ریل‌گذاری برای خروج از ابهام/ ارفع در مسیر کاهش ریسک‌های تولید حرکت می‌کند

به گزارش می‌متالز، سید محمد موسوی، معاون بهره‌برداری شرکت آهن و فولاد ارفع طی یادداشتی نوشت: بر اساس سند چشم‌انداز ۱۴۰۴، دستیابی به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد پیش‌بینی شده است، اما با وجود چالش‌ها و عدم قطعیت‌های فعلی در صنعت فولاد کشور، تحقق این هدف چندان امکان‌پذیر به نظر نمی‌رسد و حتی این عوامل می‌توانند موجب از دست رفتن برخی از مزیت‌های نسبی و فرصت‌های طلایی این صنعت استراتژیک شوند؛ بنابراین ایجاد توازن در زنجیره، فراهم کردن زیرساخت‌ها و رفع موانع تولید لازمه توسعه صنعت فولاد کشور است. شرکت آهن و فولاد ارفع، در راستای مواجهه با عدم قطعیت‌های این صنعت با پایش شرایط فعلی و اتخاذ استراتژی‌های مناسب و کارآمد، می‌کوشد فقط ناظر و تاثیرپذیر مطلق از چالش‌ها نباشد و در جهت رفع آن‌ها گام بر‌دارد. همچنین این شرکت در تلاش است که مشکلات فعلی در بازار‌های هدف تاثیرگذاری لحظه‌ای نداشته نباشند و با مدیریت اقتضایی، شرایط بحرانی ایجادشده را به فرصت تبدیل کند.

ثبات و عدم تغییرات یکی از عوامل موثر بر میزان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری و نهایتا برنامه‌ریزی مدیریت به شمار می‌آید. بنابراین، در دنیای امروزی، ثبات در ایجاد نقشه راهبردی، برنامه‌ریزی در موفقیت و مدیریت بسیار اهمیت دارد. به‌رغم اهمیت این مساله، در چند سال اخیر، صنعت فولاد کشور دستخوش عدم قطعیت‌های بسیاری بوده که موجب تغییرات بزرگ در فعالیت مدیران این حوزه شده است.

بر اساس پتانسیل‌ها و سیاست‌های اتخاذ شده، در افق چشم‌انداز ۱۴۰۴ دستیابی به تولید فولاد تا سقف ۵۵ میلیون تن در کشور در نظر گرفته شده است. طبق این برنامه، امکان اجرای نقشه راه توسعه شامل توسعه واحدها، تکمیل زیرساخت‌ها، تولید انرژی، پرورش نیرو‌های سرمایه‌ای و انسانی و همچنین تعریف بازار بین‌المللی برای ارز و تامین نیاز‌های آن لحاظ شده است. طبق اصل تاثیرپذیری و تاثیر متغیرها، در صورت بروز هر گونه تغییر در شرایط، زنجیره فولاد دچار نوسانات مثبت و منفی خواهد شد.

عدم قطعیت‌ها و تحقق سند چشم‌انداز ۱۴۰۴

پاندمی کرونا و تاثیرات آن بر صنعت فولاد، رشد قیمت ارز، اعمال تحریم‌ها و حمایت‌های دستوری مثال‌هایی از عدم قطعیت‌های صنعت فولاد به شمار می‌آیند. در این میان، اعمال محدودیت‌های انرژی در سال ۱۴۰۰ نیز شوک بزرگ دیگری بود که بر پیکر صنعت فولاد کشور وارد شد. در محدودیت‌های برق تابستان گذشته، تقریبا تمامی تولیدکنندگان فولاد کشور متحمل از دست دادن بخش بزرگی از تولید خود شدند و متاسفانه اعمال محدودیت گاز هم در زمستان امسال محتمل است. عدم توازن در صنعت فولاد نیز جزو عدم قطعیت‌هایی است که با توجه به اهمیت آن در سال‌های آینده و دستیابی به اهداف ۱۴۰۴، متولیان امر باید هرچه سریع‌تر مخصوصا در حوزه اکتشاف و معدن برنامه‌ریزی کنند.

