تولید خصوصی‌ها روی غلتک افتاد

به گزارش می‌متالز، آنچه مشخص است همراه با چشم‌انداز مذاکرات هسته‌ای بسیاری از شرکای خارجی خودروسازان خصوصی که به واسطه فشار ایالات متحده مجبور به ترک ایران شدند، فعالیت خود را بار دیگر آغاز کردند این در شرایطی است که از اواخر سال گذشته شرکت‌های جدیدی نیز به جمع شرکای خارجی خصوصی‌ها پیوسته‌اند.

براساس آمار‌های ارائه شده توسط وزارت صمت تا پایان اردیبهشت امسال خصوصی‌ها ۵ هزار و ۷۷۲ دستگاه خودرو تولید کرده‌اند. این در شرایطی است که سال گذشته در همین بازه زمانی تولید به ۴ هزار و ۴۴ دستگاه رسیده بود. در این بین برخی از شرکت‌هایی که سال ۹۸ تولید خود را متوقف کرده بودند در اواخر سال ۹۹ بار دیگر به جمع خودروسازان خصوصی پیوسته‌اند.

آنچه مشخص است وزارت صمت به‌عنوان سیاستگذار کلان خودرو، در بسته جهش تولید‌۱۴۰۰ برخلاف سال‌های گذشته، تیراژ خودروسازان بخش‌خصوصی را نیز هدف‌گذاری کرده است. این وزارتخانه در ابتدای سال‌جاری تولید یک‌میلیون و ۲۵۰ هزار دستگاه خودرو را برای سال‌۱۴۰۰ پیش‌بینی کرده، این در شرایطی است که سهم دو خودروساز بزرگ کشور یعنی ایران‌خودرو و سایپا یک میلیون و ۱۰۰ هزار دستگاه در نظر گرفته شده و خودروسازان خصوصی نیز موظف شده‌اند تولید‌۱۵۰ هزار دستگاه از محصولات خود را در سال‌جاری نهایی کنند. دلیل اینکه وزارت صمت در سال‌جاری علاوه بر خودروسازان دولتی برنامه تولیدی را نیز به شرکت‌های خودروساز خصوصی دیکته کرده را باید در دیدگاه سکاندار این وزارتخانه جست و جو کرد.

علیرضا رزم‌حسینی از زمانی که سکان هدایت وزارت صمت را در دست گرفته همواره بر شکست انحصار در بازار خودرو از مسیر حضور پررنگ‌تر خودروسازان خصوصی تاکید کرده است؛ بنابراین می‌توان گفت در حال‌حاضر سیاستگذار کلان خودرو به‌دنبال این است تا با افزایش تولید خودروسازان بخش خصوصی، آن‌ها سهم بیشتری از بازار خودرو را در اختیار بگیرند. وزارت‌نشینان برای اینکه این ایده خود را عملیاتی کنند در کنار هدف‌گذاری تولید برای خودروسازان دولتی، هدف‌گذاری را نیز برای خودروسازان خصوصی در‌نظر گرفته‌اند. بدون تردید تحقق هدف‌گذاری صورت‌گرفته سبب خواهد شد تا علاوه بر بالا رفتن سهم بازار و ایجاد رونق در شرکت‌های خودروساز خصوصی، ایده سیاستگذار کلان خودرو در ارتباط با شکستن انحصار بازار خودرو تا حدودی رنگ واقعیت به خود بگیرد.

حال سوال اینجاست که آیا این توان در خودروسازان خصوصی وجود دارد تا هدف‌گذاری صورت گرفته را عملیاتی کنند یا اینکه این هدف‌گذاری بلند‌پروازانه است و امکان تحقق ندارد؟ آنچه مشخص است همراه با برنامه‌ریزی وزارت صمت برای تخصیص سهمی معین برای خصوصی‌ها در بازار خودرو، این بخش نیز با حمایت مسوولان صنعتی رویکرد جدیدی را در تولید محصولات خودرویی اتخاذ کرده است. خودروسازان خصوصی کشور در سال ۹۲-۹۱ همزمان با اعمال تحریم‌های اولیه پذیرای بسیاری از شرکت‌های خودروساز چینی به عنوان جایگزین شرکای غربی خود شدند این در شرایطی است که به واسطه عملکرد خصوصی‌ها، شرکت‌های چینی در مدت زمان کمی، موفق به اخذ سهمی قابل‌توجه از بازار خودروی ایران شدند. اما تحریم‌های ثانویه در سال‌۹۸چینی‌ها را نیز مجبور به ترک بازار ایران کرد. طبق آمار‌های وزارت صمت تولید ۹۳ هزار و ۴۰۰ دستگاهی بخش خصوصی در سال ۹۷ به ۳۲ هزار و ۵۰۰ دستگاه در سال ۹۸ رسید. در تحریم‌های ثانویه بسیاری از شرکت‌های خصوصی مجبور به تعطیلی خطوط تولید خود شدند و برخی دیگر با کمترین ظرفیت تولیدی موجودیت خود را حفظ کردند. به این ترتیب این شرکت‌ها با توجه به وضعیت ناپایدار سیاسی و اقتصادی کشور به این نتیجه رسیده‌اند که تضمینی بر ادامه مونتاژ خودرو‌های چینی در طولانی‌مدت نیست و ممکن است با اتفاق مشابهی که در سال ۹۸ رخ داد بار دیگر مجبور به تعطیلی خطوط تولیدی خود شوند؛ بنابراین این شرکت‌ها رویکرد جدیدی را در تولید خودرو اتخاذ کرده‌اند که موفقیت در این مسیر می‌تواند آن‌ها را به تولید ۱۵۰ هزار دستگاهی خودرو نزدیک کند.

