عدم توازن در زنجیره تولید و ظرفیت‌هاى خالى در بخش معدن، اصلى‌ترین مشکلات صنعت فولاد

اختصاص پهنه هاى معدنى به فولادسـازان بزرگ کشـور، تولیـد فـولاد را پایـدار مى‌کنـد

به گزارش می‌متالز به نقل از ماهنامه تخصصی پردازش، مهندس رضا حیدری با اشاره به اینکه لزوم توجه بیشتر به زنجیره ارزش فولاد احساس می‌شود با نگاهی بر پیشینه صنعت فولاد در کشور، اظهار کرد: بخش اعظم توسعه و رشد صنعت فولاد کشور در سه دهه قبل و سال‌های پیش از تاسیس شرکت فولاد مبارکه اصفهان بازمی‌گردد. در این سال‌ها، بخش‌خصوصی، نیمه‌خصوصی و نیمه دولتی نظیر نهاد‌ها و هلدینگ‌های وابسته به بانک‌ها، صندوق‌های بازنشستگی و سرمایه‌گذاری و حتی بازرگانان (به‌دلیل نیاز روزافزون کشور به فولاد و پتانسیل بالای کشور به لحاظ دارا بودن منابع نسبتا وسیع سنگ‌آهن، گاز و نیروی انسانی متخصص)، وارد عرصه سرمایه‌گذاری در بخش فولاد شدند.

وی تصریح کرد: در ابتدا بیشتر سرمایه‌گذاری‌ها در آخرین مرحله و زنجیره تولید یعنی بخش نورد بود که هم سرمایه‌گذاری کمتری نیاز داشت و هم از کمترین سطح تکنولوژی و پیچیدگی فنی برخوردار بود، اما دیری نپایید که کشور شاهد تعداد گسترده‌ای از کارخانجات نورد بود که خواهان ماده‌اولیه یعنی شمش بودند؛ درواقع اولین عدم‌توازن در این هنگام، خود را نمایان کرد.

به گفته مدیرعامل هلدینگ فولاد متیل، برخلاف سایر نقاط دنیا که معادن، اصلی‌ترین وظیفه و هدفشان اکتشاف و استخراج ماده معدنی است و آن را جهت فرآوری در اختیار کارخانجات فولاد قرار می‌دهند، در ایران این موضوع صادق نیست و معادن این بخش از تولید را نیز برعهده گرفتند و باعث کمبود ماده‌اولیه برای صنایع بزرگ فولادی شدند.

مهندس حیدری تصریح کرد: این مسئله زمانی حادتر می‌شود که طرح توجیه فنی و اقتصادی کارخانه‌های بزرگ فولادی کشور برپایه وجود معادن بزرگ سنگ‌آهن تدوین گشته و هنگامی که قرار باشد معادن، خودشان ماده‌اولیه را مصرف‌کنند و به فولاد تبدیل کنند، در نهایت آن دسته کارخانجات فولادی که سال‌ها قبل، احداث شده‌اند با مشکل جدی کمبود سنگ‌آهن مواجه می‌شوند.

وی افزود: پس از آن، برخی وارد عرصه احداث کارخانجات تولید شمش (روش القایی و احیا) شدند و سعی در تامین ماده‌اولیه برای کارخانجات نورد داشتند؛ اما دومین عدم‌توازن با کمبود آهن‌اسفنجی (برای کارخانجات کوره قوس) و آهن قراضه (برای کارخانجات القایی) نمایان شد.

به گفته مدیرعامل هلدینگ فولاد متیل، این مشکل درباره حلقه‌های قبلی و اولیه زنجیره تولید فولاد یعنی گندله و کنسانتره هم تداوم یافت و امروزه این مشکل در کمبود پهنه‌های معدنی مطرح است. در واقع به جای اینکه تولید فولاد از ابتدای حلقه شروع شود، از انتهای زنجیره که بخش نورد است، آغاز شد و به‌تدریج و با وجود بحران مواداولیه، سرمایه‌گذاران به فکر راه‌اندازی بخش قبلی می‌افتند.

وی افزود: البته شرکت فولاد مبارکه با اتخاذ روش‌ها و تصمیمات مدیریتی نظیر بهره‌گیری از معادن کوچک‌تر و تجمیع تولید آن‌ها و نیز شناسایی پهنه‌های جدید معدنی تابه‌حال سعی در کنترل و مدیریت این مشکل داشته، اما در ادامه نهاد‌های حاکمیتی حتما باید به‌صورت اساسی‌تر این نقیضه را برطرف کنند؛ اما دلایل اینکه چرا چنین مسئله‌ای رخ داد و آیا نبود متولی مرکزی برای صنعت فلزی و یا واگذاری‌های صنایع فولاد، علت این پیشامد بود باید مورد بررسی قرار گیرد.

مهندس حیدری با بیان اینکه معادن و شرکت‌های معدنی احداث کارخانه فولاد و تکمیل زنجیره تولید حتی تا مرحله نورد و مقاطع فولادی آغاز کرده اند و این اقدام گاهی با تشویق و تایید‌های گسترده هم مواجه شده در ادامه افزود: باید توجه داشت تامین سنگ‌آهن برای شرکت فولاد مبارکه از معادن سنگ موجود در مناطق مرکزی کشور به لحاظ جغرافیایی، مقرون‌به‌صرفه‌تر است، اما به دلیل محدودیت‌هایی که این معادن از نظر عرضه سنگ‌آهن به بیرون از کارخانجات خود دارند، میزان عرضه آن‌ها جوابگوی نیاز کارخانجات بزرگ فولادی نیست.

به عقیده مدیرعامل هلدینگ فولاد متیل، آنچه امروز صنعت فولاد ایران را با چالش جدی مواجه کرده، حرکت شرکت‌های معدنی به سمت فولادسازی و در نهایت تامین نشدن نیاز واحد‌های فولادی به مواد اولیه است؛ چرا که در صورت ادامه یافتن این موضوع، و کاهش تولید فولاد، امکان تامین نیاز صنایع پایین‌دستی کشور به محصولات فولادی با مشکل جدی مواجه خواهد شد و در نهایت منجر به تعطیلی صنایع بزرگی هم‌چون صنعت لوازم خانگی و خودروسازی و… خواهد شد.

منبع: ماهنامه تخصصی پردازش