ریخته‌گری نیازمند بازاریابی علمی برای صادرات

ظرفیت بیشتر واحدهای تولیدی ریخته‌گری بیش از میزان مورد نیاز است که در این زمینه می‌توان به سمت صادرات بیشتر گام برداشت. اما با وجود این مسئله، این صنعت همچنان نتوانسته گام مثبتی در جهت صادرات بیشتر بردارد.

صادرات ریخته‌گری ساماندهی نشده

درباره ریخته‌گری در ایران و انواع آن و همچنین ظرفیت و صادرات آن، بابک نظری، مدیر بهره‌برداری و عضو هیات‌مدیره چدن‌سازان اصفهان اظهار کرد: صنایع ریخته‌گری مرتبط با خودرو به‌طور معمول براساس سامانه‌های مکانیزه و غیردستی طراحی شده و بیشتر بر تیراژ تمرکز دارند و با توجه به استانداردهای سختگیرانه‌ای که صنایع خودرو دارد، از کیفیت‌های بالایی برخوردار هستند. نظری در ادامه توضیح داد: اما ریخته‌گری غیرخودرویی شامل چدن، فولاد، آلومینیوم و... می‌شود که حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد به‌صورت دستی انجام می‌شود. یعنی به روش‌های قدیمی قالب‌گیری دستی انجام می‌شود، البته حدود ۲۰ تا ۳۰درصد به‌صورت مکانیزه است، اما بیشتر آن به‌صورت دستی انجام می‌شود. نظری در پاسخ به این پرسش که آیا فناوری ریخته‌گری به کشور ورود پیدا نکرده که به‌صورت دستی انجام می‌شود، گفت: موضوع این است که سنخیت این صنعت به گونه‌ای است که چندان نیاز به ورود فناوری جدید ندارد. از این‌رو تا حدودی قسمتی از کار مکانیزه و قسمت دیگر به‌صورت دستی انجام می‌شود. برای مثال در اصفهان شرکت‌هایی هستند که قسمت میکسر و... را مکانیزه انجام می‌دهند، اما بخش قالب‌گیری به‌صورت دستی انجام می‌شود. بنابراین متناسب با شرایط کار بخشی از فرآیند کار به‌صورت دستی و بخشی به‌صورت مکانیزه انجام می‌شود.

به عبارت دیگر روی بخش‌هایی از طرح‌ها سرمایه‌گذاری می‌شود که در نرخ تمام‌شده نقش داشته باشد. وی در ادامه همچنین با اشاره به میزان ظرفیت واحدهای ریخته‌گری از نظر تناژ و تیراژ عنوان کرد: درحال‌حاضر ظرفیت ریخته‌گری در کشور بیشتر از ظرفیت مورد نیاز است. به همین دلیل بیشتر کارگاه‌ها با ظرفیت بسیار پایین‌تری از ظرفیت واقعی خود مشغول به فعالیت هستند.مدیر بهره‌برداری و عضو هیات‌مدیره چدن‌سازان اصفهان در پاسخ به این پرسش که با وجود توان واحدهای تولیدی وضعیت صادرات این صنعت به چه شکلی است، عنوان کرد: در زمینه صادرات ریخته‌گری چندان نتوانسته‌ایم بازارها را در دست بگیریم و یکی از دلایلی که شرکت‌های ریخته‌گری نتوانسته‌اند روی صادرات متمرکز شوند، بازاریابی ضعیف آنهاست. از آنجا که بیشتر شرکت‌های ریخته‌گری در کشور شرکت‌های کوچکی هستند، از این‌رو بنیه علمی و مالی لازم برای بازاریابی خارجی در خود را ندارند. وی با اشاره به مشکلاتی که شرکت‌های ریخته‌گری برای صادرات با آن روبه‌رو هستند، عنوان کرد: آگاه نبودن از استانداردهای بین‌المللی از جمله عواملی است که شرکت‌های ریخته‌گری را در بازارهای بین‌المللی بازمی‌دارد. اگر به نمایشگاه‌های ریخته‌گری در کشورهایی چون آلمان و چین و... سر بزنید، متوجه خواهید شد که کیفیت قطعات و پیچیدگی‌های تولیدات، تیراژ و توانایی تولید قطعات خاص و پیچیده با موارد مشابه آن در ایران تفاوت چندانی ندارد. تنها تفاوت سواد بین‌المللی است که بازرگانان خارجی ما این سواد را ندارند. نظری ادامه داد: بیشتر شرکت‌های ریخته‌گری به‌طور عمده آنقدر کوچک هستند که توانایی و ظرفیت سرمایه‌گذاری خارجی برای بازاریابی خارجی را ندارند.

