ارتقای سطح کمی و کیفی محصولات با استفاده از ظرفیت دانش‌بنیان‌ها

به گزارش می‌متالز، واحد ریخته‌گری مداوم یکی از واحد‌های شرکت فولاد مبارکه است که با تلاش کارکنان آن، بخشی از زحمات اصلی این کارخانه فولادسازی به بار می‌نشیند. در ماشین شماره ۵ ریخته‌گری فولاد مبارکه، بسیاری از انواع مواد مذاب که در کوره‌های قوس الکتریکی آماده شده است، به فولاد خام، تختال، اسلب یا همان شمش فولادی تبدیل می‌شود.

در متن حاضر، کامران مرادی، مدیر واحد ریخته‌گری مداوم، به معرفی این واحد و تشریح برخی از مهم‌ترین دستاورد‌های آن پرداخته است. ماحصل این گفتگو پیش روی شما خوانندگان قرار دارد.

درباره واحد ریخته‌گری مداوم توضیح دهید. این واحد در چند سال اخیر چه تغییراتی داشته است؟

واحد ریخته‌گری فولاد مبارکه از ابتدا بر اساس تولید گرید‌های ساختمانی طراحی شده و به همین دلیل برای این واحد، عمدتا ۴ ماشین ریخته‌گری که هرکدام دو خط دارند در نظر گرفته شده بود. در ادامه، با توجه به افزایش تجارب و تخصص کارکنان تولید و تعمیرات و نیاز بازار‌های داخلی و صادراتی، تولید فولاد‌های خاص و آلیاژی مانند فولاد‌های API برای صنایع استراتژیک نفت و گاز و صنایع الکتریکی نیز در دستور کار قرار گرفت و به‌مرور عملیاتی شد؛ تاجایی‌که امروز در این زمینه‌ها به پایداری و ثبات ارزشمندی دست‌یافته‌ایم.

از آخرین دستاورد‌ها و افتخارات ریخته‌گری مداوم فولاد مبارکه بگویید.

از منظر کمیت، میزان تختال تولیدی شرکت در اردیبهشت‌ماه سال جاری به رکورد ۷۸۲ هزار تن رسید و از نظر تعداد ذوب نیز رکورد ۱۶۱ ذوب در تاریخ دهم مهرماه و تناژ ۲۸ هزار و ۶۰۰ تن تختال در ناحیه فولادسازی و ریخته‌گری مداوم به دست آمد.

از دیگر دستاورد‌های کم‌نظیر ریخته‌گری از زمان راه‌اندازی تا امروز می‌توان به رکورد تولید ۱۰۰۰ ذوب در یک ماشین ریخته‌گری اشاره کرد که در ماشین‌های ۲ و ۵ شاهد آن بودیم. رکورد بعدی در آبان‌ماه بود که تعداد ذوب در تاندیش به مدت بیش از ۲۰ ساعت یعنی ۱۲۱۵ دقیقه در یک تاندیش ماشین ریخته‌گری بود.

وقتی می‌گوییم تعداد ذوب در تاندیش به ۱۲۱۵ دقیقه رسید به چه معناست و چه آثاری به دنبال دارد؟

یکی از عواملی که در افزایش ظرفیت ریخته‌گری مؤثر است افزایش تعداد ذوب ریخته شده با یک تاندیش است. تا زمانی که امکان ریخته‌گری با تاندیش وجود داشته باشد، توالی ذوب‌ریزی و ذوب‌گیری از واحد فولادسازی روی ماشین ریخته‌گری به‌صورت پیوسته و بی‌وقفه حفظ می‌شود.

با تمام شدن عمر تاندیش یا باید فلای‌تاندیش انجام دهیم، یعنی تاندیش قدیمی کنار برود و تاندیش جدید جایگزین شود، یا به‌طورکلی جریان ریخته‌گری قطع شود. در حالت دوم، خط متوقف و تاندیش نو با تاندیش فرسوده عوض می‌شود. در این حالت، تا شروع مجدد روند تولید، زمان مشخصی را از دست می‌دهیم.

روش فلای‌تاندیش مخاطرات خاص خود دارد، اما در کوتاه‌ترین زمان ممکن تولید ادامه پیدا می‌کند و برای شروع به کار مجدد ماشین ریخته‌گری هم دیگر به آماده‌سازی نیازی نیست؛ بنابراین اگر بتوانیم با تمهیداتی عمر تاندیش را افزایش دهیم، این زمان‌های آماده‌سازی کم و به زمان آماده‌به‌کاری و ادامه فرایند تولید اضافه خواهد شد.

افزایش عمر تاندیش به عواملی مانند عمر نسوز بدنه یا جرم نسوزی که در بدنه به کار رفته، عمر قطعات و مهم‌تر از این‌ها به نحوه بهره‌برداری صحیح اپراتور‌های ریخته‌گری از تاندیش بستگی دارد. خوشبختانه با تلاش و اقدامات کارکنان ریخته‌گری و مرکز نسوز و همچنین با کنترل‌های صورت‌گرفته در فرایندی مستمر و متوالی، توانسته‌ایم به رکورد‌های مذکور دست‌یابیم.

برای تولید محصولات جدید و بهبود فرایند، نقش آموزش انکارناپذیر است. در این زمینه چه اقداماتی انجام شده است؟

با همکاری واحد آموزش و توسعه منابع انسانی، دوره‌های مختلف به‌صورت حضوری و آنلاین در همه رده‌ها تعریف و اجرا شده است. علاوه بر این، از تجارب همکارانی که اکنون به‌افتخار بازنشستگی نائل‌آمده‌اند نیز در قالب دوره‌های مربیگری، کوچینگ یا منتورینگ به‌صورت

«on job» یا آموزش در سایت استفاده می‌شود که استقبال خوبی هم از آن شده است.

