زمین‌شناسی از دریچه تکنولوژی

به گزارش می‌متالز، به‌طورکلی علم زمین‌شناسی به معنای شناخت کره زمین است و هدف اصلی این دانش، شناخت بخش‌های مختلف زمین ازجمله اجزایی است که با محیط زندگی انسان‌ها در ارتباط است.

بخش‌هایی از کره زمین که بشر می‌تواند تا حدودی آن‌ها را بررسی و شناسایی کند شامل پوسته، گوشته و هسته می‌شود که معمولاً بیشتر اطلاعات ملموس و قابل مشاهده در بخش‌های مربوط به پوسته و سطح زمین است، همچنین بخش‌های زیرپوسته که مربوط به سنگ‌کره است و قسمت‌هایی از گوشته زمین نیز جزو مطالعات زمین‌شناسی قرار دارد.

علم زمین‌شناسی با بهره‌گیری از فناوری‌ها و تکنولوژی‌های روز دنیا می‌تواند به مسائل جدیدی پیرامون گذشته، حال و آینده زمین دست پیدا کند. برای بررسی اهمیت توسعه فناوری در تحقیقات زمین‌شناختی با علی‌خان نصراصفهانی، دانشیار گروه زمین‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

هدف از تحقیقات در علم زمین‌شناسی چیست؟

معمولاً بخشی از اهداف علم زمین‌شناسی به این مساله توجه دارد که ناشناخته‌های کره زمین را کشف کند. در دانش زمین‌شناسی به موضوعاتی مانند گذشته و نحوه شکل‌گیری کره زمین، تغییرات ایجاد شده در شرایط آن و سرنوشت سیاره پرداخته می‌شود و عملاً ارتباط بین سنگ‌ها، مایعات و جامدات موجود در سنگ‌کره و آب‌کره مورد توجه علم زمین‌شناسی قرار می‌گیرد.

علم زمین‌شناسی شامل چه موضوعاتی است؟

به طور کلی علم زمین‌شناسی در بخش‌های مختلفی کاربرد دارد، اما بخش مهمی از آن مربوط به علم زمین‌شناسی کاربردی است؛ این دانش به موضوعاتی می‌پردازد که مربوط به زندگی انسان‌ها است، به طور مثال مباحثی مانند شناسایی منابع زمین، بررسی فرونشست، مطالعات زلزله‌شناسی، آتش‌فشان‌ها و بررسی و حفاظت از انسان‌ها در برابر مخاطراتی که ناشی از فرآیند‌های بیرونی و درونی رخ می‌دهد معمولاً مورد توجه علم زمین‌شناسی کاربردی است.

علم زمین‌شناسی جزو علوم تجربی محسوب می‌شود و براساس مشاهدات و درک روابط بین عوامل تغییردهنده زمین می‌تواند به نتایج مفیدی دست یابد، معمولاً این مشاهدات می‌تواند در مقیاس‌های بزرگی تا حد فراتر از کره زمین یا در مقیاس‌های کوچکی تا حد میکروسکوپی و حتی کمتر از آن مورد بررسی قرار گیرد و عملاً قرارگیری تمام این مشاهدات در کنار یکدیگر می‌تواند به نتیجه‌گیری صحیحی پیرامون بررسی فعل و انفعالات کره زمین کمک کند.

دانش زمین‌شناسی با چه علومی در ارتباط است؟

با توجه مسائل و مباحثی که در دانش زمین‌شناسی مورد بررسی قرار می‌گیرد، می‌توان گفت که علم زمین‌شناسی با علوم مختلفی از جمله فیزیک، شیمی و حتی رشته‌های دیگری مانند زیست‌شناسی در ارتباط است، زیرا در این دانش با مباحثی مانند سنگ‌شناسی مواجه می‌شویم که اجزای تشکیل‌دهنده آن مواد شیمیایی بوده از طرفی دارای ویژگی‌های فیزیکی است همچنین سنگ می‌تواند تبدیل به خاک شود و حتی مقداری آب در این سنگ قرار بگیرد.

در شرایطی دیگر ممکن است موجودات زنده‌ای که در گذشته روی کره زمین زندگی می‌کرده‌اند، تبدیل به فسیل شده و در دانش زمین‌شناسی مورد بررسی قرار بگیرد؛ بنابراین عملاً دانش زمین‌شناسی یک مبحث بین رشته‌ای محسوب می‌شود که با تمام علوم در ارتباط بوده و مباحث بسیاری را مورد بررسی قرار می‌دهد.

در علم زمین‌شناسی چه فناوری‌هایی کاربرد دارد؟

به طور کلی اگر بخواهیم به دانش زمین‌شناسی به عنوان علمی تجربی نگاه کنیم قطعاً به دلیل اینکه با گذشت زمان فناوری‌های جدیدی عرضه می‌شود، این علم نیز باید مانند سایر رشته‌ها از تکنولوژی‌های روز دنیا بهره‌مند شود.

یکی از فناوری‌ها و تکنولوژی‌های جدیدی که در علم زمین‌شناسی مورد استفاده قرار می‌گیرد، دورسنجی است؛ درواقع نخستین مبحثی که پیرامون دورسنجی مطرح می‌شود مباحثی است که با پرتاب ماهواره و سنجش وضعیت کره زمین همراه است و معمولاً این فعالیت می‌تواند برای اهداف نظامی یا اهداف دیگری انجام شود.

در علم زمین‌شناسی نیز با کمک این تکنولوژی می‌توانیم داده‌های ناشی از امواجی که توسط ماهواره‌های سنجنده دریافت می‌شود را تفسیر و به اطلاعاتی تبدیل کنیم که در این دانش حائز اهمیت و قابل بررسی است.

آیا توسعه تکنولوژی پهپاد در علم زمین‌شناسی تأثیر دارد؟

بله، با توسعه تکنولوژی پهپاد جایگاه فناوری در علم زمین‌شناسی گسترش یافت و پژوهشگران توانستند با نصب سنجنده‌های مختلف به پهپاد‌ها از مطالعات غیرمستقیم بهره‌مند شوند. معمولاً مطالعات با کمک پهپاد به واسطه برخی از امواج رادیواکتیو یا برخی از گاز‌های خاص انجام می‌شود و در حوزه‌های مختلفی ازجمله شناسایی معادن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

به طور کلی می‌توان گفت که فعالیت‌های ماهواره‌ها امروزه به‌واسطه پهپاد‌ها انجام می‌شود و با کمک این فناوری می‌توان به اطلاعات بسیاری دست یافت.

به طور کلی توسعه تکنولوژی چه تأثیری در علم زمین‌شناسی دارد؟

با پیشرفت علم و دانش زمین‌شناسی و به همراه آن توسعه فناوری‌های نوین، بشر شاهد حضور دستگاه‌هایی برای مطالعات ژئوفیزیک شد؛ امروزه دستگاه‌های بسیار پیشرفته‌ای در حوزه مغناطیس‌سنجی تولید شده است و قطعاً علم زمین‌شناسی نیز می‌تواند از این تکنولوژی‌ها برای شناسایی تغییرات زمین، بررسی طبقات زیرزمینی و تفسیر آن‌ها استفاده کند.

با کمک تکنولوژی‌های جدید، دانشمندان می‌توانند تحقیقات حوزه زمین‌شناسی را به اعماق زمین هدایت کنند و در نهایت با پیش‌بینی‌های صحیح به نتایج مفیدی به‌خصوص در زمینه‌های اکتشاف منابع معدنی جدید دست یابند.

منبع: ایمنا