وی در پاسخ به این پرسش که بهتر نیست واحدهای کوچک برای بازدهی بیشتر تجمیع شوند، گفت: البته تجمیع این واحدها می‌تواند ایجاد ظرفیت برای صادرات بیشتر کند. برای مثال یکی از روش‌هایی که چینی‌ها برای فروش صادرات خود انجام دادند، این بوده که به‌طور معمول تولیدکنندگان خودشان را درگیر صادرات نمی‌کنند. بلکه شرکت‌هایی دارند که با بنیه و ظرفیت‌های بازرگانی صادراتی قوی در اقصا نقاط دنیا ارتباط ایجاد می‌کنند. برای مثال یک شرکت چینی در زمینه انواع ریخته‌گری در زمینه برنز و فولاد و... با چندین شرکت در دنیا ارتباط دارد. ما چنین زیرساختی در زمینه ریخته‌گری برای افزایش صادرات نداریم. مدیر بهره‌برداری و عضو هیات مدیره چدن‌سازان اصفهان در پاسخ به این پرسش که آیا واحدهای تولیدی ریخته‌گری در کشور از نظر کیفیت با مشکلی روبه‌رو نیستند، خاطرنشان کرد: در زمینه کیفیت شرکت‌های بزرگ ریخته‌گری در کشور به آن سمت و سو رسیده‌اند، اما شرکت‌های کوچک همچنان به آن کیفیت مطلوب و لازم نرسیده‌اند. بسیاری از شرکت‌های کوچک که سالانه ظرفیت آنها به ۲هزار تا ۲۵۰۰ تن نمی‌رسد، واحد کنترل و تضمین کیفیت که بر امر کیفیت نظارت دارند را ایجاد نکرده‌اند.

مشکلات صنعت ریخته‌گری

درباره وضعیت بازار و مشکلات صنعت ریخته‌گری در کشور سیدرضا سیستی، مدیر مهندسی و فروش شرکت فولاد آلیاژی ایران عنوان کرد: وضعیت بازار ریخته‌گری در کشور بستگی به نوع تولیدات آن دارد؛ چراکه ریخته‌گری که به‌صورت سری تولید می‌شود، دارای بازار بهتری است. این روش به‌طور معمول به شکل اتوماتیک انجام می‌شود و در صنعت خودرو بیشتر کاربرد دارد. هرچند وضعیت بازار آنها نیز با وضعیت صنعت خودرو نیز مرتبط است. اما ریخته‌گری‌های سنتی و دستی درحال‌حاضر بازار چندان مناسبی ندارند. وی در پاسخ به این پرسش که چرا کارگاه‌های ریخته‌گری به سمت مکانیزه شدن پیش نمی‌روند، اظهار کرد: تبدیل کارگاه‌های ریخته‌گری سنتی به مکانیزه نیازمند هزینه‌های بالایی است. از سوی دیگر تبدیل کردن این کارگاه‌ها به مکانیزه نیز فضای بیشتری را طلب می‌کند. البته نیاز کشور به تیراژی با تولید مکانیزه محدود است. سیستی در ادامه با اشاره به مشکلاتی که در حوزه صنعت ریخته‌گری وجود دارد، عنوان کرد: یکی از مهم‌ترین مشکلات صنعت ریخته‌گری، این مسئله است که این صنعت در قالب واحدهای کوچک، حاشیه سود بالا و قابل قبولی به همراه ندارد. چون ریخته‌گری با پرت زیادی همراه است، بنابراین سود این صنعت را به‌طور کلی با کاهش روبه‌رو کرده است. وی همچنین در ادامه با اشاره به تامین مواد ریخته‌گری عنوان کرد: تامین مواد ریخته‌گری همواره یکی از مشکلات آن به‌شمار می‌رود.

البته مشکل دیگر این صنعت، میزان آلودگی‌هایی است که در فرآیند تولید برای محیط‌زیست به‌وجود می‌آورد. مدیر مهندسی و فروش شرکت فولاد آلیاژی ایران همچنین به سرمایه مورد نیاز برای ایجاد این صنعت اشاره کرد و گفت: با توجه به حاشیه سود پایین در صنعت ریخته‌گری این صنعت نیازمند سرمایه بالایی است. سیستی گفت: نیروی‌انسانی در صنعت ریخته‌گری نیز بیشتر به‌صورت نیمه‌ماهر است که با توجه به بهایی که برای آن پرداخت می‌شود و با توجه به سود نه چندان بالای این صنعت، گاهی مشکل‌ساز می‌شود، چراکه میانگین نیروی انسانی که در این صنعت به‌کار گرفته می‌شود بیشتر از صنایع مشابه است. برای مثال ممکن است در صنعتی دستگاهی روزی ۱۰هزار قطعه تولید کند که با وجود یک نفر نیروی انسانی راه‌اندازی شود، اما در کارگاه‌های ریخته‌گری اگر بخواهید روزی ۲۰ قطعه تولید کنید شاید به حدود ۳۰ نفر نیروی انسانی نیاز باشد. وی با اشاره به هزینه انرژی در ریخته‌گری نیز عنوان کرد: هزینه‌های انرژی در صنعت ریخته‌گری یکی از موارد مشکل‌ساز است. به‌ویژه هزینه‌های نفت و گاز آن بسیار بالاست.