ضربه خاموشی‌ها به تولید مرداد

به گزارش می‌متالز، تولید در پنجمین ماه از سال ۱۴۰۰ سقوط کرد. گزارش تازه وزارت صمت از ۳۶ کالای منتخب در سه بخش صنعت، معدن و پتروشیمی نشان می‌دهد بی برقی ضربه سهمگینی به تولید صنعتی در مرداد ۱۴۰۰ وارد کرده است. بررسی «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد در این ماه از ۳۴ کالایی که تولید آن‌ها قابلیت مقایسه با آمار‌های تیرماه ۱۴۰۰ را دارد، ۲۳ کالا با کاهش تولید روبه‌رو شده اند، از وضعیت ۲ کالا اطلاعاتی در دست نیست و ۹ کالا نیز نسبت به ماه قبلی رشد تولید داشته اند.

در مرداد ۱۴۰۰ بهترین وضعیت را در بین همه این ۳۶ کالا، «دوده»، «سیمان»، «تلویزیون»، «نخ سیستم پنبه ای» و «پتروشیمی» به ثبت رسانده اند. در عین حال ۵ کالای «الیاف اکریلیک»، «الکتروموتور»، «خودروی سواری»، «یخچال فریزر» و «کمباین» بدترین وضعیت را نسبت به ماه گذشته تجربه کرده اند. بی برقی در شرایطی تولید را در بسیاری از صنایع و بنگاه‌های کشور نزولی ساخته که پیش‌تر نزولی شدن صنعت در یک گزارش رسمی دیگر هم پیش‌بینی شده بود. گزارش شامخ صنعت که از سوی اتاق بازرگانی ایران در مردادماه ۱۴۰۰ تهیه شده بود، به خوبی نشان داد چه عواملی فعالیت را در واحد‌های تولیدی کشور با رکود روبه‌رو کرده است. تلفیق مشکلات سیاسی و بین‌المللی موثر بر فضای اقتصاد و صنعت در کنار چالش‌های تامین مواد اولیه، مساله بی برقی و رکود در فروش، مسیر را به سمتی هدایت کرده که افت تولید را به فضای صنعت تحمیل کرده است. در گزارش شامخ البته امیدواری به افزایش تولید در ماه آینده کاملا در سطحی بالا قرار داشت. با این حال شواهد موجود خبر از افت جدی انتظارات مثبت در بخش صنعت دارد. انتظاراتی که از اواخر سال گذشته و در نتیجه احتمال رفع تحریم‌ها به دلیل احیای برجام مسیری صعودی در پیش گرفته بود. وضعیت تولید در مردادماه ۱۴۰۰ در شرایطی کاملا نزولی بوده که عملکرد کشور در بخش کالا‌های منتخب صنعتی، معدنی و پتروشیمی طی پنج ماهه اول امسال روند دیگری دارد. گزارش معاونت طرح و برنامه وزارت صمت نشان می‌دهد از ۳۶ کالای حاضر در سند تولید کالا‌های منتخب در پنج ماهه منتهی به مرداد ۱۴۰۰، ۱۹ کالا در شرایط نزولی تولید و ۱۷ کالا در مسیر رشد تولید هستند. کالا‌هایی که بدترین شرایط تولید را در پنج ماه نخست امسال تجربه کرده اند، به ترتیب شامل «الیاف اکریلیک»، «سموم دفع آفات نباتی»، «الکتروموتور»، «پودر شوینده» و «وانت» هستند. ضمن اینکه بهترین وضعیت را در این دوره زمانی پنج ماهه «کامیون، کشنده و کامیونت»، «روغن نباتی»، «ماشی لباسشویی»، «شمش آلومینیوم» و «شیشه جام» به ثبت رسانده اند. بررسی ریزتر جزئیات این سند نشان می‌دهد در بازه زمانی پنج ماهه ۱۴۰۰ به نسبت پنج ماه نخست سال ۱۳۹۹، محصولات مهمی نظیر سیمان، فولاد، تلویزیون، پودر شوینده و محصولات فولادی به ترتیب افتی معادل ۳ میلیون تن، ۸۰۰ هزار تن، ۵۰ هزار دستگاه، ۴۰ هزار تن و یک میلیون و ۱۷۵‌هزار تن را تجربه کرده اند. بررسی دقیق‌تر این گزارش نشان می‌دهد صنایع خودروسازی، زنجیره فولاد، سیمان و نساجی از جمله بخش‎هایی بوده اند که بدترین عملکرد را در این مدت از خود به ثبت رسانده اند. لوازم خانگی با اینکه همچنان در مدار مثبت تولید قرار دارد، اما فراز و فرود تولید در این بخش گویای بروز برخی مشکلات در این صنعت رو به رشد است.