آنچه مشخص است خرید خط تولید خودرویی مشخص از شرکت‌های خارجی این روز‌ها در دستور شرکت‌هایی قرار دارد که از زیرساخت مناسب تولیدی برخوردار هستند. بنابر اخبار رسمی برخی از این شرکت‌ها با ایجاد خط مونتاژ خودرویی مشخص بیشتر به دنبال تولید خودرو‌های شاسی بلند و کراس‌اوور هستند.

عملکرد بهاری خودروسازان خصوصی

از جمع ۱۴ شرکت خودروساز خصوصی تا پایان اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰ تنها ۶ خودروساز فعال بوده‌اند و همان‌طور که عنوان شد آن‌ها رشد ۳۰ درصدی تولید سواری را طی اردیبهشت‌ماه امسال در قیاس با همین بازه زمانی در سال گذشته رقم زدند.

اما خودروسازان خصوصی چه افت و خیزی را در دومین‌ماه از سال ۱۴۰۰ تجربه کردند؟ در پاسخ به این سوال به آمار‌های ماهانه وزارت صمت در این زمینه استناد می‌کنیم. از مدیران‌خودرو آغاز می‌کنیم که بیشترین سهم را در تولید خودرو طی بازه زمانی یاد شده بر عهده داشت. مدیران‌خودرویی‌ها تا پایان اردیبهشت‌ماه سال‌جاری ۳ هزار و ۱۱۷ دستگاه از انواع محصولات حاضر در سبد محصولاتی خود را تولید کرده‌اند. این خودروساز مونتاژ برند چینی «چری» و «ام‌وی‌ام» را در دستور کار دارد. میزان تولید مدیران‌خودرو تا پایان اردیبهشت‌ماه سال‌جاری در مقایسه با تولید این خودروساز خصوصی در همین بازه زمانی در سال ۹۹ از افت تولیدی حول و حوش ۵/ ۴درصدی حکایت دارد. در میان محصولات مدیران‌خودرو بیشترین سهم تولید را ام‌وی‌ام X ۲۲ به خود اختصاص داده است. از این محصول هزار و ۳۲۳ دستگاه تولید شده که سهم بیش از ۴۲ درصدی را به خود اختصاص داده است.

محصول بعدی که بیشترین سهم را در سبد محصولاتی این خودروساز تا پایان اردیبهشت‌ماه به خود اختصاص داده تیگو ۷ است. مدیران‌خودرویی‌ها از این محصول SUV خود ۵۰۸ دستگاه تولید کرده‌اند.

ام‌وی‌ام X ۳۳ با تولید ۳۹۰ دستگاه در جایگاه سوم قرار دارد. اما در میان محصولات حاضر در سبد محصولاتی این خودروساز در بازه زمانی یاد‌شده تیگو ۷ بیشترین رشد تولید را به نسبت سال پیش در همین بازه زمانی به خود اختصاص داده است. بر اساس آمار منتشر شده تولید این محصول رشدی در حدود ۱۱۷ درصد را نشان می‌دهد. در مقابل آریزو‌۵ نیز بیشترین افت را تجریه کرده است. بررسی آمار تولید این محصول سدان در اردیبهشت‌ماه امسال در مقایسه با اردیبشهت‌ماه ۹۹ از افت تولید بیش از ۵۱‌درصدی حکایت دارد. دو محصول تیگو‌۵ و ام‌وی‌ام X ۵۵ نیز تا پایان اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰ در خطوط تولید این خودروساز بخش خصوصی دیده نشدند. نکته قابل‌توجه در ارتباط با سبد محصولاتی مدیران‌خودرو این است که تیگو ۸ به تازگی به صف محصولات تولیدی آن اضافه شده است. مدیران‌خودرو تا پایان اردیبهشت‌ماه سال‌جاری ۶۰ دستگاه از این خودروی ۷ نفره را تولید کردند.

حال سراغ دیگر خودروساز بخش خصوصی یعنی کرمان‌موتور می‌رویم.

