دلال بازی در واگذاری معادن آذربایجان‌غربی/ بی تدبیری دولت چوب لای چرخ معادن گذاشته است

به گزارش می متالز، آذربایجان‌غربی جزو ۵ استان برتر کشور در زمینه معادن است که با بهره‌برداری اصولی از آنها توسعه پایدار استان میسر خواهد بوداما به دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌ها در این معادن تنها برخی تاجران دیگر استان‌ها از جمله اصفهان سود این معادن را برده‌اند.

نبود واحد‌های فرآوری، بی‌ثباتی در قوانین، فرسودگی ماشین‌آلات و برخی سوءمدیریت‌ها امکان بهره‌برداری اصولی از معادن آذربایجان غربی را گرفته است.

کاهش ۹۰ درصدی صادرات

یک فعال حوزه معدن در ماکو، با اشاره به این‌که از سال ۷۰ در این شغل مشغول فعالیت است، می‌گوید: در کنار معادنی که در آنها فعالیت می‌کنیم، ۲ واحد فرآوری وجود دارد و یک واحد دیگر با رویکرد صنعتی نیز در شهرک صنعتی شوط در حال احداث است.

«احمدی» می‌افزاید: اگر این واحدهای فراوری را ایجاد نمی‌کردیم به دلیل هزینه‌های بالا ما هم نمی‌توانستیم به کار خود ادامه دهیم. امروز معادن با هزینه‌های بالای تولید و حمل‌و‌نقل توجیه اقتصادی ندارند.

به گفته وی، چند سال قبل پرونده‌های معدن‌کاران در منطقه آزاد ماکو از سازمان صنعت، معدن و تجارت به این منطقه منتقل شد تا شاید اقدامات بهتری در این زمینه انجام شود، اما از آن زمان تاکنون هیچ اتفاق مثبتی رخ نداده است.

این فعال حوزه معدن در ماکو، با بیان این‌که در اواخر دهه ۸۰ صادرات خوبی داشته است، اظهار می‌کند: در شرایط فعلی میزان صادرات امروز تنها به ۱۰ درصد سال‌های گذشته می‌رسد.

وی، درباره دلایل کاهش صادرات، عنوان می‌کند: افزایش تعرفه‌های صادراتی و بخشنامه‌های متعدد باعث شده عملا صادرکنندگان ما قادر به صادرات محصولات معدنی نباشند در حالی‌که فعالان اقتصادی ترکیه مشتری‌های ما را جذب می‌کنند.

با وجود این‌که قیمت محصولات ترک‌ها ۲ برابر قیمت محصول نهایی ایرانی است، اما تاجران بین‌المللی به دلیل ثبات موجود در بازار و گمرک ترکیه از این کشور موارد مورد نیاز خود را خریداری می‌کنند.

دلال‌بازی در واگذاری معادن

احمدی، درباره روند نامناسب واگذاری معادن، بیان می‌کند: در واگذاری معادن متروکه دلال‌بازی وجود دارد و اینگونه قیمت محصول نهایی چندین برابر بیشتر می‌شود.

اگر مسئولان این معادن متروکه را به‌جای دلالان تنها در اختیار افرادی قرار دهند که واحد فراوری دارند، بخشی از مشکلات حل خواهد شد و در این صورت مالکان غیربومی معادن نیز مجبور می‌شوند واحد‌های فرآوری ایجاد کنند.

این معدن‌کار، تاکید می‌کند: ماکو منطقه آزاد تجاری است و باید از این ظرفیت استفاده بهینه کرد. در مناطق آزاد شاهدیم که برای ماشین‌های سواری مجوز می‌دهند، اما هیچ حمایتی برای خرید ماشین‌آلات سنگین مورد نیاز در معادن از سوی مسئولان انجام نمی‌شود.

منابع طبیعی مانع اصلی برداشت از معادن

جمال کسیانی  با بیان اینکه تنوع معادن در آذربایجان غربی بالا بوده و این استان معادن مختلفی را در دل خود جای داده، اظهار می کند: در بسیاری از معادن پنجم تا ششم ملی و در بحث طلا اول هستیم.

وی، می افزاید: برخی از عوامل از جمله نبود بازار مصرف کننده در داخل کشور و نبود زیرساخت های صادراتی در استان از جمله موانع تولید مواد معدنی بوده است.

رئیس خانه معدن آذربایجان غربی، عنوان می کند: در خصوص سنگ های تزئینی بیش از ۹۶ درصد سنگ های تولیدی به تهران و اصفهان جهت فرآوری و صادرات ارسال می شود.

 لزوم اصلاح نگاه امنیتی دولت به آذربایجان‌غربی

وی، تاکید می کند: دولت با بیان مسائل امنیتی در آذربایجان غربی باعث فرار و عدم سرمایه گذاری سرمایه گذاران در بخش معدن استان می‌شود. البته دولت تنها متولی معدن زره شوران تکاب بوده که به دلیل همین نگرش امنیتی استان قادر به برداشت کامل از معدن نیست.

