تزلزل ارزی صنعت نسوز

به گزارش می‌متالز، کوره‌های قوس الکتریکی که در کارخانه‌های ذوب فلزات به‌کار می‌رود و همچنین آجر‌های نسوز در تولید به حدی کلیدی و مهم هستند که اگر نیاز کارخانه به آن‌ها تامین نشود، تولید نیز متوقف می‌شود، به‌همین‌دلیل نیز پربیراه نیست اگر بگوییم که صنایع نسوز، پایه‌ای و استراتژیک هستند تا حدی که برخی فرآیند‌های این صنعت را به کیمیاگری تشبیه می‌کنند. ما در کارخانه‌های صنایع نسوز، مواد را به آجر و دیگر موادی تبدیل می‌کنیم که پروسه تولید در کارخانه‌های حلقه بعدی را تسهیل یا ممکن کند.

این صنعت در ایران، قدمتی حدود ۵۰ سال‌دارد و از این ۱۰۰شرکت حدود ۱۰ شرکت هم در آجر‌های نسوز فعال هستند، اما سایر شرکت‌ها این مواد را به طرق مختلف تولید می‌کنند.

بخشی از مواد اولیه این صنعت وابسته به مواد داخلی است، اما ۳۰ تا ۶۰‌درصد مواد برخی از کارخانه‌های صنایع نسوز مواد وارداتی هستند. مواد وارداتی نیز که از خارج کشور به داخل می‌آید، طبعا به نرخ ارز وابسته هستند، به‌همین‌دلیل نیز اگر نرخ ارز تغییر کند، سرمایه‌درگردش شرکت‌ها نیز تغییر می‌کند و بسیاری از شرکت‌های ما هم با بحران سرمایه‌درگردش روبه‌رو شده‌اند. از سوی دیگر نیز وام گرفتن نیز هزینه مالی ۲۳‌درصدی به شرکت‌ها تحمیل می‌کند؛ همین مسائل است که اغلب شرکت‌ها را با بحران سرمایه‌درگردش مواجه کرده‌است. یکی دیگر از مشکلات این صنایع نیز آن است که تخصیص ارز تا ۴ماه هم طول می‌کشد و تحویل این ارز به آن‌ها با مشکلات زیادی روبه‌رو است. نکته دیگر نیز این است که مواد اولیه مشمول تحریم‌ها هستند و تامین برخی از آن‌ها از نظر حمل‌ونقل و بقیه مسائل لجستیک نسبت به نرخ‌های جهانی به‌صرفه نبوده و به شرکت‌های ایرانی تحمیل می‌شود. آن‌ها نیز راه دیگری ندارند که بتوانند شرایط تحریمی را دور بزنند. مجموع این شرایط نیز بحران‌های زیادی در صنایع نسوز به‌وجود آورده است. اغلب شرکت‌ها هم از مشکل سرمایه‌درگردش در عذاب هستند. فروش شرکت‌های نسوز نیز بعضا مدت‌دار بوده؛ یعنی شرکت نسوز از مشتری سفارش گرفته و بعد قراردادی بلندمدت با کارخانه امضا می‌کند. نحوه پرداخت نیز این‌گونه است که بیش از ۵۰‌درصد مبلغ از مشتری دریافت شده و مابقی آن در طول چند ماه پرداخت خواهد شد، اما با توجه به نرخ ارز که اکنون دیگر نیمایی نیست و مبادله‌ای شده‌است، بسیار متضرر می‌شویم. این شناور‌بودن نرخ ارز شرکت‌ها را با مشکل مواجه کرده و دچار سردرگمی کرده‌است؛ در واقع شرکت تولیدکننده اصلا نمی‌داند باید محصول خود را با نرخ امروز به‌فروش برساند یا نرخ ارز را در چهار ماه آینده پیش‌بینی کند. دولت به هر حال باید تکلیف قیمت ارز برای صنایع را مشخص کند. منظور ما این نیست که نرخ ارز را کاهش دهند، ولو اینکه افزایش قیمت اسکناس آمریکایی به ضرر ماست. مقصود ما اکنون این است که یک نرخ ارز ثابت برای صنایع درنظر گرفته شود تا ما قادر به برنامه‌ریزی برای فروش و قرارداد‌های خود باشیم. ما نمی‌توانیم در ایران فروش خود را بر اساس نرخ یورو یا دلار انجام دهیم، اما اگر دولت نتواند ثبات را به بازار ارز صنایع بازگرداند، عملکرد و تولید صنایع وابسته به مواد اولیه وارداتی مختل شده و ادامه حیات آن‌ها نیز مشکل می‌شود؛ این در حالی است که نرخ‌های ریالی نیز وابسته به نرخ دلار هستند و بعضا برخی از نرخ‌های داخلی بیش از قیمت‌های دلار در بازار گران می‌شود.

فروش در صنعت نسوز صرفا بر اساس سفارش است و هربار مشتری به ما مراجعه می‌کند بر اساس نوع و شکل آجر برای آن‌ها ماده‌تولیدشده و به‌فروش می‌رسد، به‌همین‌دلیل ما محصول دپویی نداریم و هربار ناچار هستیم که با نرخ‌های روزانه تولید کنیم. از این‌روست که نرخ ارزی که دولت برای تامین مواد اولیه صنایع اختصاص می‌دهد باید ثابت باشد.

ما در صنعت نسوز بیش از ۳۰۰ نوع مختلف محصول داریم و به‌جز آن هم هزار و ۳۰۰ شکل مختلف قالب تولید داریم. هر مشتری باید متناسب با نوع کوره خود سفارش‌گذاری کند. مدل شغل ما بر اساس سفارش است و با اشخاص حقیقی سر وکار نداریم. شرکت‌های نسوز به دلیل تنوع بسیار بالای آجر‌های نسوز مجبور به تولید سفارشی هستند. ما در کارخانه‌های نسوز ۷۵۰‌هزار‌تن ظرفیت قابل‌تولید و وصول داریم. به زبان دیگر، این میزان تولید ما در سال‌است، درحالی‌که کل بازار ما ۵۶۰‌هزار تن بیشتر نیست و ما حدود ۲۰۰‌هزار‌تن مازاد ظرفیت داریم.

از سوی دیگر هم ما به دلیل شرایط ارزی امکان صادرات نداریم و با این شرایط اگر مجوز‌های جدید کارخانه‌های جدید نسوز ایجاد شود منجر به اتلاف منابع می‌شود، به‌همین‌دلیل نیز به‌نظر فعالان این صنعت، احداث کارخانه‌های جدید صنایع هم اتلاف سرمایه در کشور است. دلیل اصلی ساخت این کارخانه‌ها سهم‌خواهی نمایندگان مجلس است و بهانه آن‌ها نیز در واقع اشتغال است، اما احداث این کارخانه‌ها منجر به اشتغال‌زایی نخواهد شد.

همچنین صادرات نیز در این صنایع بسیار کم است و مجموع صادرات شرکت‌های ما از ۲۰‌هزار تن بیشتر نمی‌شود، زیرا هم مسائل سیاسی و هم مسائل ارزی مانع صادرات در این بخش است.

سعید لقمانی/ دبیر انجمن صنفی کارفرمایی صنعت مواد نسوز کشور

منبع: دنیای اقتصاد