بورس کالا گام به گام در مسیر فراگیر شدن پیش می‌رود

در بورس کالای ایران در مورد محصولات معدنی و فلزی (محصولات صنعتی) نظیر فولاد، آلومینیوم، مس، طلا، مولیبدن، کک، سنگ آهن، کنسانتره فلزات گران‌بها، سرب و سیمان عرضه می‌شوند و مورد معامله قرار می‌گیرند. نمودار 1 میزان معاملات محصولات معدنی و فلزی را در سال 1395 نشان می‌دهد که در این رابطه حدود 6 میلیون تن محصول در بورس کالا عرضه شد که در مقابل آن 8 میلیون و 100 هزار تن تقاضا وجود داشت و در این میان 7 میلیون و 300 هزار تن محصول نیز معامله شد و به‌فروش رفت. علت تفاوت میان میزان عرضه و معامله و پایین‌تر بودن عرضه نسبت به تقاضا، ناشی از عرضه مچینگ است که در آن میزان تقاضا ثبت نمی‌شود.

فولاد: این محصول بیشترین میزان عرضه، تقاضا و معاملات را به‌خود اختصاص داد. چنانچه نمودار 1 نشان می‌دهد، حدود 4 میلیون و 300 هزار تن محصول فولادی در سال 1395 عرضه شد که تقاضایی در حدود 7 میلیون و 600 هزار تن داشت و در این میان حدود 6 میلیون و 900 هزار تن نیز معامله شد. از این جهت فولاد مهم‌ترین کالای معدنی و فلزی موجود در بورس کالای ایران است و میزان معاملات این فلز بیش از  هر کالای دیگری است.

مس: دیگر محصول مهم در بورس کالا مس بود که بیش از یک میلیون و 100 هزار تن عرضه شد. محصولاتی همچون مس کاتد و مفتول، سرباره و اکسید مس از سوی تولیدکنندگان در بازار عرضه  و با تقاضای 323 هزار تنی مواجه شدد که تنها 261 هزار تن از آن معامله شد و به‌فروش رفت.

آلومینیوم: یکی از محصولات مهم فلزی کشور، آلومینیوم است که این  محصول نیز به میزان 400 هزار تن در بورس کالا عرضه شد. اما متاسفانه به‌دلیل رکود و مشکلات عرضه و مصرف در صنعت پایین‌دستی، با تقاضای 127 هزار تنی مواجه شد و در این میان تنها 111 هزار تن معامله شد و به‌فروش رفت. محصولات آلومینیومی عرضه‌شده در بورس کالا شمش اولیه، بیلت و آلومینیوم آلیاژی بودند.

طلا: فلز گران‌بهای زرد در ابتدای راه خود در بورس کالا قرار دارد. طلا در سال 1395 عمدتا به‌صورت شمش یک کیلوگرمی در بورس کالا عرضه شد. با این حال شمش طلا طی سال 1395، حدود 1300 کیلوگرم در بورس کالا عرضه شد. در این میان طلا با تقاضای 1200 کیلوگرمی مواجه شد که تنها 620 کیلوگرم از آن معامله شد و به‌فروش رفت.

روی: فلز روی با وجود تولید 150 هزار تنی در کشور، حضور بسیار کمرنگی در بورس کالا دارد و تنها 3600 تن از این محصول در بورس کالا عرضه شد که تقاضایی در حدود 1500 تن داشت و به همین میزان نیز معامله صورت گرفت. در واقع تقاضای اندک روی در کشور و عدم تمایل تولیدکنندگان روی به حضور در بورس کالا به‌دلیل دخالت‌های دولت در فرمول‌های قیمت‌گذاری از مهمترین دلایل عدم حضور فلز روی در بورس کالا بود.

کُک : محصول استراتژیک صنعت فولاد به روش کوره بلند است که متاسفانه نتوانسته است جایگاه شایسته‌ای را در بورس کالا از آن خود کند. با این حال این محصول به میزان 42 هزار تن در بورس کالا عرضه شد که با تقاضای 8500 تنی مواجه شد و به همین میزان نیز معامله صورت گرفت. مشکلاتی همچون پایین بودن کیفیت کُک داخلی و بالاتر بودن بهای آن نسبت به کُک وارداتی باعث شد تا این ماده معدنی در بورس کالا رونق چندانی نداشته باشد.

کنسانتره مولیبدن: این محصول سال بسیار پررونقی را پشت سر گذاشت و تقریباً تمامی عرضه به‌فروش رفت. میزان عرضه کنسانتره مولیبدن در بورس کالا حدود 6040 تن بود که به‌صورت خیره‌کننده‌ای حدود 16 هزار و 700 تن تقاضا داشت. در نهایت 6040 تن معامله شد و به‌فروش رفت. رونق در بازار مولیبدن بیشتر مرهون افزایش قیمت جهانی و افزایش تولید فروآلیاژها در دنیا و به‌ویژه فرومولیبدن است.

سایر محصولات: سیمان و سرب نیز دیگر محصولات عرضه شده در بورس کالا بودند که عرضه سیمان حدود 14 هزار و 300 تن بود و در مقابل آن 5500 تن تقاضا وجود داشت که به همین میزان معامله صورت گرفت. سرب نیز در حدود 200 تن در بورس کالا عرضه شد که هیچ تقاضا و معامله‌ای در مورد آن صورت نگرفت.