احداث کارخانه فولاد در بادرود/دلیل استقرار صنایع آب‌بر در منطقه بی‌آب چیست؟

به گزارش می‌متالز، کارخانه‌های فولادسازی نیاز به آب بسیاری دارند و به‌همین خاطر بدیهی‌ترین اصل در خصوص مکان‌یابی این قبیل کارخانه‌ها احداث در نقاطی است که آب فراوان وجود دارد.

امروزه در سراسر دنیا به خاطر همین مسأله فقط در کنار سواحل دریا‌ها اجازه‌ی احداث کارخانه‌ی فولادسازی را می‌دهند تا آب فراوانی که برای کارخانه فولادسازی لازم است از آب شور دریا تامین شود، اما متاسفانه این اصل بدیهی و اولیه در مورد فولاد در حال احداث بادرود دیده نشده است و در منطقه‌ای که هم اینک نیز کمبود شدید آب برای مصارف کشاورزی و آب شرب وجود دارد کارخانه‌ای با مصرف آب فراوان احداث می‌شود.

منطقه کویری بادرود از جمله قطب‌های تولید محصولات کشاورزی در استان اصفهان است و در حال حاضر نیز باغداران و کشاورزان این منطقه با کمبود آب برای آبیاری زمین‌های خود مواجه هستند؛ حال در این شرایط کدام منطق اجازه می‌دهد در منطقه‌ای کم‌آب کارخانه‌ای با مصرف آب فراوان احداث شود؟

نمونه‌های متعددی از پیامد‌های مخرب مکان‌یابی غلط صنایع فولاد در ایران وجود دارد؛ کارخانه‌های فولاد و آهن اصفهان آیینه تمام نمای عبرت برای مکان‌یابی صنایع ایران است؛ کارخانه‌هایی که مصرف آب فراوان دارند به جای اینکه در کنار دریا احداث شوند در منطقه‌ای کم آب و خشک همچون اصفهان احداث شده‌اند و حال بعد از گذشت چندین سال از احداث آن‌ها مشخص شده است که اصفهان مکان مناسبی برای فولادسازی نیست.

کارخانجات فولادسازی اصفهان از اصلی‌ترین دلایل خشک شدن زاینده‌رود هستند؛ به دلیل مصرف بالای آب در کارخانه‌های فولادسازی اصفهان بخش عمده‌ای از آب زاینده‌رود در این کارخانه‌ها مصرف می‌شود و شهر و مردم اصفهان از زاینده‌رود محروم شده‌اند؛ فولاد بادرود نیز چنین پیامد اسفناکی برای منطقه خواهد داشت.

جانمایی صنعت سیاه در مکانی اشتباه

دکتر سعید صالحیان متخصص جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری - روستایی اظهار داشت: صنعت فولاد نقش اساسس در اقتصاد ملی و رفاه جوامع دارد و از طرفی یکی از آلوده‌کننده‌ترین صنایع به لحاظ زیست محیطی است که تحت عنوان صنعت سیاه از آن یاد می‌شود.

وی با بیان اینکه مکان‌یابی استقرار صنایع فولادی با توجه به اهمیت و تاثیرگذاری آن یکی از مهمترین بخش‌های مطالعاتی آن محسوب می‌شود، افزود: اخیرا زمزمه‌هایی از احداث کارخانه مرتبط با صنایع فولادی در بادرود به گوش می‌رسد، درحالی که اصولا صنایع فولادی باید در نزدیکی منابع عظیم آبی باشند.

وی به بخشی از ویژگی‌های استقرار صنایع فولادی در ارتباط با منطقه بادرود اشاره کرد و گفت: ویژگی مهم صنایع فولادی، آب‌بر بودن و مصرف بالای آب آن است؛ طبیعتاً در مکان‌یابی صنایع این چنینی نزدیکی به منابع آبی زیاد از جمله در نزدیکی دریا‌ها یا منابع آبی بزرگ از جمله حاشیه دریا‌های جنوب کشور پیشنهاد می‌شود، کما اینکه خط تولید فولاد در مناطق مرکزی کشور با مشکل و محدودیت‌های زیادی برای توسعه مواجه بوده و در مواقعی با کاهش حقابه بخش کشاورزی به ادامه کار پرداخته‌اند.

متخصص جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری- روستایی ابراز داشت: دشت بادرود از جمله دشت‌های ممنوعه آبی و از نظر ظرفیت آب، رو به نابودی می‌باشد که در سال‌های اخیر با طرح‌های محدودیت برداشت آب، اندکی بحران و نابودی آبی دشت به تاخیر انداخته شده است.
این متخصص جغرافیا و برنامه ریزی شهری - روستایی در ادامه به آلودگی زیست محیطی کارخانجات فولاد پرداخت و گفت: صنایع فولادی بسته به نوع خط تولید، حاوی فلزات سنگین، چون سرب، کادمیوم، جیوه و ... بوده که آثار جبران‌ناپذیری بر بدن انسان و ساکنین نزدیک به این کارخانجات دارد.

