دو اقدام ضدهیجانی بورس

به‌زعم برخی کارشناسان، روند صعودی شاخص طی مدت اخیر عمدتا به دور از دلایل بنیادی بوده است و رشد قیمت‌هاتحت تاثیر هیجانات ناشی از نزدیکی به برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری صورت گرفته است. شناسایی سود در بین معامله‌گران پس از رشدهای قیمتی اخیر موجب افزایش فروش سهم‌ها شده و تاحدودی از سرعت رشد هیجانی شاخص کاسته است. همچنین اقدام دیگری که هیجان بازار را تا حدی تعدیل کرده است، ابلاغیه دیروزشرکت فرابورس برای الزام پذیرش ریسک مشتریان (اعم از برخط و غیر از آن) بوده است؛ موضوعی که به نظر می‌رسد مطابق معاملات روز گذشته، اقبال سهامداران را این نمادها کاهش دهد.

بورس تهران روز گذشته با رشد اندک 88 واحدی شاخص کل به کار خود پایان داد. رصد روند شاخص کل در جریان معاملات دیروز حاکی از رشد شاخص سهام در ساعات ابتدایی معاملات و بازگشت به مسیر نزولی در ساعات پایانی معاملات است. روند بازار سهام از ابتدای سال تاکنون حاکی از رشد 2.8 درصدی شاخص کل است. به‌نظر می‌رسد، رشد‌های اخیر بیش از هر عامل دیگری تحت تاثیر نزدیک شدن به برگزاری دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری صورت گرفته است. پیش‌تر کارشناسان بورسی پشتوانه این رشد‌ها را ناشی از هیجانات میان سهامداران عنوان کرده بودند. این هیجان در اغلب روزهای کاری ابتدایی سال جاری، نقدینگی سهامداران را به سوی گروه‌های کوچک‌تر و در روزهای گذشته به سوی برخی نمادهای بزرگ بازار نیز سوق داد. فارغ از عوامل ایجاد تقاضای سهام در بورس تهران، در جریان معاملات دیروز شاهد ایجاد فضایی آرام تر و به دور از هیجان روزهای اخیر بودیم.

استراتژی‌های روشن‌کننده روند بازار

همان‌طور که اشاره شد، رشد عمومی قیمت سهام در جریان معاملات روز گذشته در مقایسه با روزهای قبل با شتاب کمتری دنبال شد. موضوعی که دلیل آن را می‌توان در کاهش هیجان سهامداران جست‌وجو کرد.در توضیح این روند می‌توان به رفتار سهامداران اشاره کرد. با توجه به اینکه بازار طی مدت اخیر رشدی قابل توجه داشته است، حالا سهامداران با شناسایی سود اقدام به فروش سهم‌های خود می‌کنند. از طرفی بسیاری از سهامداران نیز با دیدن موج هیجان که در جریان معاملات روز شنبه به شدت قابل مشاهده بود، در بازار برای فرار از زیان‌های احتمالی، اقدام به خروج از برخی سهم‌ها کرده‌اند. این موضوع تا حدی باعث تعدیل هیجان در بازار شده است. روند روز گذشته شاخص کل نیز می‌تواند این فرضیه را قوت بخشد.

از سوی دیگر یکی از مسائلی که باید به آن توجه شود افزایش ریسک ورود برای سرمایه‌گذاران به واسطه رشد‌های هیجانی اخیر است. این موضوع می‌تواند تقاضا برای خرید سهام و ورود به بازار را تا حدی کاهش دهد. زیرا سهامدارانی که در این شرایط اقدام به ورود به بازار می‌کنند، عمدتا در پی سیگنال قوی‌تری برای رشد قیمت‌ها هستند. با این حال احتمال دیگری درخصوص روند بازار نیز وجود دارد. ممکن است در روزهای آتی شاهد تداوم ورود نقدینگی از سوی سهامداران ریسک پذیرتر بازار نیز باشیم.امری که در برخی مقاطع فعالیت بورس تهران نیز شاهد آن بوده‌ایم.پس از اجرای برجام و رشد پرشتاب شاخص سهام، فشار ورود نقدینگی‌های جدید باعث شد نگرانی‌ها درخصوص خرید سهام کمتر شود و طمع دریافت سودهای بیشتر باعث شد که نقدینگی بیشتری وارد بازار شود.

