برای سال ۲۰۲۳ چه انتظاری داریم؟

به گزارش می‌متالز، پاسخ سیاسی اروپا به حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲، تسریع در انتقال برق این کشور بود. در حال حاضر همزمان با حذف تدریجی زغال‌سنگ تمرکز بر کاهش سریع تقاضای گاز وجود دارد. این به آن معناست که افزایش گسترده انرژی‌های پاک در راه است. در سال ۲۰۲۲، باد و خورشید یک‌پنجم برق اتحادیه اروپا (۲۲ درصد) را تولید کردند که برای اولین بار از گاز فسیلی (۲۰ درصد) پیشی گرفت و بالاتر از برق مبتنی بر زغال‌سنگ (۱۶ درصد) باقی ماند.

با این حال، در سال ۲۰۲۲ دور شدن از سوخت‌های فسیلی به دلیل بحران‌های دوگانه در سیستم برق اروپا متوقف شد. همچنین بدترین بحران خشکسالی در ۵۰۰ سال اخیر در سراسر اروپا منجر به پایین‌ترین سطح تولید برق از سال ۲۰۰۰ تاکنون شد و همزمان با تعطیل شدن نیروگاه‌های هسته‌ای آلمان، قطعی‌های هسته‌ای گسترده غیرمنتظره‌ای در فرانسه رخ داد. این یک شکاف بزرگ ۱۸۵ تراوات ساعتی در تولید برق این منطقه ایجاد کرد که برابر با ۷‌درصد از کل تقاضای برق اروپا در سال ۲۰۲۲ است. پنج‌ششم این شکاف با تولید بیشتر باد و خورشید و کاهش تقاضای برق جبران شد، اما ششمین بخش باقی‌مانده با افزایش تولید فسیلی مواجه شد.

از آنجا که زغال‌سنگ نسبت به گاز گران‌تر بود، استفاده از این سوخت فسیلی بیشترین افزایش را به خود اختصاص داد و در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال ۲۰۲۱ بالغ بر ۷‌درصد (۲۸ تراوات ساعت) افزایش یافت. در نتیجه، انتشارات بخش برق اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال ۲۰۲۱ حدود ۹/ ۳‌درصد (۲۶ متریک تن CO ۲) افزایش یافت. تولید برق با گاز تقریبا بدون تغییر باقی ماند (۸/ ۰ درصد) و از آنجا که گاز قبلا در سال ۲۰۲۱ گران‌تر از زغال‌سنگ بود، دیگر تغییری از گاز به زغال‌سنگ در نیروگاه‌های اروپایی در سال ۲۰۲۲ صورت نپذیرفت. افزایش ۲۸ تراوات ساعتی تولید برق مبتنی بر زغال‌سنگ در اتحادیه اروپا تنها ۳/ ۰‌درصد به تولید جهانی برق تولید شده با زغال‌سنگ افزود. این در حالی است که تولید نیروگاه‌های زغال‌سنگ‌سوز تنها ۵/ ۱‌درصد افزایش یافت و ۱۶‌درصد از برق اتحادیه اروپا را در سال ۲۰۲۲ تولید کرد که زیر سطوح سال ۲۰۱۸ باقی ماند.

اما به نظر می‌رسد که سال ۲۰۲۳ کاملا برعکس خواهد بود. روند تولید برق در این سال مجددا به شرایط قبل باز خواهد گشت، نیروگاه‌های هسته‌ای فرانسه باز خواهند گشت، استقرار نیروگاه‌های بادی و خورشیدی تسریع خواهد شد و تقاضای برق احتمالا در ماه‌های آینده کاهش خواهد یافت. در سال ۲۰۲۳، اروپا قرار است شاهد کاهش شدید مصرف سوخت‌های فسیلی، به ویژه گاز باشد. تولید برق مبتنی بر زغال‌سنگ اروپا اکنون در حال سقوط است. این در درجه اول به دلیل کاهش تقاضای برق بود. حدود ۲۶ نیروگاه زغال‌سنگ‌سوز که در حالت آماده‌باش اضطراری بازگردانده شده‌اند، در طول سه‌ماه چهارم ۲۰۲۲ تنها با میانگین ۱۸‌درصد ظرفیت بهره‌برداری کار کردند و ۹ واحد از ۲۶ واحد فعالیتی نداشتند. به‌رغم واردات ۲۲ میلیون تن زغال‌سنگ اضافی در طول سال ۲۰۲۲، اتحادیه اروپا تنها یک‌سوم آن را مصرف کرد و دوسوم مازاد آن بلااستفاده ماند.

