توسعه اقتصادی خاورمیانه، در گرو کاهش وابستگی به نفت است

به گزارش می متالز، با این وجود، برخی از کشورهای منطقه، با تکیه بر توسعه سایر صنایع به ویژه صنایع معدنی و فلزی در تلاش هسنند تا وابستگی اقتصادی خود به تولیدات هیدروکربنی را کاهش دهند. از این میان، می‌توان به کشورهایی نظیر عربستان و امارات متحده عربی اشاره کرد. علاوه بر این، ترکیه نیز با توجه به سیاست‌گذاری‌های کارآمد صنعتی و اقتصادی و همجواری با اروپا، سلامت اقتصادی خود را بدون بهره‌مندی از ذخایر نفت و گاز فراهم آورده است.

بررسی تجارت کاتد مسی در خاورمیانه نشان می‌دهد که این منطقه، طی سال 2017، بالغ بر 770 هزار تن از این فلز صنعتی وارد کرده است که کشورهای ترکیه، امارات متحده عربی و عربستان سعودی بازیگران اصلی آن محسوب می‌شوند. این حجم از واردات، بیش از 8 درصد از مجموع تجارت جهانی را شامل می‌شود. روند واردات کاتد مسی به خاورمیانه طی سال‌های 2001 تا 2017 با رشد سالانه 10 درصدی افزایش یافته است. این روند در نمودار 1 به تفکیک کشورهای اصلی واردکننده در بازه مورد بررسی نمایش داده شده است.

با توجه به نمودار 1، مجموع واردات کاتد مسی 3 کشور ترکیه، امارات متحده عربی و عربستان سعودی، به‌طور میانگین، سهم 96 درصدی از کل واردات خاورمیانه را طی سال‌های 2001 تا 2017 در دست دارند. در واقع می‌توان ادعا کرد که این 3 کشور، کل تقاضای وارداتی خاورمیانه را تشکیل می‌دهند. گفتنی است که میانگین سهم وارداتی ترکیه از مجموع واردات کاتد خاورمیانه، طی بازه مورد بررسی، 61 درصد است. واردات کاتد ترکیه، طی 17 سال گذشته، با رشد سالانه 7 درصدی افزایش یافته که به‌دلیل نرخ رشد کمتر نسبت به مجموع واردات خاورمیانه، سهم ترکیه به‌تدریج از حدود 80 درصد به 50 درصد کاهش یافته است.

ارتباط ترکیه با آب‌های آزاد و امکان تجارت با خاورمیانه، اروپا و کشورهای مستقل مشترک‌المنافع (CIS)، فرصت تجاری مناسبی را برای این کشور فراهم آورده است؛ به‌گونه‌ای که یکی از حوزه‌های تمرکز ترکیه جهت توسعه اقتصادی، رشد حجم و ارزش صادرات است. صنایع تولید سیم و کابل، خودروسازی و تجهیزات سرمایشی- گرمایشی و تهویه مطبوع، مهمترین صنایع مصرف‌کننده مس در ترکیه به‌شمار می‌روند که نقش مهمی در بازارهای بین‌المللی ایفا می‌کنند. با توجه به توسعه چنین صنایعی، تقاضای کاتد مس ترکیه طی 17 سال اخیر، رشد سالانه 6 درصدی داشته و به حدود 470 هزار تن در سال رسیده است که عمدتا از محل واردات تامین می‌شود.

امارات متحده عربی، دومین واردکننده بزرگ کاتد خاورمیانه است که تقاضای وارداتی این کشور، به‌تدریج رشد پیدا کرده است. طی دهه 2000 میلادی، متوسط واردات امارات کمتر از 23 هزار تن بود که طی بازه 2010 تا 2017، این رقم به بیش از 96 هزار تن رسید. تقاضای وارداتی کاتد مس امارات متحده عربی، عمدتا به تولیدکنندگان سیم و کابل این کشور اختصاص پیدا می‌کند. امارات تولیدکننده کاتد مسی از منابع معدنی نیست. ناگفته نماند که این کشور عربی، قطب تجارت در حوزه خلیج فارس است و بخشی از واردات آن جهت تامین تقاضای داخلی نیست و به نقطه‌ای دیگر صادر می‌شود.

در نهایت عربستان سعودی، به‌عنوان سومین واردکننده بزرگ کاتد مسی خاورمیانه، میانگین سهم 25 درصدی از کل واردات منطقه را طی 17 سال گذشته در دست داشته است. باید خاطرنشان ساخت که نرخ رشد سالانه واردات کاتد مس به عربستان طی 17 سال گذشته، برابر با 11 درصد برآورد می‌شود. این رقم در خصوص امارات متحده عربی، 30 درصد در سال است. رشد تقاضای مس، شاخصی جهت اندازه‌گیری توسعه صنایع مصرف‌کننده محسوب می‌شود؛ بنابراین، می‌توان تقاضای بالای مس در کشورهای ترکیه، امارات و عربستان سعودی نسبت به سایر کشورهای منطقه را معیاری جهت توسعه بیشتر صنایع مصرف‌کننده آن‌ها دانست.