مشکلات صنعت فولاد/ صنعت فولاد ایران از چه مشکلاتی رنج می‌برد؟

‌می‌متالز - طی دو دهه اخیر این سومین‌باری است که صنعت فولاد ایران دچار رکود می‌شود. یک‌بار در سال ۷۶ و بار دیگر سال ۸۱ بود که بحران گریبان فولاد ایران را گرفت.

به گزارش می‌متالز، حال صنعت فولاد برای سومین دهه متوالی در حالی بحران و رکود را تجربه می‌کند که می‌توان گفت حدود دو سال از آغاز این تجربه تلخ می‌گذرد. بحران‌های دهه ۷۰ و ۸۰ که در نتیجه افت قیمت‌های جهانی فولاد ایران را گرفتار خود کرده بود، در حالی در آن سال‌ها با تصمیمات به‌موقع دولت‌ها پشت‌سر گذاشته شد که به نظر می‌رسد برای خروج از سومین بحران نیز باید تدبیری اندیشیده شود؛ بحرانی که حالا در آستانه سه‌سالگی خود قرار دارد. میزان تولید فولاد ایران با آنچه در سند ۱۴۰۴ و افق‌های تعیین‌شده مشخص شده است، فاصله بسیار زیادی دارد. صنعت فولاد با مشکلاتی مانند قیمت بالای تولید به دلیل تکنولوژی قدیمی و سنتی، کمبود سنگ‌آهن و ظرفیت غیراقتصادی روبرو است که حل این مشکلات لازمه رشد این صنعت است. از این‌رو در این شرایط برای دستیابی به تولید ۵۵ میلیون تن باید راه‌کار‌های متفاوتی را پیش روی خود قرار دهیم.

بسیاری از تولیدکنندگان فولاد داخلی معتقد هستند در سال‌های آینده این صنعت با کمبود شدید سنگ‌آهن داخلی مواجه می‌شود. چرا که در حال حاضر معادن چادرملو، چغارت، سنگان، گلگهر، جلال‌آباد و میش دوان شش معدن بزرگ سنگ‌آهن ایران هستند که حجم بزرگی از میزان نیاز صنعت فولاد را به این ماده معدنی تامین می‌کنند. در حال حاضر یکی از مشکلات مهم صنایع فولاد کشور مساله جانمایی واحد‌های تولیدی است، شرکت‌ها به دلیل جانمایی نامناسب، پس از بهره‌برداری توان بازگشت و تامین سرمایه‌گذاری را ندارند و به همین دلیل نمی‌توانند وارد بازار‌های رقابتی شوند. موضوع مهم دیگر وضعیت مصرف انرژی در این کارخانه‌هاست، تولید فولاد در ایران با روش احیای مستقیم انجام می‌شود و این روش تولید نیازمند گاز و برق زیادی است، بنابراین کارخانه‌های فولاد در ایران می‌توانند پس از واقعی کردن قیمت‌ها، محصولی رقابتی را وارد بازار کرده یا آن را صادر کنند. با کاهش قیمت‌های جهانی، فولادسازان ایران با ورود فولاد‌های ارزان‌قیمت روبه‌رو شدند که این موضوع به صنایع داخلی ضربه جدی وارد کرد. برای مقابله با این چالش، وضع تعرفه‌های بازدارنده می‌تواند چاره‌ساز باشد البته دولت با بسته‌های حمایتی می‌تواند به صادرات فولاد کمک کند.

صنعت فولاد طی چند سال گذشته تجربیاتی در زمینه خصوصی‌سازی داشته که به علت فراهم نبودن بستر لازم با موفقیت چندانی تا به امروز همراه نبوده است. خصوصی‌سازی فرآیندی است که طبق آن مالکیت شرکت‌ها و به‌طور کلی دارایی آن‌ها از بخش عمومی به بخش خصوصی منتقل می‌شود و باعث افزایش کارایی آن بنگاه یا اضافه شدن دارایی آن می‌شود. بخش خصوصی باید واجد شرایط لازم به منظور تحقق این هدف باشد. هزینه اکتشاف در معادن سنگ‌آهن بالاست و عدم وجود زیرساخت‌های مناسب ریلی و جاده‌ای جهت جابه‌جایی فولاد تولیدی از دیگر چالش‌های اساسی آینده صنعت فولاد ایران خواهد بود. طبق بررسی‌های صورت‌گرفته در جهان، امروز واحد‌های فولادی حداقل پنج میلیون تن قدرت رقابت در بازار را دارند این در حالی است که اکثر واحد‌های فولادسازی کشور ظرفیتی کمتر از پنج میلیون تن دارند و نباید استفاده از آخرین فناوری روز دنیا در صنایع را فراموش کرد.