ویژگی های منحصر به فرد بورس کالا برای توسعه اقتصاد

به گزارش می متالز، افزایش شفافیت در قیمت‌گذاری کالاها، ایجاد فضای منصفانه برای خریدار و فروشنده، نزدیک‌کردن بازار سرمایه ایران به چارچوب‌های بین‌المللی، انتشار اطلاعات، کمک به تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی مسئولان و کاهش فساد از مهم‌ترین ویژگی‌های بورس کالای ایران است که در کنار اقدامات مهم این بازار مثل سیاست قیمت تضمینی محصولات کشاورزی، انتشار اوراق سلف و توسعه بازار آتی مورد توجه کارگزار قدیمی و پیشکسوت بازار سرمایه در بررسی عملکرد 11 ساله بورس کالا قرار گرفته است. «فردین آقابزرگی» بورس کالا را بازاری موفق می‌داند و با برشمردن مهم‌ترین ویژگی‌های این بازار، معتقد است وجود بورس کالا، بازار سرمایه ایران را یک پله به چارچوب‌های بین‌المللی نزدیک‌تر کرده است. مدیرعامل کارگزاری بانک دی در گفت‌وگو با سنا به بررسی عملکرد این بازار و نقش آن در اقتصاد پرداخت. متن کامل این گفت‌وگو در ادامه آمده است.

نقش اساسی و مهم و بورس کالا در اقتصاد چیست؟

کشف قیمت کالاها و تأمین مالی در بخش تولید و صنعت در راستای ارتقای اقتصاد ملی را می‌توان مهم‌ترین نقش این بازار دانست که با توسعه ابزارهای مالی و سازوکارهای متنوع انجام می‌شود. این بازار در افزایش شفافیت اقتصادی حضور پررنگی داشته و تا امروز در این بخش خوب عمل کرده است. بورس کالا مکانی برای کشف قیمت، شفافیت و سرعت در انجام معاملات بوده که این ویژگی‌ها موجب رضایت تولیدکننده و مصرف‌کننده خواهد شد.

به نظر شما مهم‌ترین هدف ایجاد بورس‌های کالایی در دنیا چیست؟

من معتقدم مهم‌ترین هدف از ایجاد بورس‌های کالا ایجاد یک فضای منصفانه برای خرید و فروش کالاهاست. بورس کالا بازاری است که وجود آن در بازار سرمایه ایران برای رسیدن به چارچوب‌های بین‌المللی الزامی است.

کارکردهای این بازار را در اقتصاد چگونه ارزیابی می‌کنید؟

نمی‌توان نقش بورس کالا را در شفافیت قیمتی کالا و خدمات نادیده گرفت. این بازار کارکردهای متفاوتی در حوزه ارائه خدمات مالی دارد که در خصوص آن‌ها می‌توان به مواردی مانند شفافیت، قیمت‌گذاری عادلانه بر اساس مکانیسم عرضه و تقاضا، انتشار اطلاعات، کمک به تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی مسئولان و کاهش فساد اشاره کرد. همچنین پوشش ریسک، تأمین مالی و ایجاد توازن در عرضه و تقاضای محصولات از دیگر ویژگی‌های این بازار است. در همه دنیا بورس‌های کالایی مهم‌ترین نقاط قوت اقتصاد هستند؛ چرا که این بازار را یکی از آزادترین و واقعی‌ترین بازارها می‌توان نام برد که نماد یک اقتصاد آزاد برای هر کشور توسعه یافته و در هر حال توسعه است.

به عنوان یک کارگزار قدیمی و فعال در بازار سرمایه، اگر بخواهید مهم‌ترین اقدام این بازار را نام ببرید و توضیح دهید،چه بوده است؟

با بررسی عملکرد بورس کالا در دوره ١١ سال فعالیت باید گفت اجرای طرح خرید تضمینی محصولات کشاورزی از بستر بورس کالا، اقدام بسیار مهم و بزرگی بود که هم منافع کشاورزان را در برداشت و هم بار مالی قابل توجهی را از دوش دولت برداشت. در راستای اجرای ماده ۳۳ قانون افزایش بهره‌وری با توجه به ابلاغیه دولت درباره عرضه ذرت و جو در بورس کالا، سال گذشته بیش از یک میلیون تن جو از حدود ۶5 هزار کشاورز به صورت فیزیکی خریداری و حدود 95 هزار تن به صورت گواهی سپرده در بورس کالا به فروش رفت. پول فروش محصول به همه کشاورزان در سه روز کاری پرداخت شد و دولت هم در این میان هزینه سنگین همیشگی را پرداخت نکرد. همچنین پرداخت بخش زیادی از مطالبات گندمکاران با انتشار ۲ هزار و ۶۵۰ میلیارد تومان اوراق سلف موازی استاندارد گندم در بورس کالا نیز اتفاق مهمی بود. در شرایطی که دولت‌ها در طی سالیان گذشته همیشه برای خرید گندم کشاورزان دستشان را در جیب بانک‌ها می‌کردند و فشار خرید تضمینی گندم به منابع بانک‌ها و استقراض از نظام پولی کشور بود، طی سال‌های گذشته با تمهیدات توسعه‌ای بورس کالا، بخش قابل توجهی از مطالبات گندمکاران از بستر این بازار پرداخت شد که اتفاق بزرگی است.

فکر می‌کنید ورود دیگر محصولات کشاورزی ایران مانند پسته و زعفران به بورس کالا تا چه اندازه می‌تواند بازار این محصولات را سامان دهد؟

در بررسی عملکرد بورس کالا باید به اقدامات مهم این بورس در مورد دو محصول مهم کشاورزی یعنی پسته و زعفران اشاره کرد. خوشبختانه بورس کالا با تمرکز بر مزیت برخی محصولات کشاورزی ایران که در صادرات غیرنفتی و تجارت جهانی کشور نیز مورد توجه است، معاملات گواهی سپرده زعفران و پسته را راه‌اندازی کرد. دو محصول پسته و زعفران در ایران راهبردی هستند و اشتغال زیادی در استان‌های کرمان، خراسان رضوی و خراسان جنوبی ایجاد می‌کنند، با تقویت برندسازی و ایجاد بازار مطمئن، شفاف و نقدشونده، بورس کالای ایران می‌تواند به‌زودی به مرجع قیمت‌گذاری جهانی برای این دو محصول تبدیل شود. بورس کالا اقدامات مفیدی برای قیمت‌گذاری شفاف و واقعی پسته و زعفران داشته و با توجه به تمرکز بر نظامند کردن معاملات این دو کالای استراتژیک کشاورزی ایران، صادرات این محصولات نیز تسهیل یافته و نظام‌مند شده است.

انتشار اوراق سلف موازی استاندارد در بورس کالا را چطور ارزیابی می‌کنید؟

انتشار اوراق سلف یکی دیگر از اقدام‌های مثبت انجام شده به منظور تأمین مالی در حوزه‌های مختلف بود، به طوری که تاکنون ارزش معاملات سلف موازی بورس کالای ایران در عرضه‌های اولیه و معاملات ثانویه بالغ بر 80 هزار میلیارد ریال بوده است. با انتشار این اوراق تأمین مالی بنگاه‌های تولیدی و اقتصادی با سرعت بیشتر و پیچیدگی کمتری از لحاظ تضامین انجام خواهد شد و با توسعه آن دیگر نیازی به بانک‌ها نخواهند داشت.