معادن آفریقای‌جنوبی، تامین‌کننده عمده سنگ منگنز دنیا

می متالز - بیش از 90 درصد منگنز مصرفی جهان در صنایع متالورژیکی نظیر تولید فولاد و آلیاژهای غیر آهنی مصرف می‌شود.

به گزارش می متالز، بزرگ‌ترین معادن منگنز در آفریقای‌جنوبی، اوکراین، استرالیا، هند، چین، گابن و برزیل قرار دارد. تجارت سالانه سنگ منگنز دنیا حدود 25 میلیون تن است که آفریقای‌جنوبی بزرگ‌ترین کشور صادر کننده کنسانتره و سنگ معدن در دنیا محسوب می‌شود. سهم آفریقای‌جنوبی از تجارت سال 2017 بیش از 60 درصد بود. خاورمیانه مقصد حدود 2 درصد از واردات جهانی سنگ منگنز است.

منگنز به‌دلیل داشتن خصوصیات فیزیکی- شیمیایی خاص به‌عنوان یکی از فلزات استراتژیک مورد استفاده در صنایع فولاد و تولید فروآلیاژ، باتری‌سازی و‌... مطرح است. بیش از 90 درصد منگنز مصرفی جهان در صنایع متالورژیکی نظیر تولید فولاد و آلیاژهای غیر آهنی مصرف می‌شود که مهم‌ترین نقش منگنز در این صنعت، احیاکننده و تصفیه‌کننده فولاد مذاب و بهبود خواص آن است. منگنز، گوگرد و عناصر مزاحم را به خود جذب نموده و آن‌ها را وارد سرباره می‌کند. صنعت باتری‌سازی (مثل باتری‌های آلکالین و لیتیم ـ دی اکسید منگنز) نیز با مصرف 5 تا 7 درصد مصرف کل منگنز، در مقام دوم قرار می‌گیرند. علاوه بر این‌ها، منگنز کاربردهای فرعی در افزودنی خوراک دام و افزودنی‌های کودهای کشاورزی، پرمنگنات، سرامیک، شیشه و آجر دارد.

منگنز در ترکیب اکثر فولادهای آلیاژی وجود دارد و مقدار آن معمولا حدود یک درصد وزنی است؛‌ با این وجود در بعضی از انواع خاص فولادها ممکن است تا 20 درصد نیز منگنز نیاز باشد. برآورد میزان واقعی منگنز مورد نیاز در صنعت فولاد به‌دلیل گستردگی انواع فولاد و متغیر بودن میزان منگنز مصرفی در هر نوع خاص فولاد مشکل است. آشناترین نوع فولاد با درصد منگنز بالا، فولاد هادفیلد است.

مهم‌ترین کانی منگنز پیرولوسیت (pyrolusite) است، ذخایر معدنی اقتصادی منگنز به‌طور معمول رابطه مکانی نزدیک با سنگ آهن دارند. حدود 80 درصد از منابع شناخته شده منگنز در آفریقای‌جنوبی است؛ دیگر ذخایر مهم منگنز در کشورهای اوکراین، استرالیا، هند، چین، گابن و برزیل است. تلاش برای یافتن روش‌های اقتصادی مناسب برای استخراج کانی‌های منگنز در سال 1970 میلادی آغاز شد.

کانسنگ‌های اقتصادی منگنز عموما حاوی 38 تا 55 درصد منگنز هستند؛ ولی در مواردی سنگ‌هایی با عیار 30 درصد نیز کاربرد دارد. از آن‌جا که عیار منگنز 48 درصد برای تولید فرومنگنز مورد نیاز است، این عیار مبنای قیمت‌گذاری کانسنگ‌های حاوی منگنز به‌شمار می‌رود. ذخایر معدنی منگنز آفریقای جنوبی براساس فلز محتوی حدود 150 میلیون تن، اوکراین 140، استرالیا 97 و برزیل حدود 54 میلیون تن برآورد شده است.

آفریقای جنوبی طی سال 2010 تا 2017 بیش از 50 درصد از تجارت جهانی این محصول را به نام خود ثبت کرد. در نمودار شماره 1 تجارت جهانی سنگ و کنسانتره منگنز نشان داده شده است. در بازه زمانی ذکر شده، میانگین سالانه صادرات آفریقای جنوبی 10 میلیون تن، استرالیا 6 میلیون تن و کشور گابن حدود 3 میلیون تن برآورد شد. برزیل، مالزی و قزاقستان نیز از دیگر کشورهای مطرح در صادرات کانسارهای منگنز محسوب می‌شوند که سهم میانگین آن‌ها از تجارت جهانی، مجموعا حدود 10 درصد است.