اصلی برای افزایش نرخ فلز روی در بازارهای جهانی است، درحالی که فلز روی به دلیل برخورداری از ویژگی‌های خاص، در صنایع مختلف کاربردهای فراوانی داشته و همواره بازار مصرفی آن داغ است. در این میان ایران نیز از ذخایر مناسب روی برخوردار است که بخشی از آن به شکل کامل به مصرف رسیده است، پس باید برنامه‌ای برای افزایش ظرفیت این ماده معدنی برای تامین نیاز صنایع پایین دستی این کانی تعریف شود.

به گفته رئیس هیات مدیره خانه معدن ایران، نرخ روی در ۳ سال گذشته به‌دلیل بحران مالی و رکود اقتصاد جهانی بسیار پایین بود و نمودار سرمایه‌گذاری برای تولید این فلز در جهان کمی رو به کاهش رفت تا جایی‌که معادن معروف برانزویک کانادا، سنچری ایتالیا و یلشین ایرلند، تا پایان سال ۲۰۱۵ میلادی تعطیل بودند. در پی کاهش استخراج این فلز، موجودی انبارهای جهانی با افت همراه شد به طوری که سال ۲۰۱۵م، سال سخت فلز روی برای سرمایه‌گذاران این صنعت نام گرفت.وی افزود: به دلیل کاربرد گسترده جهانی فلز روی، نگرانی برای کمبود عرضه جهانی این فلز در چند سال آینده وجود دارد. در ایران افزایش نرخ دلار برای صنعت سرب و روی مشابه سایر صنایع به طور کلی نتیجه را سودآور می‌کند اما با وجود رشد قیمت‌های تمام شده در داخل کشور در یک دوره ۴ ساله و ثابت ماندن نرخ ارز در همین بازه زمانی، رقابت برای تولیدکنندگان محصولات معدنی به‌ویژه تولیدکنندگان واحدهای کوچک و متوسط بسیار شکننده شده است؛ به طوری که در شرایط کنونی بخش عمده‌ای از این فعالان در صنعت سرب و روی کشور و همچنین سایر فعالان معدنی به‌دلیل نبود تعادل در نرخ تمام شده و نرخ فروش از بازار رقابتی خارج شده و در نهایت فعالیت خود را متوقف کرده‌اند.

بازار داغ آلومینیوم

امروزه فلز آلومینیوم به دلیل کاربردهای فراوانی که در صنایع مختلف از جمله خودرو دارد مورد توجه بسیاری از کشورهای توسعه یافته و همچنین همسایگان ایران در منطقه خلیج‌فارس قرار گرفته و شاهدیم کشوری همچون قطر سرمایه‌گذاری قابل توجهی در صنعت آلومینیوم انجام داده است، در حالی که ایران نیز با برخورداری از انرژی ارزان و دسترسی به آب‌های آزاد می‌تواند به جمع تولیدکنندگان آلومینیوم منطقه بپیوندد.رئیس هیات مدیره خانه معدن ایران نیز درباره صنعت آلومینیوم و وضعیت آن در سال‌های اخیر اظهار کرد: در ۱۵ سال گذشته بسیاری از تولیدکنندگان کوچک آلومینیوم در خاورمیانه به عضوی از مهم‌ترین نقش‌آفرینان بازار آلومینیوم در جهان تبدیل شده‌اند که به نوعی رقیبان ما هستند و از مهم‌ترین آنها می‌توان به امارات، بحرین، عربستان سعودی، قطر، عمان و ترکیه اشاره کرد. این کشورها در مجموع به طور متوسط ۲۲ درصد آلومینیوم جهان را تولید می‌کنند و این رقم نسبت به سال ۲۰۰۰میلادی به طور تقریبی ۴ برابر شده است.

براساس پیش‌بینی‌های انجام شده، تقاضای آلومینیوم در بازار داخلی ایران نیز تا سال ۲۰۲۵ روند صعودی خواهد داشت، زیرا پیش‌بینی می‌شود تقاضای خودرو در ایران از ۱/۶۵میلیون دستگاه در سال به حدود ۳ میلیون دستگاه تا سال ۲۰۲۵ افزایش یابد. رئیس هیات مدیره خانه معدن ایران در ادامه صحبت‌هایش گفت: بخش‌های دیگر صنعت ایران مانند ساخت‌وساز و توسعه شهری در کنار صنایع الکتریکی از دیگر دلایل افزایش تقاضای آلومینیوم در ایران خواهد بود. اکنون صنایع پایین‌دستی وابسته به آلومینیوم در کشور با کمترین ظرفیت خود (معادل ۳۰ درصد) در حال فعالیت هستند، زیرا دسترسی به آلومینیوم در بازار داخلی ایران با محدودیت مواجه است. بنابراین ایران باید تولید آلومینیوم خود را برای پاسخگویی به تقاضای داخلی و خارجی افزایش دهد.به گفته وی، صنایع آلومینیوم کشور با ۳ مسئله مهم شامل انرژی، دسترسی به آب‌های آزاد و تامین مواد اولیه صنعت آلومینیوم (بوکسیت) روبه‌رو هستند. تولیدکنندگان در ایران باید با استفاده از منابع انرژی و نیم‌نگاهی به تجربه بین‌المللی، این صنعت را به جایگاه واقعی خود که درخور کشور است برسانند.

البته لازم به یادآوری است، از آنجا که صنعت آلومینیوم نیازمند استفاده از فناوری‌های روز دنیا، دانش فنی و سرمایه‌گذاری خارجی بوده و تنها با توان داخلی امکان سرمایه‌گذاری برای تامین آلومینای موردنیاز صنعت آلومینیوم در شرایط کنونی وجود نداشته و در آینده تامین مواد اولیه به‌طور قطع با مشکلاتی مواجه خواهد شد، تحریم‌ها مشکلات جدی برای این صنعت ایجاد کرده است.به عقیده بهرامن، تولید آلومینیوم در کشور به عنوان کالای استراتژیک نیازمند نگاه ویژه است، با این وجود در طول سال‌های گذشته صنعت آلومینیوم از این نظر مغفول مانده است.