شاید دلگرم کننده‌ترین نکته این باشد که کشور‌های این منطقه به همان اندازه که قبل از بحران انرژی متعهد به حذف تدریجی زغال‌سنگ بودند، هنوز هم متعهد به آن هستند. تقاضای برق در اتحادیه اروپا به سرعت شروع به کاهش کرده است، به طوری که در سه‌ماه چهارم ۲۰۲۲ کاهش ۹/ ۷ درصدی در تقاضای برق این اتحادیه مشاهده شد. این شرایط برای تمام کشور‌های اتحادیه اروپا وجود داشت. قبل از ماه اکتبر و در پاییز این روند بسیار کمتر قابل‌توجه بود. تمام سه‌ماه چهارم ۲۰۲۲ گرم‌تر از سال ۲۰۲۱ بود، اما شرایط آب و هوایی به تنهایی نمی‌تواند چنین سقوط بزرگی را توجیه کند. این احتمال وجود دارد که کاهش‌های موقت عمدتا ناشی از نگرانی‌های مربوط به مقرون به صرفه بودن، در کنار همبستگی بسیاری از شهروندان برای کاهش تقاضای انرژی در زمان بحران و بهبود بهره‌وری انرژی باشد.

موج خورشیدی تازه شروع شده است

تولید برق خورشیدی در سال ۲۰۲۲ به میزان ۳۹ تراوات ساعت (۲۴ درصد) افزایش یافت که به صرفه‌جویی در بیش از ۱۰ میلیارد یورو هزینه گاز کمک کرد. این به دلیل رکورد نصب ۴۱ گیگاوات پنل‌های خورشیدی در سال ۲۰۲۲ بود که ۴۷‌درصد بیشتر از سال ۲۰۲۱ است. بیست کشور اتحادیه اروپا به بالاترین سهم خود از برق خورشیدی دست یافتند. هلند پیشتاز بود و ۱۴‌درصد انرژی موردنیاز خود را از خورشید تولید کرد و برای اولین بار از تولید برق مبتنی بر زغال‌سنگ پیشی گرفت. یونان در ماه اکتبر تنها به مدت ۵ ساعت از انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده کرد و انتظار می‌رود که تا پایان سال ۲۰۲۳، یعنی هفت سال زودتر، به ظرفیت ۸ گیگاواتی خورشیدی پیش‌بینی‌شده خود برای سال ۲۰۳۰ برسد.

همچنین برای اولین بار، باد و خورشید در سال ۲۰۲۲ به بیش از یک‌پنجم (۲۲ درصد) برق اتحادیه اروپا رسیدند. در حالی که تولید برق فسیلی در سال ۲۰۲۲ حدود ۳‌درصد افزایش یافت، بر اساس آخرین پیش‌بینی‌های صنعت، این روند در سال ۲۰۲۳ تکرار نخواهد شد. شرکت EDF پیش‌بینی می‌کند که بسیاری از نیروگاه‌های هسته‌ای فرانسه در سال ۲۰۲۳ به شبکه باز خواهند گشت (و بسیاری از آن‌ها در حال حاضر آنلاین هستند)، آمار صنعت نیروگاه‌های بادی و خورشیدی اروپا نشان می‌دهند که تولید انرژی خورشیدی و بادی باید حدود ۲۰‌درصد افزایش یابد، شرایط ذخایر آبی تقریبا عادی شده و تقاضای برق از این بخش احتمالا افزایش خواهد یافت، اما در کوتاه‌مدت به کاهش خود ادامه می‌دهد. تنها ترمز صنعت برق اروپا، سقوط برق هسته‌ای خواهد بود، زیرا آلمان به تدریج حذف این بخش را تکمیل می‌کند.

بر اساس این نشانه‌ها، کارشناسان تخمین می‌زنند که تولید برق فسیلی می‌تواند در سال ۲۰۲۳ تا ۲۰‌درصد کاهش یابد که دو برابر رکورد قبلی از سال ۲۰۲۰ است. تولید برق مبتنی بر زغال‌سنگ نیز کاهش خواهد یافت، اما تولید برق مبتنی بر گاز سریع‌ترین کاهش را تجربه خواهد کرد، زیرا انتظار می‌رود حداقل تا سال ۲۰۲۵ بر اساس قیمت‌های آتی فعلی، گاز طبیعی گران‌تر از زغال‌سنگ باقی بماند. صنعت برق احتمالا سریع‌ترین بخش کاهش تقاضای گاز در طول سال ۲۰۲۳ خواهد بود که این امر به آرامش بازار‌های گاز اروپا کمک می‌کند، زیرا اروپا به تدریج به زندگی بدون گاز روسیه عادت می‌کند.

منبع: دنیای اقتصاد