بیلان تولید و تقاضای آب و برق

به گزارش می‌متالز، روشن‌ماندن چراغ بخش خانگی در سال گذشته، به دلیل افزایش ظرفیت اندک تولید برق، افزایش واردات و کاهش صادرات و همچنین بازتنظیم هزینه برق به نفع مشترکان کم مصرف به وسیله پاداش و جریمه بوده است. همچنین در سال گذشته، وزارت نیرو اقدام به ممانعت و کنترل استفاده از دستگاه‌های ماینینگ غیرمجاز کرد تا این‌گونه شبکه برق کشور، تاب و توان برق رسانی به مشترکان خانگی را داشته باشد. البته لازم به توجه است که محدودسازی خاموشی برق تنها مختص مشترکان بخش خانگی بود و واحد‌های صنعتی، در طول شش‌ماه گرم سال، از نوبت بندی و قطعی برق واحد‌های صنعتی خود رنج می‌بردند.

حال سیاستگذار دست به انجام اقداماتی شبیه به آنچه در سال گذشته نسبتا موفقیت آمیز ارزیابی کرده، زده است. این در حالی است که بنا بر تازه‌ترین گزارش وزارت نیرو از صنعت آب و برق کشور، سطح ارتفاع بارندگی‌های کل کشور تا اسفندماه سال گذشته، معادل ۳/ ۱۵۲میلی‌متر بوده و این مقدار طبق شاهد رسمی گزارش وزارت نیرو، نسبت به میانگین بلندمدت کشور، ۱۳‌درصد کاهش داشته است. از سوی دیگر، میزان مشترکان آب و برق، هر دو افزایش داشته‎ اند. این گزاره ها، نشان می‌دهد توان تولید نیروگاه‌های برق آبی در سال‌جاری کاهش خواهد یافت. از سوی دیگر، نیروگاه‌های حرارتی نیز مجبور به استفاده از سوخت هستند. به‌جز گاز، مازوت، سوخت مایعی است که از آن در نیروگاه‌های تولید برق استفاده می‌شود. سیاستگذار - به‌خصوص در شش‌ماه سرد سال- مدام بر مشکل کمبود گاز در کشور تاکید می‌کند و در آن روی سکه، کمتر از ۲۰‌درصد نیروگاه‌های کشور امکان استفاده از مازوت به عنوان سوخت دوم را دارا هستند.

پس راهکار اصلی تامین برق پایدار شبکه برق مشترکان خانگی و صنعتی به‌صورت توامان چیست؟ به گفته فعالان بخش خصوصی در صنعت برق، سرمایه‌گذاری در صنعت برق جاذبه‌ای ندارد. کاهش این جاذبه نیز نتیجه سیستم اقتصادی پراز ایراد فعلی است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که میزان سرمایه‌گذاری در صنعت برق در بازه زمانی ۱۰ سال اخیر افت قابل‌توجهی داشته است. یک گزارش از مرکز پژوهش‌های مجلس تایید می‌کند میزان سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در صنعت برق از ۲/ ۶میلیارد دلار در سال ۱۳۹۰ به ۶۰۰میلیون دلار در سال ۱۴۰۰ کاهش یافته است.

احیای سیستم اقتصاد برق، یعنی تعیین‌تکلیف قیمت برق از جمله مواردی است که به احیای جاذبه سرمایه‌گذاری و افزایش ظرفیت‌ها برای تامین برق و همچنین کنترل مصرف بی رویه برق و در نتیجه، روانه شدن برق شبکه به سمت فعالیت‌های صنعتی می‌انجامد. در واقع، بدون حل این مساله، صنعت برق کشور، جاذبه‌ای برای سرمایه‌گذاری نخواهد داشت؛ همچنان که درطول تمام این ۱۰سال، جاذبه سرمایه‌گذاری در بخش برق به‌شدت کاهش یافته است. عدم تزریق منابع مالی به صنعت برق نیز چشم انداز آینده صنایع و همچنین بقیه بخش‌های کشور را که وابسته به برق هستند تیره و تار خواهد کرد.

در اسفندماه سال گذشته، ارتفاع بارندگی در کل کشور نسبت به زمان مشابه سال آبی گذشته، ۴‌درصد کاهش یافته است. همچنین ارتفاع بارندگی در کل کشور نسبت به میانگین بلندمدت ۱۳‌درصد کاهش داشته است. حجم آب موجود مخازن سد‌های کشور در پایان اسفند ۱۴۰۱ نسبت به سال گذشته، ۷‌درصد افزایش داشته است. حجم آب ورودی به سد‌های مخزنی تا پایان اسفند ۱۴۰۱ نسبت به سال گذشته، ۱۰‌درصد افزایش داشته است. حجم آب خروجی از مخازن سد‌ها تا پایان اسفند ۱۴۰۱ نسبت به سال گذشته، ۷‌درصد افزایش داشته است. در آخر، تولید انرژی نیروگاه‌های برق‌آبی در سال‌جاری، نسبت به سال گذشته، ۲۶‌درصد افزایش داشته است.