تغییرات ویژه در بودجه‌بندی‌های تولید و توزیع، بی‌ثباتی در نرخ ارز، سهمیه‌بندی عرضه‌ها، تغییرات موازی و مستمر در بخشنامه‌ها، دستورالعمل‌ها و سیاست‌های کلان اقتصادی منجر به تغییر برنامه‌ها و به تبع آن، عدم انطباق زمان‌بندی و اجرای آن می‌شود. در عمل، بسیاری از پروژه‌ها و اقدامات صورت گرفته، به جای بهره‌برداری و افزایش تولید، دچار اختلال شده‌اند و در بهترین شرایط از برنامه اجرا باز می‌مانند. در واقع مشکلات نامبرده امکان تعطیلی پروژه‌های تعریف شده برای رسیدن به سقف پیش‌بینی‌شده سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ صنعت فولاد را موجب می‌شوند. در زنجیره فولاد، رعایت نکردن ضرایب تعیین شده مبنا، از جمله ضرایب مرتبط با کنسانتره، گندله و آهن اسفنجی، باعث نوسان بهای تمام ‎شده آن خواهد شد. به دنبال این مساله، قیمت مواد اولیه و محصول نهایی نیز دچار نوسان خواهند شد و در کل زنجیره از معدن تا محصول نهایی، بی‌ثباتی را جبران خواهند کرد. در بخش صادرات نیز افزایش قیمت حتما از سوی عرضه‌‎کنندگان خارجی تحمیل می‌شود که بر اثر تغییرات ارزی لحظه‌ای، باید منتظر افت‌ و خیز‌های فعلی و حتی ویران‌کننده بود. در چنین شرایطی، عرضه‌کنندگان و متقاضیان نمی‌توانند به درستی تصمیم‌گیری کنند.

قطعا چالش‌های ذکر شده تحقق اهداف افق ۱۴۰۴ و دستیابی به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد را در هاله‌ای از ابهام قرار خواهد داد. کمبود انرژی که در سال جاری شاهد بودیم مساله‌ای نیست که در بازه‌ای کوتاه‌ مدت حل شود. به نظر می‌رسد که طی چند سال آینده، در کنار افزایش بهای انرژی و از دست رفتن این مزیت نسبی، صنعت فولاد با محدودیت مصرف انرژی در تابستان و زمستان نیز مواجه شود. در بهترین و خوش‌بینانه‌ترین حالت ممکن، به ثمر رساندن واحد‌های تولیدی و یا به‌ روز رسانی تکنولوژی‌ها به تعویق خواهد افتاد. با این حال، نبود استراتژی در تصمیمات اتخاذ شده برای افق ۱۴۰۴، در کنار بی‌ثباتی، موجب مشکلات بیشتر و از دست دادن فرصت‌های ناب اقتصادی خواهد شد.

ترسیم آینده روشن، لازمه صنعت فولاد

ایجاد توازن در زنجیره فولاد، سوق دادن ارزش‌ افزوده بیشتر به سمت صنایع پایین‌دستی برای جلوگیری از خام‌فروشی، رفع بحران انرژی مورد نیاز صنعت فولاد با ایجاد زیرساخت‌های لازم توسط دولت و یا حمایت از صنایع برای احداث نیروگاه‌ها، افزایش تولید فولاد با کیفیت و ارزش‌ افزوده بالاتر و شفافیت در عرضه و تقاضای این صنعت برای رفع عدم قطعیت‌ها و ترسیم آینده‌ای روشن از مهم‌ترین ملزومات برای صنعت فولاد کشور است. در واقع نهاد‌های بالادستی می‌توانند در بعد یکسان‌ سازی ثمربخش باشند و با ایجاد اصل توزیع صحیح و مدیریت بحران در داخل کشور، تاثیر عوامل بیرونی از جمله مشکلات تحریم و ارز را مدیریت کنند. با توجه به عدم قطعیت‌های ذکر شده از جمله انرژی و بی‌ثباتی، در این زمینه در بعد داخلی نیز آسیب‌پذیری بیشتری ایجاد خواهد شد. با توجه به اهمیت صنعت فولاد، مسوولان باید با همتی دوچندان برای رفع این چالش‌ها اقدام کنند.

