تناقض داده‏‏‌ها؛ دردسر بازار لیتیوم

به گزارش می‌متالز، همچنین تقاضا در شرق آسیا به دلیل لغو یارانه‌های حمایتی در چین از صنعت خودرو نسبت به سال گذشته بسیار کاهش یافته است. با این حال خبر‌ها حاکی از آن است که مسوولان این کشور تصمیم دارند با افزایش سرمایه‌گذاری در کشور‌های دیگر، استخراج لیتیوم خود را بیش از ۱۰‌درصد افزایش دهند. در ایران نیز انتشار خبری مبنی بر کشف ذخیره ۵/ ۸میلیون تنی کانسنگ لیتیوم طی هفته گذشته بحث‌برانگیز شده است. اما بسیاری از کارشناسان معتقدند نیاز به بررسی دقیق تری وجود دارد و نمی‌توان انتظار استخراج چشمگیر لیتیوم از این منابع را داشت.

لیتیوم در کف قیمت یکساله

با وجود بهبود نسبی بازار بسیاری از کامودیتی‌ها در جهان به دلیل تاثیرات اقتصادی چین، بهای لیتیوم همچنان در حال کاهش است. روز گذشته بهای لیتیوم کربنات در چین به ۳۳۷‌هزار و ۵۰۰ یوآن (حدود ۴۸‌هزار دلار) به ازای هر تن رسید و به ترتیب بازده منفی ماهانه بیش از ۲۳‌درصد و افت هفتگی ۱/ ۷ درصدی را به ثبت رساند. همچنین سقوط قیمتی این عنصر در چندماه اخیر موجب شد تا بهای آن به کمترین سطح در بیش از یک‌سال گذشته برسد. غلبه سیگنال‌های مثبت عرضه در مقایسه با کاهش تقاضا در این بازار از عوامل اصلی افت قیمت محسوب می‌شود. طی سال میلادی گذشته دولت چین به‌منظور تشویق به تولید و مصرف بیشتر خودرو‌های برقی، یارانه نقدی برای خانوار‌ها و اعطا تسهیلات برای سرمایه‌گذاران را در نظر گرفته بود.

با این حال سیاستگذاران در این کشور تصمیم گرفته‌اند مشوق‌های حمایتی برای مصرف خودرو‌های برقی را قطع کنند؛ مساله‌ای که بر کاهش تقاضا برای تولید و مصرف باتری‌های الکتریکی تاثیر چشمگیری گذاشته است. همچنین تولید بیش از نیاز این باتری‌ها طی سال ۲۰۲۲ موجب شده است تا شرکت CATL، یکی از تولید کنندگان اصلی این محصول، باتری‌های خود را با تخفیف زیاد بفروشد. همچنین تحلیلگران این شرکت معتقدند قیمت لیتیوم‌کربنات طی ماه‌های آتی به نصف بهای کنونی آن نیز برسد. علاوه بر این مساله برنامه ریزی برای بهره برداری از معادن جدید لیتیوم در ۲۰۲۳ موجب شده است تا خوش‌بینی نسبت به عرضه جهانی این فلز بسیار افزایش پیدا کند. در پی این برآورد‌ها تولید کنندگان استرالیایی پیش‌بینی می‌کنند که تولید جهانی لیتیوم‌کربنات در سال میلادی جاری به ۹۱۵‌هزار تن برسد که حدود ۳۲‌درصد بیشتر از میزان تولید در سال میلادی گذشته است.

تلاش چین برای استخراج بیشتر

خبر‌ها حاکی از آن است که چین در تلاش است لیتیوم بیشتری را از معادن کشور‌هایی که در آن سرمایه‌گذاری کرده استخراج کند. تحلیلگران معتقدند اگر این تلاش‌ها به ثمر بنشیند، این کشور می‌تواند یک‌سوم عرضه جهانی را به خود اختصاص دهد. پیش‌بینی می‌شود که معادن تحت کنترل چین، از جمله معادن کشور‌های آفریقایی تولید خود را تا سال ۲۰۵۰ به ۷۰۵‌هزار تن برسانند که نسبت به میزان تولید در ۲۰۲۲ بیشتر است. تحقق این مساله می‌تواند سهم چین از تولید این ماده معدنی را به ۳۲‌درصد از میزان عرضه جهانی برساند، در حالی که سهم کنونی این کشور از عرضه جهانی حدود ۲۴‌درصد است. رقابت برای ایمن‌سازی باتری‌های لیتیومی به‌منظور جلوگیری از آتش‌سوزی در بالاترین سطح بین کشور‌های پیشرفته در حال انجام است و کشور‌هایی مانند ایالات‌متحده دسترسی به مواد لازم برای ساخت باتری‌ها را در اولویت قرار داده اند.