کسیانی، ضعف در ایجاد هماهنگی میان دستگاه های متولی معادن را از دیگر مشکلات عنوان کرده و می گوید: از گذشته استاندار هر استانی به عنوان هماهنگ کننده مابین سازمان ها بوده اما در این بحث ضعف وجود داشته و دستگاه های دولتی قادر به ایجاد هماهنگی و حل معضلات مابین خود نیستند.

وی، ابراز می کند: در بسیاری از مواقع شاهد بوده ایم که صنعت، معدن و تجارت استان مجوز بهره برداری از یک معدن را صادر کرده اما منابع طبیعی اقدام به پیگرد قانونی از بهره بردار به جرم تخلف و تجاوز به منابع طبیعی کرده است که این بروکراسی اداری نیز یکی دیگر از عوامل فرار سرمایه گذار از استان است.

رئیس خانه معدن آذربایجان غربی، خاطرنشان می کند: همچنین بهتر است تمام اقدامات معادن استانی شده و مرکز استان خود متولی تخصیص بودجه، طرح نقشه و اجرایی کردن مسئله باشد تا بتواند پیشرفتی را شاهد باشد.

وی، اذعان می کند: برخی از دستگاه ها که خود متولی تولید هستند امروز در مقابل تولید ایستاده و با قوانین نادرست خود از روند پیشرفت تولید معادن جلوگیری می کنند و در بسیاری از مواقع بهره بردار به دلیل مشکلات در بخش بیمه، مالیات و گمرک از استخدام کارگر و نیروی جدید خودداری کرده و اشتغال صورت نمی گیرد.

 عدم تطابق قانون کار با تولید

کسیانی، ادامه می دهد: اصل قانون کار با تولید مطابقت نداشته و مغایر است و نیازمند اصلاح در این مسئله هستیم. البته نبود زیرساخت های صادراتی نیز از مهم ترین موانع تولید و صادرات در استان است چراکه یک محصول مسیر ۶ ساعته را در ۳ تا ۴ روز طی کرده و کامیون های حامل بار قادر به عبور از مرز نبوده و باید تغییر حامل دهند.

وی، می گوید: امروز به دلیل نبود واحدهای فرآوری مبلغ قابل توجهی ارزش افزوده از استان خارج می شود به گونه ای که از هر تن سنگ مرمریت ۱۰ متر مربع سنگ تزئینی تولید شده و یک میلیون ارزش افزوده دارد که سالانه این مبلغ تنها در بخش مرمریت ۱۵۸ میلیارد تومان می شود که استان از آن محروم بوده و استان های دارای واحد فرآوری استفاده می کنند.

تعطیلی ۶۰ درصد معادن سنگ های تزئینی

رئس خانه معدن آذربایجان غربی، تصریح می کند: در بحث سنگ های تزئینی ۶۰ درصد معادن غیرفعال است، البته بیشتر این معادن به دلیل حقوق دولتی از سوی دولت تعطیل شده و قادر به پرداخت حقوق دولتی بی منطق نیستند.

وی، ادامه می دهد: مهم ترین مشکل معدن طلای آق دره برخوردهای اداره منابع طبیعی است. این ارگان از مشکل دارترین ارگان های استان در سطح کشور بوده و با قوانین پیش پا افتاده تصویبی سال ۴۸ از بهره برداری از این معادن جلوگیری می کند.

کسیانی، عنوان می کند: به دلیل همین نبود هماهنگی در بخش دولتی بخش خصوصی نیز سردرگم از اختلافات ۲ ارگان صنعت و معدن و منابع طبیعی شده و سرمایه گذاری صورت نمی گیرد.

وی، علت ممانعت منابع طبیعی از بهره برداری از معدن آق دره را رویش گیاهی عنوان کرده و می‌افزاید: رویش گیاهی گیاه گَوَن در اطراف این معدن عامل ممانعت منابع طبیعی است در حالی که این گیاه در کردستان و آذربایجان شرقی نیز رویش داشته و مشکلی ایجاد نمی کند. البته کشاورزان نیز با شخم زدن و برداشت از زمین های زراعی این گیاه را از بین می برند.

راکد بودن معادن در استان

آذربایجان‌غربی از لحاظ معادن غنی بوده و پس از استان‌های کرمان، خراسان رضوی و اصفهان در رتبه چهارم کشوری قرار دارد.

۸۰۵ واحد صنایع معدنی با اشتغال‌زایی ۲۱ هزار و ۷۳۷ نفر در این استان فعالیت می‌کند و عمده صنایع معدنی بزرگ موجود در این استان شامل صنایع استحصال طلا، نقره، جیوه و سیانور سدیم، صنایع سیمان، صنایع تولید آجر، صنایع تولید سفال، واحدهای شست‌وشو و دانه‌بندی شن و ماسه، تولید آسفالت، تولید انواع محصولات بتنی و سیمانی و صنایع دانه‌بندی و فراوری سیلیس است.

حال باید دید مسئولان برای حل مشکلات معادن چاره‌ای خواهند اندیشید یا آینده این معادن نیز همانند کشاورزی سیاه است؟!