بخش آب و فاضلاب

در این بخش در اسفندماه سال گذشته، تعداد مشترکان آب در بخش شهری و روستایی نسبت به پایان اسفند ۱۴۰۰، به ترتیب ۳/ ۳درصد و ۶/ ۳‌درصد افزایش داشته است. آب تولیدی (مجموع آب تولیدی زیرزمینی و سطحی) در بخش شهری و روستایی تا پایان اسفند ۱۴۰۱ نسبت به پایان اسفند ۱۴۰۰، به‌ترتیب ۷/ ۱درصد و ۰۲/ ۶‌درصد و ظرفیت اسمی تصفیه‌خانه‌های فاضلاب در مدار نسبت به پایان اسفند ۱۴۰۰ نیز ۲/ ۱‌درصد افزایش داشته است. تعداد مشترکان فاضلاب نسبت به پایان اسفند ۱۴۰۰ حدود ۶/ ۵‌درصد و طول خطوط انتقال فاضلاب نسبت به پایان اسفند ۱۴۰۰ هم ۵/ ۳‌درصد افزایش داشته است.

بخش برق

تعداد مشترکان برق تا پایان اسفند ۱۴۰۱ نسبت به پایان ۱۴۰۰ حدود ۶/ ۲‌درصد افزایش داشته است. مصرف برق تا پایان اسفند ۱۴۰۱ در بخش صنعتی و خانگی به ترتیب ۲/ ۳۶درصد و ۷/ ۳۱‌درصد از کل موارد مصرف بوده است.

با این همه، کل ظرفیت نصب‌شده نیروگاهی تا پایان اسفند ۱۴۰۱ نسبت به پایان ۱۴۰۰ به میزان ۶/ ۴‌درصد افزایش داشته است. تولید ناویژه انرژی برق کشور از ابتدای سال ۱۴۰۱ نسبت به دوره مشابه ۱۴۰۰ نیز ۹/ ۳‌درصد افزایش داشته است.

انرژی دریافتی (از برون‌مرزی و واردات) تا پایان اسفند ۱۴۰۱، نسبت به دوره مشابه ۱۴۰۰ هم ۷/ ۲۸‌درصد با افزایش روبه‌رو بوده است. انرژی ارسالی (از درون مرزی و صادرات) نیز تا پایان اسفند ۱۴۰۱ نسبت به دوره مشابه ۱۴۰۰ به میزان ۸/ ۱۲‌درصد کاهش داشته و ظرفیت کل پست‌های برق (انتقال، فوق توزیع و بلافصل) تا پایان اسفند ۱۴۰۱ نسبت به پایان سال ۱۴۰۰ حدود ۵۳/ ۳‌درصد افزایش داشته است.

همچنین در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر و پاک، ظرفیت کل نیروگاه‌های تجدیدپذیر و پاک تا پایان اسفند ۱۴۰۱ نسبت به ماه گذشته ۹/ ۰‌درصد افزایش داشته است.

وضعیت ریزش‌های جوی از اول مهر تا پایان اسفندماه

ارتفاع بارندگی‌ها در حوضه اصلی ارس تا پایان اسفندماه ۴/ ۸۳میلی‌متر بوده که این میزان نسبت به میانگین بلندمدت، ۳۹‌درصد کاهش داشته است.

در حوضه اصلی سفیدرود بزرگ، ارتفاع بارندگی تا اسفندماه، ۷/ ۲۰۶میلی‌متر بوده؛ اما این میزان نسبت به میانگین بلندمدت، ۸‌درصد کاهش داشته است.

ارتفاع بارندگی‌ها در حوضه اترک و حوضه‌های شمالی تا پایان اسفندماه ۲۳۷میلی‌متر بوده که این میزان نسبت به میانگین بلندمدت، ۳۰‌درصد کاهش داشته است.

در حوضه کرخه و مرزی غربی، ارتفاع بارندگی تا اسفندماه، ۲/ ۲۸۹میلی‌متر بوده؛ اما این میزان نسبت به میانگین بلندمدت، ۱۲‌درصد کاهش داشته است.

ارتفاع بارندگی‌ها در حوضه کارون بزرگ تا پایان اسفندماه ۳/ ۵۵۹میلی‌متر بوده که این میزان نسبت به میانگین بلندمدت، ۱۳‌درصد افزایش داشته است.

در حوضه زهره جراحی و حوضه‌های جنوبی، ارتفاع بارندگی تا اسفندماه، ۴/ ۲۱۱میلی‌متر بوده که این میزان نسبت به میانگین بلندمدت، ۳‌درصد کاهش داشته است.