وی گفت: آلودگی و گاز‌های برآمده از این کارخانجات همراه با باد به نقاط مسکونی منتقل می‌شود و یا پسماند آن با نفوذ بر آب زیرزمینی به طور مستقیم و غیرمستقیم به بدن ساکنین منطقه وارد شده و در بلندمدت آثار خود را نشان می‌دهد در حالی که عده زیادی از متخصصین، افزایش بیماری‌هایی همچون MS و انواع سرطان‌ها در منطقه اصفهان و مناطق مسکونی شرق اصفهان را به زباله‌های ناشی از ذوب آهن و فولاد نسبت می‌دهند که آلودگی‌های آن چه بطور مستقیم و چه غیر مستقیم با خشکی زاینده‌رود و تالاب گاوخونی به صورت گرد و غبار و ریزگرد مورد استنشاق مردم قرار گرفته و موجب افزایش چنین بیماری‌های لاعلاجی شده است.

این پژوهشگر آب به سومین ویژگی استقرار صنایع فولادی اشاره کرد و افزود: صنایع فولادی مثل سایر واحد‌های تولیدی نیاز به کارگر دارد و با توجه به ماهیت کار سخت و پرمخاطره صنایع فولادی، به نظر می‌رسد کارگر‌های چنین واحدی عمدتا غیر بومی و مهاجر باشند و شاهد ورود مهاجرینی با عدم سنخیت کامل فرهنگی با مردم بادرود باشیم، مسئله‌ای که اهالی نطنز خیلی بهتر مفهوم آن را درک می‌کنند!

صالحیان بیان داشت: ماهیت آلایندگی چنین صنایعی بر انسان و محیط زیست که لکه سیاهی بر محیط بکر منطقه محسوب شده، آب بر بودن دائمی این صنایع و بحران آبی در دشت بادرود، عدم ایجاد اشتغال پایدار و مناسب برای مردم و دلایل مرتبط با آن، ورود چنین صنایعی به منطقه بادرود پیشنهاد نمی‌شود. به جای فولاد میتوان انواع کارخانجات و صنایع پایدار دیگر را مد نظر قرار داد.

دشت بادرود امکان افزایش برداشت آب زیرزمینی ندارد

وی تاکید کرد: برای برداشت حتی یک حلقه چاه آب جدید از منطقه (غیر از آب شرب) باید از کشاورزان بخش بادرود به عنوان مالکین اصلی آب کسب مجوز شود، زیرا دشت بادرود ظرفیت افزایش برداشت جدیدی نداشته و به طور طبیعی رو به نابودی است و در نهایت به نظر می‌رسد ضرر صنایع فولاد برای منطقه حاشیه بیابانی بادرود بیش از فواید آن بوده و سودی هم باشد نصیب مالک این کارخانه و نه مردم بادرود شود.

رحمت‌الله فیروزی‌پور نماینده نطنز، بادرود و قمصر ضمن اشاره به مشکلات این منطقه اظهار داشت: یکی از مشکلات کنونی جوانان منطقه بادرود موضوع اشتغال و ورود به بازار کار است.

وی ضمن اشاره به اقدامات صورت گرفته در زمینه سرمایه‌گذاری در منطقه نطنز گفت: طی ماه‌های اخیر تلاش شده است تا با ایجاد بستر‌های لازم زمینه جذب سرمایه گزار برای راه‌اندازی واحد‌های تولیدی موثر در منطقه فراهم شود.

عضو کمیسیون عمران مجلس با پذیرش نگرانی مردم بابت کم آبی و مخاطرات زیست محیطی ناشی از استقرار واحد‌های تولیدی مثل فولاد در بادرود ابراز داشت: تمام تلاش مسوولان و دست‌اندرکاران این خواهد بود تا کمترین آسیب و مشکلات برای مردم و آینده منطقه وارد شود.

یکی از شهروندان بادرودی نیز در گفتگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت:، وجود کارخانه و واحد‌های تولیدی که بتواند زمینه شغل و به کار گیری جوانان را فراهم سازد خوب است ولیکن یکی از دغدغه‌های ما این است که صنایع فولادی معمولاً نیاز به آب فراوان دارند و با توجه به اینکه منطقه بادرود بیش از ۱۸۰ حلقه چاه عمیق کشاورزی وجود دارند و روزانه میزان قابل توجهی از آب سفره‌های زیر زمینی را برداشت می‌کنند این صنایع نیز مزید برعلت شود و منطقه بیشتر دچار کم آبی و شاید بی‌آبی شود مگر اینکه مسوولان تدابیر لازمی را اتخاذ کنند که خسارت و آسیبی به مایه حیات انسان وارد نشود.

منبع: خبرگزاری تسنیم