تداوم خام‌فروشی در معادن

همچنین آذربایجان غربی از نظر تولید برخی از مواد معدنی همچون طلا، باریت، میکا و انواع سنگ‏های تزئینی مستعدترین استان در کشور به شمار می‏رود. اما عدم توازن میزان و تنوع تولیدات معادن استان با نوع و ظرفیت واحدهای فرآوری مواد معدنی موجود، سبب شده تا علاوه‌بر اینکه آذربایجان‏غربی از ارزش افزوده حاصل از فرآوری مواد معدنی بهره اندکی داشته باشد، با تبعاتی از قبیل تضییع مواد معدنی، تخریب منابع طبیعی به‌دلیل انباشت ضایعات، استفاده مطلوب از ذخیره و محرومیت از اشتغال حاصله دست و پنجه نرم کند.متاسفانه اکنون با وجود ظرفیت و توانمندی‌های استان در زمینه ذخایر معدنی هنوز بحث خام‌فروشی از مشکلات پیش روی این صنعت به شمار می‌رود؛ مشکلی که در صورت توجه ویژه مسوولان می‌تواند گره‌گشای بخشی از مشکلات اقتصادی استان باشد.

معادن از کلیدهای اصلی دستیابی به توسعه

معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان‏غربی با بیان اینکه معادن می‏توانند یکی از کلیدهای اصلی برای دستیابی به آینده امیدبخش بوده و مشارکت موثر معدن و صنایع معدنی در اقتصاد کشورها می‏تواند به تامین اهداف توسعه پایدار کمک کند، افزود: آذربایجان غربی از استان‌های با ظرفیت معدنی بسیار خوب در کشور است که می‌توان از این ظرفیت برای رونق بیش از پیش اقتصادی استان بهره گرفت.

عبدالحمید سرتیپی با بیان اینکه معادن ماهیت غیر قابل تجدیدشوندگی دارند، گفت: میلیون‏ها سال طول می‏ کشد تا شرایط زمین‏شناسی زمینه تشکیل یک نوع ماده معدنی را فراهم کند، از این رو موقعیت استفاده از این ذخایر معدنی ممکن است برای هر کشوری تنها یک بار پیش بیاید. معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان‏ غربی گفت: بهتر است این ذخایر شناسایی و با به‌کارگیری فناوری‏ های نوین به‌منظور توسعه اقتصادی و ایجاد صنایع مولد مورد بهره ‏برداری قرار گیرند؛ به نحوی که تخریب منابع آیندگان صورت نگیرد و زیان‏های زیست محیطی برای نسل‏ های آینده به بار نیاید.

شناسایی 51 ماده معدنی

وی اظهار کرد: خوشبختانه آذربایجان‏ غربی به لحاظ ساختار زمین ‏شناسی و اینکه بسیاری از رخدادهای زمین ‏شناسی در آن به وقوع پیوسته است، از این نعمت الهی و ثروت ملی به حد وفور و حتی در میزانی بالاتر از میانگین کشوری برخوردار شده است. سرتیپی با بیان اینکه اکنون تنها در 8 درصد از استان عملیات اکتشافی معدنی صورت گرفته است، افزود: این اکتشافات نیز بیشتر به صورت سطحی بوده و منجر به کشف یک میلیارد و ۳۰۰میلیون تن ذخیره شده است. وی با اشاره به اینکه از ۶۸ نوع ماده معدنی شناسایی شده در کشور ۵۱ نوع آن در این استان شناسایی شده است، اظهار کرد: ۲۰ نوع آن در مرحله اکتشاف و ۳۱ نوع آن در مرحله بهره ‏برداری است.