کاهش موج هیجان در بازار پایه

اما در تحولی دیگر ابلاغیه روز گذشته شرکت فرابورس در زمینه بازار پایه باعث شد این بازار دستخوش تحولات شود. براساس ابلاغیه جدید معاونت و نظارت بازار فرابورس، در معاملات بازار پایه کارگزاران باید اقرارنامه و بیانیه پذیرش ریسک خود را حداکثر تا تاریخ 31 اردیبهشت‌ماه به رویت و تایید همه مشتریان اعم از برخط و سایر افرادی که قصد فعالیت در بازار پایه فرابورس دارند، برسانند. در ماه پایانی سال گذشته نمادهای این گروه به دنبال اعلام برقراری معاملات برخط (به‌صورت آنلاین و مستقیم از سوی معامله‌گران و بدون واسطه)، با افزایش اقبال سهامداران رو به رو شدند و در این مسیر افزایش دسته جمعی قیمت این نمادها را در بازه بیش از یک ماه اخیر شاهد بودیم.

این معاملات که پیش از این در بازار توافقی پایه بدون محدودیت نوسان معامله می‌شدند، در روش معاملاتی جدید با محدودیت نوسان 10 درصدی مواجه شدند. این موضوع نیز به تشدید فضای نوسان‌گیری در این نمادها دامن زد. به این ترتیب در حالی که شرکت‌های بازار پایه در وضعیت نامناسبی به سر می‌بردند، معامله‌گران، رفتارهای هیجانی شدیدی را درمعاملات این نمادها رقم زدند. در همین راستا مقامات ناظر بازار برای کاهش هیجانات فعلی در بازار اقدام به اتخاذ تصمیم تازه‌ای کردند.

ابلاغیه جدید نشان می‌دهد معاملات بازار پایه منوط به رویت و تایید تمامی مشتریان اعم از برخط و غیر آن شده و تا زمان اخذ اقرار نامه و بیانیه پذیرش ریسک معاملات برخط، دسترسی این مشتریان مسدود می‌شود. به‌نظر می‌رسد خبر خروج بازار پایه از دسترسی آنلاین‌ها و لزوم مشتریان به امضای بیانیه پذیرش ریسک برای ایجاد مجدد دسترسی، موجب افت قیمت این نمادها شده است. این موضوع نیز عامل دیگر کاهش هیجانات در بازار سهام است.در بازار پایه فرابورس و دربین نمادهای پربیننده طی روز گذشته کیسون با فشار فروش از سوی سهامداران،افت حدود 5‌درصدی را به ثبت رساند. همچنین «فاهواز» دیگر نماد این بازار نیز روز گذشته با افت قابل‌توجهی همراه شد و با صف خرید از سوی سهامداران به کار خود پایان داد. عمده شرکت‌های بازار پایه «ب» نیز روز گذشته با فروش سنگین از سوی سهامداران مواجه شدند و با افت قابل‌توجهی به کار خود پایان دادند.

تعدیل بازار به روایت صنایع

اما در بازار اول بورس نیز اتفاقات مهمی روی داد که منجر به برگشت شاخص از روند صعودی ابتدای معاملات شد. در نمادهای بانکی در ادامه روند روز شنبه با افت قیمت مواجه شدند. به دنبال انتشار گزارش حسابرسی شده بانک صادرات از نخستین پیش‌بینی سال 96، انتظارات برای بازگشایی این نماد بیش از پیش شده است، این موضوع فشار فروش مضاعفی را برنمادهای این گروه ایجاد کرده است. همچنین در گروه رایانه نماد معروف «آپ» روز گذشته افت حدود 3 درصد را به ثبت رساند.