جزئیات آماری تولید کالا‌های منتخب صنعتی

خودروسازان کشور عمدتا در مردادماه افت تولید را پشت سر گذاشتند. انواع سواری، وانت، انواع اتوبوس، ون و مینی بوس، تولیدات تجاری کشور نظیر کامیون و کامیونت و کشنده در کنار کمباین در مرداد ۱۴۰۰ افت تولید جدی داشته اند. بررسی «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد کاهش سطح تولید ماهانه خودرو به سطح ۵۵‌هزار دستگاه در مرداد ۱۴۰۰ گویای نزولی شدن روند فعالیت در آن دسته از خودروسازان کشور است که محصولات سواری می‌سازند. البته کماکان بدترین عملکرد را در این بخش، سازندگان کمباین به ثبت رسانده اند که تولید آن‌ها در مرداد ۱۴۰۰ به نسبت تیر ماه افتی بالغ بر ۶۰‌درصد را تجربه کرده و خروجی بنگاه‌ها را تا یک‌سوم تیراژ آن‌ها در تیرماه تنزل داده است. عملکرد پنج ماهه این صنعت نیز گویای سرد شدن آتش رشد تولید در این بخش است. رشد ۲/ ۰‌درصدی ساخت خودروی سواری، افت ۱۴ درصدی تولید وانت در کنار نزول تولید اتوبوس، مینی بوس و ون گویای عقبگرد این بخش از اهداف مدنظر خود است.

یکی از اخبار خوب گزارش مرداد وزارت صمت از تولید کالا‌های منتخب، بهبود سطح تولید روغن نباتی خوراکی است که تا یک قدمی ۸۳۵‌هزار تن در پایان مرداد ۱۴۰۰ رسیده و ۲/ ۳۷‌درصد رشد داشته است. این بخش که سال گذشته به دلیل مسائلی همچون قیمت‌گذاری دستوری، کمبود مواد اولیه و نهاده‌های تولید در کنار سیاست‌های تعزیراتی دولت به شدت در بازار مصرف کمیاب شد، امسال تا پیش از شهریور ۱۴۰۰ به اندازه ۷ ماه از سال ۱۳۹۹ در کشور تولید شده است.

اما از آن سو افت ۴۰‌هزار تنی تولید پودر شوینده یکی از مواردی است که احتمالا در طول ماه‌های آتی مشکلاتی را برای مصرف‌کنندگان ایجاد کند. تولید ۲۲۵ هزار و ۸۰۰ تن پودر شوینده در این مدت خبر از افت ۵/ ۱۴ درصدی تولید این محصول مهم صنعتی و مصرفی در کشور می‌دهد.

صنعت کاغذ دیگر بخشی است که شرایطی توام با رکود و رشد را تجربه می‌کند. از یکسو افت ۵/ ۰‌درصدی تیراژ کاغذ موجب شده تا تولید این کالا در پنج ماه نخست سال به ۳۹۴‌هزار و ۴۰۰ تن برسد. از آن سو رشد تولید کارتن به میزان بیش از ۲ درصد موجب شده تا مجموع فعالیت بنگاه‌های فعال در تولید این کالا از مرز ۲۲۳ هزار تن بگذرد.

تولید نئوپان در ۵ ماهه نخست امسال با ۸/ ۵ درصد رشد به ۳۶۳‌هزار و ۳۰۰ تن رسیده است. از آن سو تولید فیبر در کشور افتی ۷/ ۳‌درصدی داشته و به کمتر از ۶۵۰ هزار تن رسیده است. افت ۹/ ۲۷ درصدی تولید سموم دفع آفات نباتی نیز موجب شده تا تیراژ صنایع این بخش به ۱۱ هزار و ۱۰۰ تن محدود شود. تیراژ تولید در بخش «روغن صنعتی و موتور تصفیه اول» هم افتی ۵/ ۳‌درصدی را تجربه کرده تا کل تولید این کالا در پنج ماه نخست سال به نسبت مدت مشابه سال قبل به سطح ۲۵۸‌هزار و ۸۰۰ تن کاهش یابد.

دوده، اما با رشد چشمگیری پنج ماهه نخست سال را پشت سر گذاشته است. تولیدکنندگان کشور در این بخش به لطف رشد ۲/ ۱۷‌درصدی، موفق به تولید ۶۶‌هزار و ۲۰۰ تن دوده تا اینجای سال شده اند.

