سهم ۲ درصدی اقتصاد ساحلی ایران از تولید ناخالص داخلی/ جمعیت کم سواحل مکران نشانه کم توجهی به مقوله دریاست

به گزارش می‌متالز، حسن بیک محمدلو رئیس کمیته حمل و نقل و توسعه دریامحور مجمع تشخیص مصلحت نظام در مراسم رونمایی از کتاب "بر مدار دریا" با اشاره به ترجمه کتاب مدیریت شرکت‌های کشتیرانی (بر مدار دریا) اظهار کرد: لازم است درباره این کتاب و مسائل مربوط به دریا به نکاتی اشاره شود؛ یک موضوع بسیار مهم توجه دیگر در طرح‌های آمایشی به دریاست. آن چیزی که طی سال‌های متمادی در کشور پیگیری شده استقرار صنایع و جمعیت تمرکز به داخل بوده است.

وی ادامه داد: در واقع نتوانسته‌ایم از ظرفیت‌های دریایی بهره‌مند شویم، مهم‌ترین آن افزایش سهم اقتصاد ساحلی از تولید ناخالص داخلی است. آمار دقیقی در این رابطه وجود ندارد و نکته بعدی هم این است که عدد برآورد شده از سهم اقتصاد ساحلی از تولید ناخالص داخلی حدود ۲ درصد است.

وی تصریح کرد: این در حالی است که در کشور‌های دریایی بیش از ۴۰ درصد از GDP از بخش اقتصاد ساحلی تامین می‌شود. این موضوع مورد توجه سیاستگذاران بوده که در نهایت رهبر معظم انقلاب در سال ۱۳۹۶ دستوری در پیوست حکم ایشان برای اعضا مجمع تشخیص مصلحت نظام داشتند. ایشان دستور دادند سیاست‌های کلی دریامحور در کشور تدوین شود.

وی بیان کرد: این دستور ناشی از آن بود که از ظرفیت‌های کشور در حوزه دریا طی سال‌های گذشته استفاده نشده است. در بیانیه گام دوم انقلاب هم که دورنمای ۴۰ ساله آینده کشور را مشخص کرده است رهبری در یک فرازی تاکید می‌کنند: سواحل دریایی طولانی یکی از ظرفیت‌ها و فرصت‌های مادی کشور است که ما در استفاده نکردن از آن اول هستیم.

رئیس کمیته حمل و نقل و توسعه دریامحور مجمع تشخیص مصلحت نظام اضافه کرد: توسعه دانش همیشه به گفتمان‌سازی و ایجاد مطالبه برای بخش‌های مختلف کمک کرده است. بخشی قابل توجهی از توسعه دانش در تولیدات مکتوب و غیرمکتوب است که ترجمه شاید اولین بخش از تولیدات این حوزه باشد.

بیک‌محمدلو تاکید کرد: در این زمینه توجه به دانش بین رشته‌ای است. طی سه چهار سال اخیر که بنده مسوول تدوین برنامه‌های توسعه دریا محور بوده‌ام فقر دانشی در حوزه بین‌رشته‌ای را دیده‌ام. سراغ هرکدام از بخش‌های دولتی و غیردولتی می‌رویم مستندسازی دقیقی درباره دریا، مدیریت دریا، مسائل حقوقی وجود ندارد و متخصصان این بخش اندک بوده‌اند.

وی یادآور شد: این باعث شد تا رهبر معظم انقلاب در رابطه با تولید دانش در توسعه دریای محور تاکید ویژه‌ای داشته باشند. کتاب بر مدار دریا نیز در همین مسیر است.

وی گفت: کتاب بر مدار دریا ویژگی خاص نگاه جامع دارد؛ نگاه نگارنده جامع بوده و مسائل حوزه کشتیرانی را در حوزه تخصصی ورود نکرده و مسائل مدیریتی، اجتماعی، اقتصادی و ... را درج کرده است. ما به این نوع نگاه نیاز داریم چراکه باعث می‌شود دریا قابل فهم برای عموم شود و در لایه‌ها و مدل‌های ذهنی، دریا موضوع غریبه نخواهد بود.


حسین عباس‌نژاد در آیین رونمایی از کتاب "بر مدار دریا" اظهار کرد: نکته‌ای که در دنیا وجود دارد این است که روی اقتصاد دریا به‌طور گسترده فعالیت می‌شود.

وی ادامه داد: استفاده از منابع دریایی، محیط زیست و موضوعات متعدد دریایی در عین حال که باعث رشد اقتصادی می‌شود به تعاملات بین المللی کمک می‌کند، از این رو حفظ دریا و منابع آن مورد توجه است.

