برقی کردن راه آهن گرمسار- اینچه‌برون بدون حضور روس‌ها

به گزارش می‌متالز، در پیوست شماره یک لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ در خصوص اعتبار طرح‌های تملک دارایی سرمایه‌ای (بودجه طرح‌های عمرانی) اعتبارات مورد نیاز برای تکمیل پروژه برقی کردن راه آهن گرمسار-اینچه برون به طول ۴۹۵ کیلومتر ۱۳ هزار و ۲۸ میلیارد و ۵۹۴ میلیون تومان در نظر گرفته شده است.

عملکرد سال‌های ۹۶ تا پایان ۹۹ این پروژه ۱۲ میلیارد تومان بوده که برای سال ۱۴۰۰، ۱۰۰ میلیارد تومان و پیش بینی ۱۴۰۱، ۱۰۰ میلیارد تومان دیگر در نظر گرفته شده است. پیش بینی اعتبارات مورد نیاز سال‌های آتی این پروژه بیش از ۱۳ هزار میلیارد تومان است.

امضای قرارداد ایران و روسیه؛ آذر ۱۳۹۴

قرارداد برقی کردن راه آهن گرمسار- اینچه برون در آذرماه ۱۳۹۴ در حاشیه سفر حسن روحانی رئیس دولت یازدهم به مسکو بین سید محسن پورسیدآقایی معاون وزیر وقت راه و شهرسازی و مدیرعامل اسبق شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران با سرگئی پاولوف مدیرعامل سابق شرکت دولتی راه آهن روسیه (RZD) به امضا رسید.

این در حالی است که عباس آخوندی وزیر اسبق راه و شهرسازی ۲ ماه پیش از آن در ۳۰مهر ۱۳۹۴ با الکساندر نواک وزیر وقت انرژی روسیه دیدار و تفاهم نامه مربوطه را امضا کرده بود.

برگزاری مراسم آغاز اجرای پروژه؛ تیر ۱۳۹۷

نهایتاً در ۱۱تیرماه ۱۳۹۷ با حضور عباس آخوندی وزیر اسبق راه و شهرسازی و سرمایه گذاری ۱.۲ میلیارد دلاری شرکت راه آهن دولتی روسیه به صورت فاینانس و تأمین مالی ۸۵ درصدی روس‌ها و سرمایه گذاری ۱۵ درصدی طرف ایرانی، مراسم برقی کردن راه آهن گرمسار – اینچه برون برگزار شد.

بر اساس این قرارداد، روس‌ها ارتقای زیرساخت موجود، برقی سازی مسیر، تأمین لوکوموتیو‌های برقی و تعمیر آنها، احداث سازه‌های فنی و تونل‌ها، ساخت خطوط ایستگاهی، نصب سیستم علائم، ارتباطات و سیگنالینگ و نهایتاً تأمین شبکه برق این مسیر را برعهده گرفتند.

مطابق قرارداد مذکور سرعت قطار‌های مسافری مسیر راه آهن برقی گرمسار- اینچه برون بین ۱۲۰ تا ۱۶۰ کیلومتر و قطار باری تا ۱۰۰ کیلومتر در نظر گرفته شده بود؛ ضمن اینکه ظرفیت حمل سالانه کالا برای این مسیر، ۱۰ میلیون تن تعیین شد.

شرکت راه آهن روسیه از فاینانس قطار برقی خارج شد

روسیه ۶ اسفند ۹۸ شرکت راه آهن دولتی روسیه از قرارداد سرمایه گذاری ۱.۲ میلیارد دلاری برقی کردن راه آهن گرمسار- اینچه برون طبق آنچه این شرکت، «بیم تحریم‌های آمریکا» اعلام کرده بود، خارج شد.

ایران امکان شکایت از راه آهن روسیه در دادگاه‌های بین‌المللی را نداشت

گفته شده بود امکان شکایت ایران از شرکت راه آهن روسیه به دلیل خروج یک طرفه از قرارداد مذکور در دادگاه‌های بین‌المللی وجود نداشت این در حالی است که روس‌ها از زمان آغاز به کار پروژه در تیرماه ۹۷ تا زمان خروج از قرارداد در اسفند ۹۸ هیچ کاری برای پیشرفت پروژه انجام نداده بودند.

مذاکره برای احیای مجدد پروژه و جلب همکاری روس‌ها

با این حال اول خرداد ۹۸ سعید رسولی مدیرعامل سابق شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران در دولت دوازدهم و در زمان وزارت محمد اسلامی وزیر سابق راه و شهرسازی با الکساندر میشارین قائم مقام رئیس راه آهن دولتی روسیه درباره برقی کردن راه آهن گرمسار- اینچه برون با همکاری روس‌ها مذاکراتی داشت و در آن دیدار به همتای روس خود از تاکید دولت‌های دو کشور برای اجرای این پروژه خبر داده بود.

اما این تلاش‌ها مؤثر واقع نشد و روس‌ها نهایتاً در اواخر سال ۱۳۹۸ از پروژه خداحافظی کردند.

تلاش مجدد برای احیای پروژه

اخیراً برخی مسوولان نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در روسیه دیدار‌هایی با همتایان روس خود برای ورود مجدد روس‌ها به قرارداد برقی کردن راه آهن گرمسار-اینچه برون ترتیب داده‌اند.

با این حال برخی منابع آگاه در شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران از توقف کامل این پروژه به صورت مشارکت با روس‌ها، اطلاع رسانی کردند.

برقی کردن راه آهن گرمسار-اینچه برون توجیه اقتصادی ندارد

سید میثم لاجوردی کارشناس صنعت حمل و نقل ریلی به خبرنگار مهر گفته است: قرارداد برقی کردن راه آهن گرمسار اینچه برون در آذر ۹۴ طی سفر رئیس جمهور سابق به مسکو به صورت فاینانس ۸۵ به ۱۵ درصدی میان دو کشور به امضا رسیده بود.

وی افزود: طبق این قرارداد ظرفیت خط آهن ۴۹۵ کیلومتری برقی گرمسار- اینچه برون ۱۰ میلیون تن تعیین شده است در حالی که ظرفیت این خط در شرایط فعلی کشش این حجم بار را ندارد، اما اگر مدیریت بهره برداری را از طریق سامانه‌های هوشمند بهبود ببخشیم اتفاقاً ظرفیت‌ها با زیرساخت موجود، بیشتر هم خواهد شد.

لاجوردی تاکید کرد: بنابراین امکان ارتقای این خط از دیزلی به برقی با روش‌های بهینه و ارزانتری وجود دارد؛ ولی با شرایط موجود، فاینانس ۱.۲ میلیارد دلاری روس‌ها توجیه اقتصادی ندارد.

کارشناس صنعت ریلی ادامه داد: در سال ۱۳۹۶ طبق آمار منتشره از سوی شرکت راه آهن، تنها ۲۷۸ هزار تن کالا از مسیر گرمسار- اینچه برون تردد کرده است که نشان دهنده نداشتن توجیه اقتصادی برای هزینه کرد ۱.۲ میلیارد دلاری جهت برقی کردن راه آهن گرمسار- اینچه برون است.

وی خاطرنشان کرد: در حالی که زیرساخت‌های ریلی محور‌های مهم ترانزیتی چابهار- زاهدان، کرمانشاه- خسروی و رشت- آستارا هنوز تکمیل نشده، سرمایه گذاری در راه آهن برقی گرمسار-اینچه برون توجیه اقتصادی نخواهد داشت.

منبع: اخبار اتاق ایران