ارتفاع بارندگی‌ها در حوضه دریاچه ارومیه تا پایان اسفندماه ۲/ ۱۷۷میلی‌متر بوده که این میزان نسبت به میانگین بلندمدت، ۱۵‌درصد کاهش داشته است.

در حوضه فلات مرکزی و شرقی، ارتفاع بارندگی تا اسفندماه، ۵/ ۶۵میلی‌متر بوده که نسبت به میانگین بلندمدت، ۳۲‌درصد کاهش داشته است.

ارتفاع بارندگی‌ها در حوضه زاینده‌رود و حوضه‌های جنوب غربی فلات تا پایان اسفندماه ۳/ ۱۸۲میلی‌متر بوده که این میزان نسبت به میانگین بلندمدت، ۷‌درصد افزایش داشته است.

در نهایت به طور کلی این داده‌ها نشان می‌دهد که ارتفاع بارندگی‌های کل کشور، معادل ۳/ ۱۵۲میلی‌متر بوده که نسبت به میانگین بلندمدت کشور، ۱۳‌درصد کاهش داشته است. همچنین حجم ریزش‌های جوی از اول مهر تا پایان اسفند سال آبی جاری برابر ۲/ ۲۴۷میلیارد مترمکعب بوده است. از سوی دیگر، ارتفاع بارندگی در کل کشور نسبت به زمان مشابه سال آبی گذشته ۴‌درصد کاهش داشته است.

وضعیت مصرف برق کشور

بخش خانگی تا پایان اسفندماه ۱۴۰۱ معادل ۱۰۰۲۳۳میلیون کیلووات برق مصرف کرده است. این میزان در بخش عمومی در همین بازه زمانی، معادل ۲۷۶۳۴میلیون کیلووات بوده است. همچنین در بخش کشاورزی، مقدار ۴۵۶۲۴میلیون کیلووات برق مصرف شده است. صنایع و واحد‌های صنعتی هم میزان ۱۱۴۷۶۹میلیون کیلووات برق مصرف کرده اند. سایر مصارف تجاری تا پایان اسفند هم ۲۳۶۷۰میلیون کیلووات بوده است. روشنایی معابر نیز تا پایان سال گذشته ۴۷۰۲میلیون کیلووات برق مصرف کرده است. کل فروش برق تا پایان اسفند، معادل ۳۱۶۶۳۲میلیون کیلووات بوده است. سهم بخش خانگی از مصرف در این بازه زمانی، ۷/ ۳۱درصد، بخش عمومی ۷/ ۸درصد، بخش کشاورزی ۴/ ۱۴درصد، بخش صنعت ۲/ ۳۶درصد، سایر مصارف تجاری ۵/ ۷‌درصد و روشنایی معابر هم ۵/ ۱‌درصد بوده است. همچنین تعداد مشترکان برق تا پایان اسفند ۱۴۰۱ نسبت به پایان ۱۴۰۰، ۶/ ۲‌درصد افزایش داشته است.

در بخش برق، کل ظرفیت نصب‌شده نیروگاهی تا پایان اسفند سال ۱۴۰۱ نسبت به پایان سال ۱۴۰۰ معادل ۶/ ۴‌درصد افزایش داشته است.

تولید ناویژه انرژی برق کشور از ابتدای سال ۱۴۰۱ نسبت به دوره مشابه ۱۴۰۰ معادل ۹/ ۳‌درصد افزایش داشته است.

انرژی دریافتی (از برون‌مرزی) تا پایان اسفند ۱۴۰۱ نسبت به دوره مشابه ۱۴۰۰ مقدار ۷/ ۲۸‌درصد افزایش داشته و انرژی ارسالی (از درون‌مرزی) تا پایان اسفند ۱۴۰۱ نسبت به دوره مشابه ۱۴۰۰ معادل ۸/ ۱۲‌درصد کاهش داشته است. همچنین ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر و پاک تا پایان اسفند ۱۴۰۱ نسبت به ماه گذشته ۹/ ۰‌درصد افزایش داشته است. برق تولیدی از منابع تجدیدپذیر و پاک در پایان اسفند ۱۴۰۱ نسبت به ماه قبل (۶۱میلیون کیلووات ساعت) ۴/ ۳۸‌درصد افزایش داشته است.

عدم‌انتشار گاز‌های گلخانه‌ای در پایان اسفند۱۴۰۱ نسبت به ماه قبل (۳۴‌هزار تن)، ۱۰۰‌درصد افزایش داشته است.