کرمان‌موتوری‌ها بعد از مدیران‌خودرو بیشترین محصول را تا پایان اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰ تولید کرده‌اند. آمار‌ها نشان می‌دهد این خودروساز توانسته تولید ۲ هزار و ۲۶۳ دستگاه از محصولات خود را نهایی کند.

این خودروساز همان‌طور که عنوان شد رشد تولیدی حول و حوش ۱۹۰ درصد را تا پایان اردیبهشت‌ماه سال‌جاری در قیاس با اردیبهشت‌ماه سال گذشته در کارنامه خود ثبت کرده است. در سبد محصولاتی این خودروساز کرمانی، جک S ۵ بیشتر سهم را در بازه زمانی یاد‌شده به خود اختصاص داده است. کرمان‌موتوری‌ها از این محصول SUV خود در دو‌ماهه ابتدایی سال جاری هزار و ۲۷۱ دستگاه تولید کردند.

مقایسه آمار تولید این محصول تا پایان اردیبهشت‌ماه سال‌جاری با همین بازه زمانی در سال گذشته بیش از ۶۳ درصد رشد را نشان می‌دهد. بعد از جک S ۵، جک S ۳ جایگاه دوم را به لحاظ تیراژ به خود اختصاص داده است. این خودروساز بخش خصوصی از این محصول کراس‌اوور خود در بازه زمانی یاد شده ۴۷۰ دستگاه تولید کرده است. جک‌S ۳ در اردیبهشت‌ماه سال گذشته جایگاهی در سبد محصولاتی این خودروساز نداشته است. جک‌J ۴ نیز با تولید ۴۷۰ دستگاه در جایگاه سوم قرار دارد. این خودرو نیز همانند جک‌S ۳ در دو ماهه ابتدایی سال گذشته تولید نشده است. کرمان‌موتوری‌ها نیز همانند رقیب خود یعنی مدیران‌خودرو یک محصول SUV جدید به نام KMC K ۷ را به سبد محصولاتی این شرکت اضافه کرده‌اند.

تا پایان اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰ در مجموع ۴۲ دستگاه از این محصول نوبرانه کرمان‌موتور تولید شده است. بعد از کرمان‌موتور، خودروسازی بهمن توانسته جایگاه سوم را به لحاظ تیراژ تا پایان اردیبهشت‌ماه سال جاری به خود اختصاص دهد.

بهمن‌موتوری‌ها در بازه زمانی یاد شده تولید ۲۳۵ دستگاه از محصولات خود را نهایی کرده‌اند. این میزان تولید در سال ۱۴۰۰ در مقایسه با بازه زمانی سال گذشته رشد تولیدی حول و حوش ۱۷ درصد را نشان می‌دهد. در آمار‌های ارائه شده توسط وزارت صمت جزییاتی از تولید محصولات این شرکت عنوان نشده است.

جایگاه چهارم جدول تیراژ تولید خودروسازان بخش خصوصی به خودروسازان بم اختصاص دارد. این خودروساز که پیش‌تر تولید محصول جیلی GC ۶ را در دستور کار داشت از ابتدای سال‌جاری تمرکز خود را روی محصل نوبرانه خود یعنی لیفان X ۷۰ قرار داده است. این محصول نیز یک محصول SUV است که طرفداران زیادی در کشور ما دارد و این خودروساز امیدوار است تا همان استقبالی که از لیفان X ۶۰ شد برای این محصول چینی نیز بار دیگر تکرار شود.

سروش دیزل‌مبنا نیز که بیشتر به عنوان یک تجاری‌ساز خود را مطرح کرده بود از سال گذشته به بخش تولید خودرو‌های سواری ورود کرد. در حال‌حاضر این شرکت تولید محصول روسی پاترویت را برعهده دارد. پاترویت نیز یک محصول SUV محسوب می‌شود. سروش‌دیزلی‌ها تا پایان اردیبهشت‌ماه سال جاری توانسته‌اند تولید ۵۰ دستگاه از این محصول را نهایی کنند. بررسی آمار تولید این خودروساز تا پایان اردیبهشت‌ماه سال‌جاری در قیاس با اردیبهشت‌ماه گذشته از رشد تولیدی بیش از ۷۳۰ درصد حکایت می‌کند.

خودروسازی راین نیز با تولید یک دستگاه خودرو در قعر جدول خودروسازان خصوصی قرار دارد.

شرکت‌های نظیر سیف‌خودرو، عظیم خودرو، خودروسازی بایک بین‌الملل، صنعت خودروی‌آذربایجان، سازه خودروی دیار، کارمانیا و ریگان هیچ محصولی را در دو‌ماهه ابتدایی امسال در خطوط تولید خود نداشته‌اند. این در شرایطی است که برخی اخبار از برنامه‌ریزی این شرکت‌ها برای تولید محصولاتی متفاوت از گذشته حکایت دارد.

منبع: دنیای اقتصاد