سرتیپی درباره مشکلات پیش روی معادن استان گفت: عدم توازن میزان و تنوع تولیدات معادن استان با نوع و ظرفیت واحدهای فرآوری مواد معدنی موجود، سبب شده تا علاوه‌بر اینکه آذربایجان ‏غربی از ارزش افزوده حاصل از فرآوری مواد معدنی بهره اندکی داشته باشد، تبعاتی نیز از قبیل تضییع مواد معدنی، تخریب منابع طبیعی به‌دلیل انباشت ضایعات، استفاده مطلوب از ذخیره و محرومیت از اشتغال حاصله داشته باشد. سرتیپی با اشاره به اینکه یکی از بخش‏های مهم و اثرگذار در اقتصاد کشور بخش معدن و صنایع معدنی است، تصریح کرد: در این زمینه، نقش معدن در اقتصاد کشورهای جهان منحصر به مشارکت در افزایش تولید ناخالص داخلی و رشد اقتصادی نشده، بلکه سهم معناداری نیز در ایجاد فرصت‏های شغلی و کاهش فقر در کشورها دارد.

وی با تاکید بر اینکه برای جلوگیری از تداوم خسارت فوق، ایجاد و توسعه واحدهای فرآوری و تبدیلی مواد معدنی جزو اولویت‏های اصلی فعالیت ‏های این معاونت بوده است، افزود: در این زمینه با تلاش و پیگیری‏ های انجام شده در سه سال اخیر، اقداماتی با هدف احداث این‌گونه واحدها در سرمعادن از قبیل احداث سنگبری در سرمعادن مرمریت بسطام و بادکی چایپاره، تراورتن گنبد تکاب، مرمر آج واج سلماس، تراورتن قزل قشلاق تکاب و احداث واحد دانه‏ بندی و تولید پودر سیلیس در سرمعدن قوپی باباعلی سلماس و نیز تولید کنسانتره آهن در سرمعدن آهن سلماس انجام شده است.

سرتیپی با بیان اینکه در آذربایجان ‏غربی تعداد ۸۰۵ واحد صنایع معدنی، در مجموع با اشتغال‏زایی ۲۱ هزار و ۷۳۷ نفر وجود دارد، اظهار کرد: عمده صنایع معدنی بزرگ موجود در استان شامل صنایع استحصال طلا، نقره، جیوه و سیانور سدیم، صنایع سیمان، صنایع تولید آجر، صنایع تولید سفال، واحدهای شست‌وشو و دانه‌بندی شن و ماسه، تولید آسفالت، تولید انواع محصولات بتنی و سیمانی و صنایع دانه ‏بندی و فرآوری سیلیس است.

استخراج 16 میلیون تن مواد معدنی

معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان غربی گفت: در سال گذشته شاهد استخراج مواد معدنی به میزان ۱۶ میلیون و ۸۱۸ هزار و ۸۱۹ تن در استان بوده‏ ایم. سرتیپی با اشاره به تعداد مجوزهای معدنی صادره این سازمان اظهار کرد: تعداد پروانه اکتشاف در سال ۹۲ به تعداد ۶۹ مورد بود و در سال پس از آن به ۷۸ فقره رسید، این تعداد در سال ۹۴ به تعداد ۴۵ مورد بوده و در سال گذشته نیز شاهد صدور پروانه اکتشاف به تعداد ۵۱ فقره بوده‏ ایم.

وی میزان اشتغال‌زایی در بخش معادن استان را در مدت زمان یاد شده، 1753 نفر اعلام و اظهار کرد: این تعداد از سال ۹۲ تا ۹۵ به ترتیب ۵۵۷، ۴۳۱، ۳۸۹ و ۳۷۶ مورد بوده است. آذربایجان غربی با داشتن معادن گوناگون سنگ‏های گران‌قیمت همچون طلا، باریت، میکا و تیتان جایگاه کم‌نظیری در بخش معدن دارد، داشتن بیش از نیمی از ذخایر طلای کشور، واقع شدن دو معدن بزرگ مقیاس طلای زرشوران تکاب و تیتان قره‌آغاج ارومیه، معادن سنگ‏های تزئینی در انواع و کیفیت‏ های عالی بالغ بر ۸۰ رنگ و نوع، استعدادهای معدنی آذربایجان غربی هستند.