کاهش تورم بستگی به مدیریت بازار ارز دارد

‌می‌متالز - زهرا ترابی: مهدی صادقی شاهدانی رییس دانشکده اقتصادی دانشگاه امام صادق (ع) در گفتگو با می‌متالز، در پاسخ به این پرسش، "برخی بر این باور هستند با توجه به اینکه بانک مرکزی از ریل اصلی خود خارج شده تاثیر در تورم نیز گذاشته است تحلیل شما در این باره چیست؟" گفت: متاسفانه بانک مرکزی به جهت خلق پولی که در نظام پولی انجام داده مسوول تورم است، تورم هم ریشه پولی و هم ریشه فشار ناشی از هزینه دارد که شاید بتوانیم بگوییم تورم، ریشه ناشی از هزینه در دورانی که ما نتوانستیم نرخ ارز را کنترل کنیم فشار علی‌حده‌ای برروی بازار ارز آمد و بیشتر زمانی بود که تورم، ناشی از خلق نقدینگی بود.

وی ادامه داد: به نظر من، ما این را بیش از حد بزرگ کردیم که درست نیست. خلق پول و فشار تقاضا بدیهی است که روی تورم اثرگذار است، ولی اینکه ما همه بار را روی خلق پول متمرکز کنیم و به فشار ناشی از افزایش هزینه به واسطه نرخ ارز و تعدیل نرخ ارز توجه نکنیم که یک جریان گمراه کننده است و من فکر می‌کنم در آینده هم همین طور باشد. به هر حال نرخ ارزی که داریم بر روی تورم تاثیر گذار است.

شاهدانی در پاسخ به این پرسش، "بانک‌ها دو هزار ۶۰۰ میلیارد تومان نقدینگی بدون پشتوانه خلق کردند، این را چطور تحلیل می‌کنید؟" بیان کرد: این عدد تقاضا و فشار ایجاد می‌کند که همین فشار تورم را بالا می‌برد. تورم ما از جایی شروع شد که بازار ارز از دست ما خارج شد و ارز به ناگهان در یک دوره شاید بیشتر از ۳ برابر شد حتی در دوره دیگر جهش پیدا کرد که می‌توانیم بگوییم در این چند سال ارز به ناگهان حدود ۷ تا ۸ برابر افزایش داشت و این نرخ ارزی که ما به شکل رسمی مشاهده می‌کنیم باید به این نکته هم توجه داشته باشیم که اگر امروز بگوییم ارز ۲۶ هزار تومان است این ارز برای بعضی از کالا‌ها و برای بعضی از محصولات وارداتی ۲۶ تومان نیست بلکه بیشتر از این عدد به چشم می‌آید. به عنوان مثال، بعضی از قطعات مربوط به اتومبیل و بعضی از قطعات مربوط به تجهیزات و ماشین آلات، بیشتر از ۲۶ هزار تومان است به جهت اینکه ما شرایط مناسبی را نداریم برای اینکه آزادی دهیم و واردات انجام شود فشار تورمی ناشی از ارز و تعدیل نرخ ارز بسیار بیشتر از فشار تورمی ناشی از خلق نقدینگی و فشار تقاضا است.

رییس دانشکده اقتصادی دانشگاه امام صادق (ع) در خصوص تورم و اینکه می‌شود کنترل کرد افزود: بستگی به این دارد که وضعیت پولی ما به چه شکل ساماندهی و مدیریت شود و چگونه بتوانیم بازار پول را مدیریت کنیم که این یک مؤلفه اساسی به شمار می‌آید. به نظر من، مؤلفه مهم‌تر این است که ما بتوانیم فشار ناشی از افزایش نرخ ارز را تحت کنترل خود در بیاوریم.

او تصریح کرد: در حال حاضر دو بازار برای ارز داریم؛ بازار اصلی و بازار حاشیه ای. بازار حاشیه‌ای بازاری است که نرخ برای آن مشاهده می‌کنید و به مراتب از نرخی که در بازار رسمی مشاهده می‌شود بیشتر است که این ناشی از کالا‌هایی که وارد می‌شود آن هم به صورت قاچاق. فلذا اینکه ما باید بتوانیم این بازار حاشیه‌ای ارز را تحت کنترل در آورده و به تناسب آن بازار اصلی ارز را هم تحت کنترل در بیاوریم که بر روی تورم بسیار تاثیرگذار است.

شاهدانی اظهار کرد: ما می‌توانیم سیاست تجاری خود را خیلی ضعیف تعریف کنیم و نظام تجارت بین الملل ما نتواند حرکت‌های آن چنانی را تجربه کند همچنین نتوانیم بازار‌های هدفمان را تسخیر کنیم. اگر نتوانیم حضور خودمان را در بازار‌های هدف بیش از گذشته داشته باشیم طبیعی است که بازار ارز و بازار حاشیه‌ای ارز را نتوانیم تحت کنترل در بیاوریم و دوباره یک فشار تورمی ناشی از تعدیل نرخ ارز اصلی و تعدیل نرخ ارز حاشیه‌ای به وجود آید. ولی اگر بتوانیم نظام تجارت بین الملل را سامان دهیم، توسعه‌های لازم را در آن ایجاد کنیم، می توانیم بازار‌های مختلف را تسخیر کنیم تا دستیابی مناسبی به بازار‌های هدف داشته باشیم. فکر می‌کنم تا حد قابل توجهی ولو اینکه پایه پولی افزایش پیدا می‌کند، فشار تورمی ما کمتر خواهد شد.