وی با یادآور شد: سال‌هاست مباحث مربوط به دریا و سواحل مکران از سوی رهبر معظم انقلاب مطرح می‌شود که نشان از هوش و درایت بالای ایشان دارد. اما این پهنه عظیم (سواحل مکران) کم جمعیت و بدون جمعیت است و نشان می‌دهد به هیچ عنوان به موضوع دریا نپرداخته‌ایم.


معاون دریایی سازمان بنادر و دریانوردی با بیان این‌که برخی موضوعات را در دریا رشد داده‌ایم مانند گردشگری، افزود: همچنین به صنایع نفت و گاز یکی از منابع مهم کشور به لحاظ اقتصادی پرداخته شده است. در حوزه حمل‌ونقل دریایی نیز اقدامات خوبی صورت گرفته است. خوشبختانه ایران توانسته با تخصص‌هایی که داشته به خصوص در دوران تحریم‌ها، می‌توانیم بگوییم در این بخش مشکل اساسی در ارتباطات بین‌المللی نداریم و در آیمو جزو ۱۰ کشور برتر دنیا هستیم.

عباس‌نژاد تاکید کرد: متاسفانه در بخش مکتوب حوزه دریا بیشتر به خارج متکی بوده‌ایم، گرچه جسته و گریخته برخی شرکت‌های داخلی موضوعاتی را مطرح کرده‌اند. در زمینه‌های عمومی و دریا را فرهنگ‌سازی کرده و مردم را به این سمت سوق دهد خیلی فعال نبوده‌ایم. ورود دوستان و عرضه چنین کتاب‌ها می‌تواند برای توسعه فعالیت‌ها در این بخش امیدبخش باشد.

ضعف نگاه مدیران به حوزه دریا

مسعود پل‌مه دبیر انجمن شرکت‌های کشتیرانی نیز در این مراسم با بیان این‌که ترجمه کتاب مدیریت شرکت‌های کشتیرانی نقش بسیار شایسته‌ای در توسعه فرآیند‌های تجاری کشتیرانی دارد، اظهار کرد:‌خلاء این موضوع همیشه احساس می‌شد، علی‌رغم این‌که تلاش‌های زیادی شده تا گسترش علم، فرهنگ و دانش فعالیت‌های کشتیرانی با تاثیرگذاری حداکثری شکل بگیرد، اما متاسفانه تا کنون خیلی عقب هستیم.

وی ادامه داد: بخشی از این مسوولیت بر عهده دولت و بخش دیگری بر عهده بخش خصوصی است. هر دو بخش آنطور که شایسته این امر بوده با توجه به جایگاه بالای کشتیرانی در اقتصاد ایران، نتوانسته‌اند این اتفاق را رقم بزنند.

وی افزود: مطالبی که کتاب بر مدار دریا می‌تواند به ما امکان لازم برای جانشین‌پروری برای توسعه فعالیت‌های دریایی را بدهد.

وی تصریح کرد: تجاربی که از سایر شرکت‌های دریایی که نقش مثبتی در توسعه داشته‌اند، بسیار خوب منتقل کرده و امیدواریم با استمرار این نوع کتاب امکان توسعه اقتصاد دریا محور را در سطوح بالا داشته باشیم. اگر مدیران و مسوولان شناخت عمیق‌تری داشته باشند باعث می‌شود این شناخت به سایر شقوق زندگی تسری پیدا کند.

وی یاداور شد: دو سال قبل جلسه‌ای با یکی از معاونان سه قوه داشتیم؛ وقتی کشتیرانی را معرفی کردم، سئوال کرد که آیا ما کشتی هم داریم! بنده جا خوردم که آیا این سئوال مزاح بود یا از سر کنجکاوی نمی‌دانم. این یک تمثیلی از این است که دید و نگاهی از حوزه اقتصادی مهم یعنی دریا وجود ندارد.

دبیر انجمن شرکت‌های کشتیرانی گفت: امیدواریم با تغییر نگرش در حوزه دریا، بتوانیم روح جدیدی به فعالیت‌های کسب و کار افرادی که در آینده می‌خواهند آینده ایران را رقم بزنند، بدمیم. امیدواریم این فرهنگ و اقن اقدام روز به روز گسترش یابد و برای اشاعه اقدامات بعدی در حوزه دریا کمک خواهیم کرد.

* بهمن نظری

منبع: خبرگزاری تسنیم