با توجه به اینکه این شرکت از اواسط سال گذشته تنها سه روز منفی داشته است و در این بازه زمانی رشد حدود 73 درصدی را به ثبت رسانده است، به‌نظر می‌رسد افت این نماد در راستای اصلاح قیمت نسبت به رشد پرشتاب این نماد صورت گرفته است. خودرو نیز که طی روزهای اخیر برمدار رشدهای پی‌در‌پی قرار داشته است، دیروز نیز شاهد روند صعودی در نمادهای بزرگ خود بود به‌طوری‌که «خپارس» با رشد بیش از 4 درصدی در میان نمادهای اثرگذار بر صعود شاخص بود. روز گذشته نیز نمادهای شرکت ارتباطات سیار ایران و سیمان هگمتان برای برگزاری مجمع متوقف شدند، در مقابل نیز نمادهای «سفارس»،«وملت» و «وبشهر» بازگشایی شدند.

در بازار چه گذشت؟

روز گذشته شاخص کل بازار سهام با رشد 0.1 درصدی به سطح 79 هزار و 391 هزار واحد رسید. در بررسی فعالیت شرکت‌های بورسی طی روز گذشته «تاپیکو» بیشترین اثر مثبت را در محاسبه شاخص کل به‌جای گذاشت. زمزمه‌های راه‌اندازی فاز اول پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس بندرعباس از مهم‌ترین خبرهای کنونی این شرکت است. باوجود اینکه طی روز یکشنبه بیش از 57 درصد از سهامداران حقوقی در صف‌های خرید بودند، اما حضور پررنگ بازیگران حقیقی در سمت خرید موجب رشد قیمتی این نماد شد.

دومین نماد موثر بر رشد شاخص «اخابر» بود. این نماد که روز گذشته حمایت قابل توجه حقوقی‌ها را نیز به‌همراه داشت با توجه به نزدیکی به زمان برگزاری مجمع سالانه مورد توجه سهامداران قرار گرفته است. شرکت‌های این گروه که عمدتا در مجامع عملکرد مطلوبی برای سهامداران به همراه دارند، با نزدیکی به زمان برگزاری مجمع با اقبال سهامداران مواجه می‌شوند. روز گذشته حجم و ارزش معاملات به ترتیب به 1027 میلیون سهم و 176 میلیارد تومان رسید.

در بخش بیشترین رشد قیمتی روزانه «قصفها» پس از بازگشایی با رشد 43 درصدی همراه شد. نماد شرکت قند اصفهان که به دنبال تعدیل مثبت 66 درصدی از سوی ناظر متوقف شد، پس از ارائه گزارش حسابرسی شده با افزایش تقاضا به صف خرید نیز رسید. بررسی مشارکت سهامداران حقیقی و حقوقی این نماد نیز حضور 25 درصدی سهامداران حقوقی را در سمت خرید نشان می‌دهد. در مقابل نماد «لسرما» بیشترین افت روزانه را به ثبت رساند. سرماآفرین که حمایت حقوقی‌ها را در سمت خرید نیز داشت، در ادامه روند روز شنبه همچنان شاهد فشار فروش از سوی سهامداران بود. سیمان شاهرود دومین شرکت نزولی روز گذشته بود. این شرکت که پنجمین روز متوالی نزولی را پشت سر گذاشت، شاهد دست‌به دست شدن سهام‌ میان معامله‌گران حقیقی بود.

از شرکت‌هایی که روز گذشته با رشد قیمتی به کار خود پایان داد، می‌توان به صنایع جوشکاب یزد اشاره کرد. این شرکت که از ابتدای هفته با اقبال از سوی سهامداران همراه است روز گذشته نیز شاهد صف خرید سهامداران بود. بیشترین حجم معامله بازار نیز متعلق به نماد «خساپا» بود. سایپا که از ابتدای سال روند صعودی را آغاز کرده است در ادامه نیز روز گذشته رشد 0.5 درصدی را به ثبت رساند. بررسی مشارکت سهامداران این گروه نیز حاکی از حضور بیش از 95 درصد سهامداران حقیقی در سمت فروش است. در سمت خرید نیز حضور 12 درصد از سهامداران حقوقی دیده می‌شود.