بخش پتروشیمی نیز به عنوان یکی از مهم‌ترین صنایع کشور که علاوه بر درآمد ارزی چشمگیر، به تامین بسیاری از صنایع داخلی کمک می‌کند در پنج ماه ابتدایی سال با رشد ۷/ ۴ درصدی روبه‌رو شده است. افزایش ۲/ ۱ میلیون تنی تولید در این صنعت موجب شده تا در پنج ماه نخست سال ۱۴۰۰ تولید پتروشیمی کشور به ۵/ ۲۶‌میلیون تن برسد. از دیگر نکات مهم در مورد گزارش وزارت صمت، افت ۸/ ۶‌درصدی تولید نخ سیستم پنبه‌ای و ترکیبی الیاف مصنوعی است که تیراژ این کالا را در کشور به ۹۸‌هزار و ۸۰۰ تن تنزل داده است.

گزارش تصریح می‌کند تولید چرم کشور در این مدت با افت ۲/ ۲ درصدی به ۳/ ۱۳ میلیون تن رسیده است. در عین حال این سند یادآور می‌شود که افت ۷/ ۷ درصدی در تولید کفش و پاپوش موجب شده تا تیراژ این بخش به ۴۵‌میلیون و ۲۰۰‌هزار جفت تنزل یابد. صنعت لوازم خانگی هم که در دو سال اخیر رشد چشمگیری را در تیراژ تولید تجربه کرده، در پنج ماه نخست امسال روی هم رفته در ۴ قلم کالای اصلی رشدی ۷/ ۱۰ درصدی را تجربه کرده است. مجموع تولید این ۴ قلم یک میلیون و ۸۵۶‌هزار و ۲۰۰ دستگاه بوده است. به‌رغم افت ۷/ ۱۱ درصدی تولید تلویزیون در پنج ماه نخست امسال که تیراژ این محصول را در کشور به ۴۴۷ هزار و ۷۰۰ دستگاه محدود کرده، تیراژ سه محصول دیگر صعودی بوده است. یخچال و فریزر با رشد ۹/ ۱۱ درصدی چیزی بیش از ۸۵۸‌هزار دستگاه تیراژ داشته است. کولر آبی نیز در این مدت رشدی کوچک به میزان ۱/ ۴‌درصد را تجربه کرده که به تولید ۷/ ۷۵۳ هزار دستگاه محصول منجر شده است. تولید لباسشویی نیز در همین مدت جهش کردده و با افزایش ۸/ ۳۶ درصدی به ۵۴۹ هزار و ۹۰۰ دستگاه رسیده است. افت ۶۰۰ هزار دستگاهی تولید الکتروموتور که موید نزول ۵/ ۱۷ درصدی این بخش است، خبر از تولید بیش از ۲‌میلیون و ۹۱۷‌هزار دستگاه الکتروموتور در پنج ماه ابتدایی سال ۱۴۰۰ در کشور می‌دهد.

صنایع معدنی در تنگنای خاموشی

برخی از مهم‌ترین بخش‌های صنایع معدنی در مرداد ۱۴۰۰ و پنج ماه اول سال از افت تولید رنج برده اند. گزارش وزارت صمت نشان می‌دهد هم فولاد و هم محصولات فولادی کاهش تولید را تجربه کرده اند. تولید فولاد در پنج ماه نخست ۱۴۰۰ با افت ۸/ ۶ درصدی، ۱۰‌میلیون و ۸۸۲‌هزار تن بوده است. مجموع تولید محصولات فولادی نیز با افت ۶/ ۱۰ درصدی در پنج ماه نخست ۱۴۰۰ حدود ۹ میلیون و ۸۵۶‌هزار تن بوده است.

کاتد مس در این بازه زمانی البته رشد داشته و با صعود ۴/ ۱ درصدی، تیراژی به میزان ۱۲۱‌هزار و ۸۰۰ تن داشته است. شمش آلومینیوم هم که با جهش ۶/ ۳۰ درصدی در این مدت روبه‌رو شده، مجموع تولید خود را ظرف پنج ماه به بیش از ۲۲۲‌هزار تن رسانده است. البته آلومینا با نزول ۶ درصدی، مجموعا ۹۶‌هزار و ۴۰۰ تن تولید داشته است. کنسانتره زغال‌سنگ نیز که افتی ۱/ ۴ درصدی داشته، نهایتا ۶۱۵ هزار و ۳۰۰ تن در پنج ماه اول امسال تولید داشته است. سیمان هم که یکی از تولیدات استراتژیک کشور است با افتی ۶/ ۱۰ درصدی، ۲۶‌میلیون و ۴۴۳‌هزار تن تولید داشته است. صنعت کاشی و سرامیک کشور هم که روزگار خوبی را می‌گذراند، ظاهرا در پنج ماه ابتدایی امسال توانسته ۵/ ۷ درصد رشد کند و کل تولیدش را به ۱۸۱‌میلیون و ۹۷۹‌هزار مترمربع برساند.

منبع: دنیای اقتصاد