محافظه کاری بازار سرمایه همزمان با انتخابات/حباب‌ قیمت سهام بانک‌ها ترکید

حسین عبده تبریزی ، گفت: صنایعی که وابسته به نفت و گاز هستند، کماکان امکان رشد خود را در سال جاری نشان خواهند داد.

وی اظهار داشت: توقع ما این است که شرکت‌های دانش‌بنیان نیز رشدهای خوبی را تجربه کنند که البته ممکن است بخشی از آن در بورس دیده نشود، اما به هرحال فعالیت این شرکت‌ها آثار خود را در کلیت اقتصاد نشان خواهد داد.

عبده تبریزی با بیان اینکه بخش سلامت هم بسیار جای رشد دارد عنوان کرد که عمده‌ی رشد بخش خدمات به صنعت سلامت برمی‌گردد. وی افزود: بورس باید بر پذیرش شرکت‌های فعال در بخش سلامت تمرکز کند، چرا که ۵۴ درصد اقتصاد ایران را خدمات تشکیل می‌دهد و بخش عمده‌ای از رشد بخش خدمات هم به حوزه‌ی سلامت مربوط است.

این اقتصاددان، در عین حال وضعیت بازارها در سال ۹۶ را تا حد زیادی مرتبط با وضعیت سیاسی و انتخابات دانست و گفت: طبعاً انتخابات در ماه‌های نخست سال ۹۶، عدم‌تعادل‌هایی ایجاد می‌کند و این وضعیت بازار سرمایه را تا حدودی محافظه‌کار خواهد کرد.

وی با بیان اینکه انتخابات ریاست جمهوری همواره اهمیت بسیار بالایی در سپهر سیاست و اقتصاد ایران داشته، افزود: طبعاً بازار در دو ماه نخست سال، مقداری تأمل خواهد کرد و معاملات عمده‌ی کمتری در این فضا انجام خواهد شد.

دبیرکل اسبق بورس اوراق بهادار تهران با اشاره به متغیرها و فاکتورهای اثرگذار بر بازار گفت: این‌که نتیجه‌ی انتخابات چه باشد، طبعاً بر متغیرهای اصلی‌ای تأثیر خواهد گذاشت که بنگاه‌ها با آن‌ها کار می‌کنند.

عبده تبریزی ادامه داد: اینکه سه نرخ اصلی سود بانکی، ارز و تورم چه خواهد شد، قطعاً روی شاخص و قیمت بازار تأثیر دارد و اگر تشخیص سرمایه‌گذاران این باشد که انتخابات به نتیجه دلخواهشان نمی‌رسد، این نرخ‌ها می‌تواند متفاوت و آثار آن بر بازار هم متفاوت باشد.

این اقتصاددان با بیان اینکه آنچه در سال ۹۵ در اقتصاد ایران تحقق یافت، در کلیت خود مثبت بوده، گفت: در دولت یازدهم نرخ رشد حدود ۱۰ درصدی را تجربه کردیم، ضمن اینکه نرخ تورم نیز به زیر ۱۰ درصد رسید و اشتغال خوبی هم ایجاد شد، هر چند نیاز اقتصاد ایران به اشتغال به مراتب فراتر می‌رود.

عبده تبریزی در عین حال افزود: بحثی که هم اکنون مطرح می‌شود این است که آیا این نرخ‌ رشد - چون بخش قابل‌توجهی از آن مربوط به نفت بوده است - تداوم پیدا می‌کند یا خیر و بازار نیز به این موضوع بسیار حساس است.

مشاور وزیر راه و شهرسازی اطمینان داد: اگر دولت‌های بعدی هم بتوانند نرخ تورم و همراه با آن نرخ سود بانکی را کنترل کنند، بازار آسیب نخواهد دید، چرا که بخشی از آسیب بازار ناشی از نرخ سود بالای سپرده‌های بانکی و نیز در این اواخر اوراق انتشار یافته‌ توسط دولت بوده است.

وی با اشاره به اینکه وقتی نرخ سود بانکی بالا پرداخت شود، بازار نمی‌تواند مطمئن باشد که شرکت‌ها با آن نرخ‌ها تولید را به سرانجام می‌رسانند، و اضافه کرد: از این نظر اگر بتوانیم نرخ تورم و نرخ سود بانکی را کنترل کنیم، این امکان جدی وجود دارد که بازار در بخش‌های مختلف شاهد حرکت‌ روبه بالای قیمت‌ها باشد.

مشاور وزیر راه و شهرسازی، سپس با ترسیم افق بازار مسکن در سال ۹۶ گفت: در خصوص مسکن، آمار سرشماری نفوس و مسکن سال ۹۵ نشان می‌دهد رشد جمعیت آرام گرفته و مقدار مسکن خالی هم زیاد است، بنابراین در بخش مسکن گران‌قیمت ما افزایش قیمت آنچنانی نخواهیم داشت.