گفتنی است که در شرایط فعلی، واحد‌های بزرگ فولادی به منظور کاهش ریسک فعالیت خود در جهت تکمیل زنجیره حرکت کرده‌اند و این مساله بر عملکرد واحد‌های فولادی کوچک‌تر تاثیرگذار است که بخشی از زنجیره را در اختیار دارند. حرکت به سمت عمودی‌سازی صنعت فولاد و تکمیل زنجیره در واحد‌های بزرگ موجب افزایش زیان‌بار قیمت مواد در تجهیزات، اختلال در توزیع مواد اولیه، رانت و آسیب‌پذیری واحد‌های کم‌توان‌تر و شرایط خروج آن‌ها از چرخه می‌شود. در حال حاضر، مساله مهم توجه واحد‌های فولادی به منفعت و بهره‌وری کل جزئیات زنجیره به طور جدی رعایت نمی‌شود.

ارفع و چالش‌ها

طبعا مدیریت شرکت آهن و فولاد ارفع نیز از اصل تاثیرپذیری و تاثیرگذاری عدم قطعیت‌ها بر فعالیت و تولید بی‌نصیب و بهره نخواهد بود. زمانی که انرژی برق به صورت شبکه‌ای محدودیت ایجاد می‌کند، سرمایه جذب نشده این واحد فولادی بیشتر می‌شود و تولید را مختل می‌کند. در واقع در سال جاری که به سفارش رهبر معظم «تولید، پشتیبانی‌ها و مانع‌زدایی‌ها» نام‌گذاری شد، محدودیت برق صنایع مشکل‌آفرین شده است. بنابراین، در این شرایط، مدیریت اقتضایی و برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت و استراتژیک و امکان استفاده از امکانات فعال در شرکت مدیریت می‌شود. با این حال، در سال جاری تاکنون ۲۱ درصد از برنامه تولید شرکت آهن و فولاد ارفع به سبب محدودیت‌های برق در تابستان از دست رفته که جبران این میزان عقب‌ماندگی از برنامه عملا ناممکن است.

شرکت آهن و فولاد ارفع سعی در شناسایی ایجاد تغییرات با توجه به شرایط فعلی دارد و می‌خواهد در مواجهه با این تغییرات، بیننده و یا تاثیرپذیر مطلق نباشد و بیشترین تلاش را برای ایجاد تنوع در محصولاتش بکند. این شرکت در شرایط فعلی به اجرای طرح افزایش زیرسقف خود پرداخته و با انجام تغییرات عدیده سعی در استفاده مفید از نیروی دانش‌محور به منظور افزایش تولید، بهینه‌سازی و بروزرسانی سیستم‌های تولیدی خود کرده است.

در حال حاضر، به دستور مدیرعامل محترم و همراهی و حمایت هیئت‌مدیره، شرکت چند استراتژی شامل بررسی و امکان‌سنجی توسعه در حوزه بالادست زنجیره به منظور اطمینان از تامین پایدار مواد اولیه و بررسی احداث نیروگاه برای رفع عدم قطعیت در تامین پایدار انرژی برق را پیگیری می‌کند. همچنین، با توجه به احتمال قطعی گاز و توقف واحد احیا، با تدبیر مدیرعامل محترم، موجودی مناسبی از آهن اسفنجی در شرکت ذخیره شده است. همچنین بر توجه به تولید محصولات کیفی به جای کمّی تاکید شده است تا از این طریق، این مشکل حل شود.

به جدیت می‌توان اذعان داشت که شرکت آهن و فولاد ارفع در پخش ساختاری واحد‌های محوری تلاش می‌کند تا به این ترتیب، تغییرات خارجی به صورت آنی و تاثیرگذار بر سیستم داخلی شرکت، تولیدات و سیاست‌گذاری حفظ بازار‌های هدف داخلی و خارجی متمرکز نباشد و این شرایط را به نحوی مدیریت کند که به صورت اقتضایی، بحران تهدید‌ها به فرصت تبدیل شود.

منبع: فلزات آنلاین