برای جهش معدنکاری به سرمایه‌های داخلی اکتفا نکنیم

اقدامات مثبت انقلاب در معدنکاری

به گزارش می متالز، در این زمینه، مهدی کرباسیان، رئیس پیشین سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران(ایمیدرو)، بیان کرد: ۴۰ سال از پیروزی انقلاب اسلامی ایران می‌گذرد. بدیهی است در این ۴۰ سال اقدامات مثبتی در زمینه معدن و صنایع معدنی انجام شده است.
وی بابیان اینکه پیش از انقلاب در حوزه اکتشاف مواد معدنی اقدام قابل توجهی نشده بود، اظهار کرد: پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، فناوری اکتشاف در ایران آن‌گونه که باید پیشرفته نبود اما با گذشت زمان، فناوری ژئوفیزیک هوایی باعث شد در این زمینه به موفقیت‌های قابل توجهی دست بیابیم.
کرباسیان با اشاره به ورود امریکاییان پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در بعد اکتشاف مواد معدنی، بیان کرد: امریکاییان در حوزه کرمان و جازموریان و روس‌ها در حوزه کشف زغال‌سنگ، اقدامات قابل توجهی انجام دادند. باید به این نکته توجه کرد که ایران، پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در حوزه معدن و اکتشاف مواد معدنی، متخصصان زیادی را پرورش نداده بود.
وی با اشاره به موفقیت‌های معدنکاری پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بیان کرد: در دوره سازندگی یعنی در زمان ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی، در حد فاصل سال‌ ۶۹ و ۷۰ اقدامات خوبی در زمینه معدن و صنایع معدنی به‌ویژه فولاد انجام شد.
نتایج این اقدامات در دولت یازدهم سرعت بیشتری گرفت و سازمان توسعه و نوسازی معادن، باوجود تمام محدودیت‌ها، با تکیه بر اقتصاد مقاومتی و حمایت وزارت صنعت، معدن و تجارت، توانست به پیشرفت‌های قابل توجهی دست یابد.
رئیس پیشین سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، با اشاره به عقب‌ماندگی تاریخی در بعد اکتشاف مواد معدنی، گفت: سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی به دلیل محدود بودن بودجه و برخی کاغذبازی‌های اداری نتوانست به آنچه در این زمینه شایستگی دارد، دست یابد. در سال‌های اخیر با کمک ایمیدرو، این سازمان نقشه‌های یکصد هزارم را در کشور تهیه و تدوین کرد و درحال‌حاضر نیز بر نقشه‌های یک ۲۵ هزارم متمرکز شده است.
کرباسیان در ادامه، با اشاره به کارهای وسیع ژئوفیزیک هوایی ایمیدرو، گفت: این اقدامات باعث شناسایی ظرفیت‌های معدنی قابل توجه در کشور شده است.

سایه نفت بر معدنکاری

وی با اشاره به یک مشکل اساسی معدنکاری پیش و پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، گفت: نفت، همواره بر اقتصاد ایران سایه انداخته چراکه منبع اصلی درآمد کشور است. از این‌رو مسئولان ارشد کشور به این بخش توجه ویژه کردند. همین مسئله باعث شد که معدنکاری مغفول بماند اما این حوزه به‌مرور زمان جایگاه خود را در اقتصاد ایران به‌دست آورد.
کرباسیان، با اشاره به گستردگی سایه سیاست بر اقتصاد کشور، بیان کرد: دخالت بیش از اندازه سیاسیون در اقتصاد کشور باعث شده است نتوانیم آن‌گونه که باید در این زمینه به پیشرفت‌های قابل توجه دست بیابیم. با همه این اوصاف، ایران در بخش‌های مختلف اقتصادی به رشد قابل توجهی دست یافت. پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، میزان صادرات غیرنفتی به ۵۰۰ میلیون دلار هم نمی‌رسید، در حالی‌که در سال گذشته بیش از ۴۵ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی داشتیم که این آمار بهترین گواه بر این مدعاست که ما در این زمینه موفق عمل کرده‌ایم.
رئیس پیشین هیات عامل ایمیدرو با بیان اینکه ۲۲ درصد درآمد صادرات غیرنفتی متعلق به بخش معدن و صنایع معدنی است، افزود: من بر این باورم که در زمینه معدنکاری باید می‌توانستیم موفق‌تر عمل کنیم.
دست‌کم باید ۱۰ سال به معدنکاری توجه ویژه کنیم. در این مسیر لازم است بودجه قابل توجهی در نظر گرفته شود و سرمایه‌گذاران خارجی را جذب کنیم زیرا باید بپذیریم که بودجه‌های داخلی برای رشد جهشی کفایت نمی‌کند.
وی در ادامه بیان کرد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، صنایع معدنی به‌ویژه در حوزه فولاد، مس و کرومیت به پیشرفت‌های قابل توجهی دست یافت اما نباید خود را به این آمارها محدود کنیم بلکه باید تلاش بیشتری کنیم.
کرباسیان در پایان تصریح کرد: موفقیت‌های چند سال گذشته شرکت‌های داخلی باعث شد که دیگر نیازی به واردات نمونه‌های خارجی نباشد، به‌عنوان مثال در حوزه تولید گندله و کنسانتره سنگ آهن، شرکت‌های ایرانی در سنگان و کرمان اقدامات مثبت زیادی انجام دادند.

دولت در اجرا موفق نبود

اما موفقیت‌های بخش معدن از دیدگاه فعالان بخش خصوصی را نیز جویا شدیم.
محمود گوهرین، عضو هیات مدیره خانه معدن ایران بیان کرد: به نظر من پس از پیروزی انقلاب اسلامی به‌ویژه در دولت تدبیر و امید در زمینه تصویب طرح‌های معدنی موفق عمل کردیم اما آن‌گونه که باید در اجرا حرفی برای گفتن نداشتیم.
وی در پاسخ به این پرسش که موفق نبودن دولت در اجرای طرح‌های معدنی را با ذکر مثال توضیح دهید، گفت: احیای معادن کوچک و متوسط، در دستور کار دولت دوازدهم قرار گرفت.
 همان‌گونه که می‌دانید معادن، بیشتر در نزدیکی روستاها هستند به همین دلیل اجرای این طرح می‌تواند برای تعداد قابل توجهی از ساکنان نزدیک معادن ایجاد اشتغال کند، علاوه بر این با احیای معادن کوچک و متوسط و ایجاد زیرساخت‌ها می‌تواند در روستاها بسیار تاثیرگذار باشد.
به گفته گوهرین، رونق فعالیت معادن کوچک و متوسط علاوه بر تامین مواد اولیه باعث افزایش تولید خواهد شد و می‌توان مازاد آن را صادر و ارزآوری قابل توجهی برای کشور ایجاد کرد.
این فعال معدنی با بیان اینکه کاغذبازی در کشور روند فعالیت در معادن را دشوار کرده است، خاطرنشان کرد: بروکراسی در ایران طولانی است و همین مسئله، انگیزه سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در زمینه معدن را گرفته است.
البته نباید انتظار داشته باشیم که دولت تمام موانع و مشکلات پیش روی معدنکاران را رفع کند. دولت به تنهایی نمی‌تواند در این زمینه کارساز باشد و نیازمند یاری بخش خصوصی است.
وی در پایان تصریح کرد: زمانی می‌توان منتظر اجرای موفق برنامه‌های دولتی بود که نخست کاغذبازی در کشور را کاهش بدهیم و دوم قوانینی وضع کنیم که بخش خصوصی با اطمینان بیشتری برای سرمایه‌گذاری در معادن ورود کند.