از طرفی نیز نیاز چین به باتری‌های برقی بسیار بالاست؛ چرا که این کشور بزرگ‌ترین بازار مصرفی جهان را داراست و برای گذار از سوخت‌های فسیلی به انرژی‌های تجدید‌پذیر به حجم بالایی از ذخایر لیتیومی نیازمند است. افزایش تولید در چین شامل افزایش مواد مشتق‌شده از لپیدولیت است؛ سنگی لیتیوم‌دار که به دلیل بازده کم و هزینه‌های انرژی بالا؛ بی‌کیفیت نامیده می‌شود. پکن در حال حاضر اقدام به محدود کردن استخراج غیرمجاز لپیدولیت (از جمله مواد معدنی لیتیوم‌دار) در استان جیانگشی، مرکز معدنی بزرگ کرده است؛ زیرا به دنبال اعمال کنترل بیشتر بر ذخایر خود است.

از طرفی بازرسی دولتی از برخی تولیدکنندگان داخلی لیتیوم در چین نشان می‌دهد که دولت این کشور در حال معطوف کردن توجه خود به مدیریت بهتر منایع داخلی خود از این ماده معدنی است. به گفته رسانه‌های محلی در چین، تولیدکنندگان لیتیوم در شهر ییچون استان جیانگشی به دلیل نقض قوانین حفاظت از محیط‌زیست و استخراج غیرمجاز از معادن مورد مواخذه قرار گرفتند. درواقع چین به دلیل وجود نیاز فراوان به لیتیوم تنها میزان کمی از ذخایر این عنصر دارد و برای به‌دست آوردن آن نیازمند معادن سایر کشورهاست؛ در نتیجه باید در استخراج منابع خود احتیاط کند.

کشف ذخایر لیتیوم در ایران

وزارت صنعت، معدن و تجارت ایران در تاریخ ۸ اسفندماه از کشف ذخیره لیتیوم در دشت قهاوند، واقع در غرب استان همدان خبر داد. به گزارش «ایرنا»، به گفته معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صمت استان همدان، برای نخستین بار زمین‌شناسان ایرانی موفق به کشف دو معدن فلز گرانبهای «لیتیوم» با ذخیره ۸میلیون و ۵۰۰‌هزار تن کانسنگ در دشت قهاوند شدند. در حال حاضر میزان ذخایر اثبات‌شده لیتیوم در جهان در حدود ۱۴ میلیون تن قرار دارد، همچنین تولید در سال ۲۰۲۲ به ۱۳۰‌هزار تن رسیده است؛ بنابراین به نظر می‌رسد منظور از ذخیره ۵/ ۸ میلیون تنی وزن سنگ‌هایی با ذخیره لیتیوم بوده است. باید توجه کرد که ارزش اقتصادی این سنگ کشف‌شده به میزان گرید و غلظت لیتیوم در این سنگ بستگی دارد.

هنوز نمی‌توان ادعا کرد که با این میزان کانسنگ ایران در بین ۱۰ کشور دارای بیشترین ذخایر لیتیومی قرار می‌گیرد. از طرفی معادن کنونی لیتیوم به دوشکل سنگ و Brine (محلول در آب) است و بهره برداری از معادنی که به شکل محلول در آب هستند کار ساده تری است و همچنین با صرف هزینه کمتری انجام می‌شود. در نتیجه می‌توان گفت اطلاعات منتشرشده برای قضاوت ارزش این معادن و صرفه اقتصادی آن در صورت بهره‌برداری هنوز ناقص است و نمی‌توان نتیجه‌گیری‌های دقیقی درباره این خبر کرد.

منبع: دنیای اقتصاد