سهم هر ایرانی از یارانه انرژی چقدر است؟

به گزارش می&zwnj;متالز، پرداخت یارانه در ایران بعد از آنکه قیمت نفت در اوایل دهه ۵۰ شمسی صعودی شد، شدت گرفت و از نان گرفته تا سوخت مصرفی مردم را نیز شامل می&zwnj;شود. تزریق پول نفت یا همان پرداخت یارانه اگرچه با هدف حمایت از معیشت مردم آغاز شد و ادامه پیدا کرد، اما در عمل، به دامن&zwnj;زدن شکاف طبقاتی و تورم در جامعه منجر شد. توزیع نامناسب یارانه به ویژه در بخش سوخت آنچنان شدید بود که اواخر دهه ۸۰ شمسی دولت تصمیم گرفت تا نظام یارانه کشور را تغییر دهد. این اقدام که به هدفمندی یارانه&zwnj;ها معروف شد با آزادسازی بخشی از قیمت حامل&zwnj;های سوخت و کاهش پرداخت یارانه آن&zwnj;ها در مقابل منابعی را آزاد کرد به پرداخت یارانه نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی به هر ایرانی اختصاص پیدا کرد. هدف این بود که به تدریج قیمت حامل&zwnj;های انرژی در ایران به قیمت&zwnj;های جهانی نزدیک شود تا علاوه بر توزیع عادلانه یارانه، بهینه&zwnj;سازی مصرف نیز شکل بگیرد. با این حال اگرچه بعد از آن چندین باز قیمت بنزین، برق و سایر حامل&zwnj;های انرژی افزایش پیدا کرد، اما به دلیل نوسان نرخ ارز و همچنین تغییرات قیمت نفت در بازار&zwnj;های جهانی به جز بازه زمانی کوتاهی، قیمت این حامل&zwnj;ها به قیمت&zwnj;های جهانی نزدیک نشد. افزایش قیمت&zwnj;های جهانی حامل&zwnj;های انرژی همچنین باعث شد تا دولت ایران هر سال سهم بزرگتری برای پرداخت یارانه به این بخش اختصاص دهد. آمار&zwnj;های آژانس بین&zwnj;المللی انرژی، مجموع یارانه انرژی پرداخت شده در جهان در سال ۲۰۲۰ میلادی، کمی بیش از ۱۸۱ میلیارد دلار بوده است. این یارانه&zwnj;ها در ۴ بخش گاز، نفت، برق و زغال سنگ پرداخت شده و بزرگترین سهم مربوط به نفت با ۹۰ میلیارد دلار است. بعد از آن برق با ۵۲ میلیارد دلار و گاز با ۳۷ میلیارد دلار در رتبه&zwnj;های بعدی قرار دارند. شرایط البته در ایران با جهان متفاوت است. ایران در مجموع سال گذشته میلادی، ۲۹.۶ میلیارد دلار یارانه به بخش انرژی پرداخت کرده است که نشان می&zwnj;دهد بیش از ۱۶ درصد از یارانه انرژی پرداخت شده در جهان سهم ایران است. با توجه به آنکه صندوق بین&zwnj;المللی پول، جمعیت ایران در سال ۲۰۲۰ را ۸۴ میلیون نفر اعلام کرده، سهم هر ایرانی از یارانه انرژی پرداخت شده ۳۵۱.۵ دلار در سال است. با توجه به قیمت ۲۷ هزار تومانی دلار در بازار آزاد، هر ایرانی در سال گذشته میلادی، معادل ۹.۵ میلیون تومان یارانه در بخش انرژی دریافت کرده است. ترازنامه انرژی کشور برای سال ۱۳۹۷ (۲۰۱۹-۲۰۱۸) نشان می&zwnj;دهد که براساس تازه&zwnj; ترین اطلاعات موجود، سرانه مصرف نهایی انرژی ایران به ۱.۷ برابر میانگین جهانی رسیده است. در سال ۲۰۲۱ میلادی با در نظر گرفتن رشد مصرف انرژی در ایران و روند معکوس سرانه مصرف انرژی در جهان، این نسبت بیشتر نیز شده است. اما آخرین ترازنامه انرژی کشور شدت مصرف گاز را در ایران ۶.۴ برابر و نفت خام و فرآورده&zwnj;های نفتی را ۱.۴ برابر میانگین سرانه مصرف جهانی گزارش می&zwnj;کند، تنها در سال ۱۳۹۷ میزان بهره&zwnj;وری مصرف انرژی ۱۱.۱ درصد کاهش داشته که نشان&zwnj;دهنده اتلاف انرژی و همین&zwnj;طور یارانه&zwnj;ها است. منبع: پایگاه خبری تحلیلی تجارت بین الملل (اگزیم نیوز)