برنامه‌های مدیریت مصرف برق در تابستان

همچنین به گزارش پاون، معاون برق و انرژی وزیر نیرو از آغاز برنامه‌های مدیریت مصرف برق در کشور خبر داد. به گفته او، ۳۱مورد از ۱۴۰اقدام برنامه ریزی‌شده برای گذر از پیک مصرف تابستان سال‌جاری به اقدامات بخش مدیریت مصرف و تقاضا و ۱۳مورد به اقدامات ستادی و همکاری مربوط می‌شود. به طورکلی ۴۴برنامه در ارتباط با مدیریت مصرف پیش‌بینی شده که مسوولیت مستقیم آن با فعالان روابط‌عمومی صنعت برق کشور است.

همایون حائری، در جلسه هم اندیشی مدیران عامل و مدیران روابط عمومی صنعت برق کشور با موضوع «گذر موفق از پیک تابستان ۱۴۰۲» گفت: همکاران روابط‌عمومی سختی کار در بخش تولید را به استحضار عموم مردم می‌رسانند، ضمن اینکه تحقق این امر با نگاه جمعی و یکپارچه سازی موضوعات پیش روی روابط عمومی در بخش تولید همراه خواهد شد.

حائری با قدردانی از پیشبرد ۱۰۰اقدام توسط روابط عمومی‌های صنعت برق در سال گذشته، اظهار کرد: پیشبرد این اقدامات با بازخورد و نتایج خوبی در حوزه‌های مختلف از جمله پیک سایی برق و مدیریت مصرف انرژی همراه شده است.

او با ابراز خرسندی از منفی شدن شاخص رشد مصرف خانگی برق در سال ۱۴۰۱، اضافه کرد: توفیق‌های حاصل‌شده در مدیریت مصرف انرژی، بیانگر این امر است که اقدامات صورت‌گرفته در سال گذشته موثر و مثمرثمر واقع شده است. این اقدامات در حوزه هایی، چون فرهنگ سازی و ارتباط با مردم و نیز بهره مندی از سیستم‌های تشویقی خلاصه شده بود.

حائری با تاکید بر اهمیت پیشبرد اقدامات در حوزه مدیریت مصرف، یادآور شد: چنانچه در بخش مصرف هزار مگاوات صرفه جویی صورت گیرد، معادل بیش از ۱۵۰۰مگاوات نیروگاه در بخش تولید صرفه جویی می‌شود، در این بین سوختی که در نیروگاه‌ها مصرف می‌شود، هزینه‌های شبکه‌های انتقال برق از سمت تولید به مصرف، تجهیزات شبکه‌های انتقال، شبکه‌های فوق توزیع و... جایگاه ویژه خود را دارند. به عبارت دیگر هزار مگاوات نیروگاه مجازی در بخش مصرف بدون مصرف سوخت و هزینه‌های جاری می‎تواند با ارزش افزوده ویژه‌ای همراه باشد.

وی اقدامات مدیریت مصرف را به دو نوع «استاتیک» و «دینامیک» تقسیم کرد و افزود: اقدامات مدیریت مصرف استاتیک ناظر بر بهینه سازی تجهیزات مصرفی است، اما اقدامات مدیریت مصرف دینامیک ناظر بر بهینه سازی رفتار مصرفی است.

وی تاکید کرد: باید ۳۰‌هزار مگاوات مصارف سیستم‌های سرمایشی در زمان اوج بار مصرف تابستان امسال، از طریق اقدامات استاتیکی و نیز دینامیکی مدیریت مصرف کاهش یابد.

معاون برق و انرژی وزیر نیرو آگاه سازی، اطلاع رسانی، فرهنگ سازی، آموزش و تعامل با مردم را از جمله اقدامات دینامیکی عنوان کرد که توسط روابط‌عمومی‌های صنعت برق انجام می‌شود.

وی با بیان اینکه برای گذر از پیک مصرف تابستان سال‌جاری، ۱۴۰اقدام برنامه ریزی شده است، گفت: ۳۱ مورد از این ۱۴۰ برنامه را اقدامات بخش مدیریت مصرف و تقاضا و ۱۳مورد را اقدامات ستادی و همکاری تشکیل می‌دهد؛ به طورکلی ۴۴ برنامه در ارتباط با مدیریت مصرف پیش‌بینی شده که مسوولیت آن با فعالان روابط‌عمومی صنعت برق کشور است.

حائری با تاکید بر اینکه باید از تجربیات موفق سال گذشته برای عبور از پیک تابستان ۱۴۰۲ بهره‌مند شویم، اظهار کرد: در این باره مصوباتی در حوزه بالادستی صادر می‌شود که باید با دقت کامل پیگیری شوند. از جمله می‌توان به کنترل وضعیت مصارف ساختمان‌های اداری و سیستم‌های سرمایشی و روشنایی این ساختمان‌ها اشاره کرد.

منبع: دنیای اقتصاد