این اقتصاددان و استاد دانشگاه اضافه کرد: در تهران برای آنکه همین تعداد مسکن خالی موجود پر شود، جمعیت باید به ۱۳ میلیون نفر برسد، در حالی که نرخ رشد تهران در سه سال اخیر هر سال تنها نیم درصد بوده است. پس در حوزه‌ی مسکن و ساختمان گران‌قیمت و تجاری نباید قیمت‌های بالاتری را توقع داشته باشیم.

عبده تبریزی با این حال پیش‌بینی کرد: در مسکن‌های ارزان‌قیمت و خانه‌اولی‌ها، ما در حد تورم نرخ رشد را تجربه خواهیم کرد و حجم معاملات خوبی را هم در این بخش شاهد خواهیم بود.

وی افزود: به ویژه ۱۶۰ هزار وامی که بانک مسکن داده، به ۱۶۰ هزار معامله منجر می‌شود که بخش قابل‌ملاحظه‌ای از آن می‌تواند در سال ۹۶ صورت بگیرد. لذا قیمت واحدهای کوچک در سال ۹۶ پتانسیل بالارفتن دارد.

عبده تبریزی با رد دیدگاهی که قائل است اقتصاد ایران برای رشد در زمان فعلی نیاز به افزایش تورم دارد گفت: اینکه ما نیاز به یک حباب قیمتی داریم تا قیمت‌ها بالا رود و رونق بیشتری داشته باشیم، نادرست است و باید نگران اقتصادی باشیم که با حباب می‌خواهد رونق ایجاد کند. وی اشاره کرد کشورهایی مانند ژاپن که برای رونق و رشد ایجاد تورم را تجویز می‌کنند، نرخ‌های تورمی نزدیک به صفر یا حداکثر یک یا دو درصد دارند، نه کشور ما که تورم آن هنوز حول‌وحوش ۱۰درصد می‌چرخد.

این اقتصاددان و استاد دانشگاه ادامه داد: شاید اصلاً به واسطه آن حباب‌های قیمتی گذشته بوده که امروز سهامداران زیادی از کاهش قیمت‌ها رنج می‌برند و در ماه‌های اخیر حباب‌ قیمت سهام بانک‌ها ترکید که حاصل نرخ سود بالایی است که سپرده‌گذاران دریافت کرده‌اند، در حالی که بانک‌ها چنین سودهایی نساخته‌اند.

عبده تبریزی افزود: بنابراین، هم اکنون خطری در میان است که می‌تواند سپرده‌گذاران را در زمانی دیگر اذیت کند. یعنی اگر در سال ۹۵ سهامداران به خاطر اینکه نرخ سود بانکی بالا بوده، متحمل زیان شدند، در مقطع دیگری سپرده‌گذاران می‌توانند اذیت شوند، به لحاظ آنکه سودهایی به آنها پرداخت شده که بانک‌ها آن سودها را از محل سایر سپرده‌ها پرداخته‌اند و نه از محل کسب سود.

وی با بیان اینکه اقتصاد ایران در وضعیتی نیست که بخواهیم با حباب قیمتی ایجاد رشد کنیم، گفت: توسل به شیوه‌هایی همچون ایجاد حباب‌های قیمتی اشتباه عمده است، به ویژه آنکه با افزایش حجم پولی که در کشور اتفاق افتاده، اگر درست عمل نکنیم، حتماً تورم در انتظار ما خواهد بود.

به گفته عبده تبریزی، الان آنچه جلو تورم را گرفته، همین نرخ سود بالاست و به فرض اگر حتی با تحمل زیان بانک‌ها بتوان این نرخ‌های سود بالا را کاهش داد، خطر تورم قابل‌ملاحظه‌ای اقتصاد ایران را تهدید می‌کند. یعنی در وضعیتی بسیار دشوار قرار گرفته‌ایم و برای تجدیدساختار بانک‌ها باید بسیار تدبیر کنیم.

عضو شورای‌عالی بورس افزود: فکر نمی‌کنم باید تورم ایجاد کنیم تا آن تورم به رشد بینجامد؛ و این اشتباه است تصور کنیم که اگر تورم ایجاد نشود، به شرایط رونق نمی‌رسیم.

عبده تبریزی گفت: مسیری که از طریق آن بتوانیم نرخ تورم را پایین نگه داریم و در عین حال نرخ رشد بالا باشد البته مسیر سختی است؛ این همان مسیری است که دولت یازدهم شروع کرده و مخالفان دولت ممکن بگویند نتوانسته با موفقیت کامل آن را به مقصد برساند، اما نمی‌توانند نگویند که مسیر کاملا درستی انتخاب شده است.