بدون شک تحریم‌ها فرایند تولید را نشانه رفته است. در این زمینه با مشکلی مواجه شده‌اید؟

یکی از اقلامی که همواره در فرایند ریخته‌گری به آن نیاز است و در تهیه آن به دلیل وارداتی بودن با مشکل مواجه شده بودیم، پودر موردنیاز ریخته‌گری بود که قبلا به‌صورت صددرصد از خارج از کشور تهیه می‌شد. با توجه به رویکرد فولاد مبارکه در بومی‌سازی مواد و تجهیزات مورد تحریم، از چند سال پیش، برخی از شرکت‌ها با حمایت فولاد مبارکه برای تولید و عرضه این پودر‌ها اقدام کردند. در حال حاضر، با استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان و دانشگاه‌ها و تلاش شرکت‌های سازنده داخلی با محوریت کارشناسان دفاتر فنی فولاد مبارکه، در زمینه بهینه‌سازی این اقلام به موفقیت‌های قابل‌توجهی دست یافته‌ایم. اشکالات یکی پس از دیگری در حال برطرف شدن است و امیدواریم به‌زودی در این زمینه به شرایط و استاندارد‌های جهانی برسیم.

واحد ریخته‌گری مداوم فولاد مبارکه در هشت‌ماهه سال ۱۴۰۱ به اهداف خود رسیده است؟

با روند بسیار خوب تولید و رکورد‌هایی که در سه‌ماهه اول و بعد از آن حتی در دوره محدودیت‌های انرژی به ثبت رسیده، تقریبا اهداف موردنظر محقق شده است. امیدواریم در چند ماه پایان سال نیز با وجود محدودیت‌های احتمالی در حوزه گاز و انرژی، بتوانیم تولیدی فراتر از ظرفیت داشته باشیم.

تولید محصولات جدید در فولاد مبارکه در چه وضعیتی است؟

فولاد مبارکه توانسته به‌عنوان اولین تولیدکننده محصولات فولاد زنگ‌نزن (Stainless Steel) به روش ریخته‌گری مداوم در غرب آسیا به این فناوری دست یابد. قبلا این محصول با ریخته‌گری‌های محدود تولید می‌شد، ولی به‌صورت پیوسته، اولین بار است که یک ماشین ریخته‌گری اقدام به تولید این فولاد می‌کند. فولاد خام در مرحله بعد باید نورد شود تا نتیجه نهایی مشخص شود. به‌هرحال از این پس تولید انبوه این قبیل فولاد‌ها و سایر فولاد‌های خاص که عمدتا وارداتی هستند تا رسیدن به خودکفایی در دستور کار واحد قرار دارد.

دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان در بهبود فرایند‌های ریخته‌گری چه نقشی دارند؟

واحد ریخته‌گری همواره ارتباط بسیار خوبی با دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان داشته و برای ارتقای سطح کمی و کیفی محصولات خود از ظرفیت‌های آن‌ها بهره‌مند شده است؛ از آن جمله می‌توان به پروژه بزرگ و کاملا علمی بررسی آماری ناخالصی‌های ذوب اشاره کرد که در دست‌یابی به نتایج مطلوب آن از حضور اساتید دانشگاه و متد‌های روز آماری استفاده شده است.

پروژه‌های بومی‌سازی پودر‌های قالب و تاندیش و بومی‌سازی صفحات مسی قالب‌های ریخته‌گری که با شرکت‌های دانش‌بنیان و دانشگاهی در حال انجام است نیز از دیگر موارد قابل‌ذکر در این زمینه است. ارتقای ماشین‌های برش، سیستم‌های توزین، ساخت اسیلاتور‌های جدید و پروژه ربات مارکینگ هم از دیگر اقدامات این حوزه به شمار می‌آید.

برای بهبود کیفیت محصولات چه اقداماتی انجام شده است؟

پروژه‌های متعددی در جهت افزایش کیفیت محصول تعریف شده است. پروژه کاهش ناخالصی به روش ۶ سیگما، پروژه کاهش عیوب محدبی و مقعری تختال، شبیه‌سازی جریان‌های ذوب در قالب تاندیش، بهبود کیفیت قطعات ویژه نسوز، طراحی جداول جدید، بهینه‌سازی تجهیزات و ماشین‌های ریخته‌گری، نصب قالب ۹۰۰ و سیستم‌های جدید کنترل سطح مذاب از پروژه‌های جدیدی بوده که در حال اقدام است.

ناحیه ریخته‌گری مداوم با چه چالش‌هایی روبروست؟

در سال‌های اخیر، محدودیت‌های انرژی در فصول مختلف کمیت تولید را متأثر ساخته و کمبود آب که به‌ناچار باید از پساب تصفیه‌شده استفاده کنیم، کیفیت تولید را با مشکل مواجه کرده است. این در حالی است که استراتژی شرکت در شرایط سخت و رقابتی حاکم بر بازار‌های جهانی، تولید فولاد‌های کیفی است. امیدواریم با اقدامات خوب و استراتژیک که در سطح کلان شرکت صورت گرفته به‌زودی شاهد برطرف شدن این نگرانی‌ها باشیم.

منبع: پایگاه خبری - تحلیلی ایراسین