آمریکا تنها در یک ایالت ۹۳۸ "چاه ژرف" زد!/ دیدگاه به "آب ژرف" صرفاً مطالعاتی است

به گزارش می‌متالز، کمبود منابع آب و بحران آبی که بیشتر مناطق جهان را تهدید می‌کند، کشور‌های مختلف را به سمت فناوری‌های نوین آبی از جمله استفاده از آب‌شیرین‌کن‌ها، پروژه‌های انتقال آب، و منابع نامتعارف آبی مثل تصفیه فاضلاب، استفاده از رطوبت هوا، استحصال آب ژرف و... سوق داده است.

در این میان، استحصال "آب ژرف" است که با وجود گذشت دهه‌ها از شروع استحصال آن در برخی کشور‌های جهان متأسفانه همچنان در کشورمان مطالعات و اکتشافات آن به طور کامل انجام نشده و بحث و اختلاف نظر‌هایی پیرامون آن وجود دارد!

در رابطه با موضوع نقش فناوری‌های نوین و منابع نامتعارف آبی در کمک به حل مسائل آب کشور، دکتر محمد همت؛ دبیر ستاد آب، اقلیم و محیط زیست معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری به تسنیم گفت: با توجه به شرایط کشور ما، یکی از بهترین مسیر‌ها در جهت سازگاری با کم آبی و پیشگیری یا عبور از چالش‌ها، تکیه به علم و فناوری و توانمندی دانشمندان و متخصصان داخلی است؛ موضوعی که البته با شتاب خوبی رشد کرده و برای بسیاری از مسائل، تولید پاسخ و راهکار کرده، ولی هنوز کامل نیست و جای ارتقای زیادی دارد.

وی افزود: در مورد آب‌های ژرف باید عرض کنم که مطالعه این آب­‌ها تنها مختص به ایران نیست و اینکه اصلاً استفاده از عبارت آب ژرف دقیق نیست؛ گاهی این آب روی سطح زمین است درحالی که ذهنیت عمومی این است که آب ژرف آبی است که باید برای دسترسی به آن در اعماق زمین حفاری کرد.

دبیر ستاد آب، اقلیم و محیط زیست معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری تأکید کرد: واژه‌های بهتری برای اطلاق به این منابع وجود دارد؛ البته عزم خاصی برای حذف عبارت آب ژرف نداریم. به هر حال این عبارت رایج شده و همه این منابع را در ایران با این نام می­‌شناسند، اما همانطور که عرض کردم عبارت دقیق و جامعی نیست.

همت گفت: موضوع آب ژرف از سال‌ها پیش در سایر کشور‌ها مورد مطالعه قرار گرفته است. تنها در یک مورد در ایالت کالیفرنیا آمریکا ۹۳۸ مورد آب ژرف مورد مطالعه قرار گرفته و این درحالی است که معاونت علمی در سیستان، سه چاه ژرف برای مطالعه و اکتشاف حفاری کرده و این همه حواشی به وجود آمده است!

وی با بیان اینکه البته آب ژرف تنها فناوری راهبردی آب نیست و کشور به فناوری­‌های مختلفی در زمینه تأمین، تصفیه، توزیع و مدیریت هوشمند منابع آبی نیاز دارد و توسعه این فناوری‌ها باید با یک حرکت منطقی و دقیق به سمت تکامل و ارتقا تا حصول نتیجه سوق داده شوند، تصریح کرد: درحال حاضر بحث ما و هدف نهایی معاونت تا تکمیل نشدن مطالعات و اکتشافات اصلاً استحصال و بهره‌برداری از این منابع آبی نیست.

دبیر ستاد آب، اقلیم و محیط زیست معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری افزود: ممکن است در کشور هزاران میدان نفتی را مطالعه کرده باشیم، اما قرار نیست در همه آن‌ها چاه حفر شود. درخصوص آب‌های ژرف نیز همین وضعیت را داریم و در حال حاضر در اولویت نخست، به موضوع مطالعه و اکتشاف این منابع توجه داریم تا ظرفیت‌ها و احجام کلی احصا شود. فعلاً فقط در سیستان حفاری چاه داشته‌ایم و در چند استان دیگر مثل اصفهان، مرکزی، یزد، خراسان جنوبی و... تنها در حد مطالعات محدود بوده که واضح است، کافی نیست.

همت در مورد فناوری‌های راهبردی آب کشور گفت: در واقع علم و فناوری زمانی ارزشمند است که منجر به حل مساله شود و ناظر به نظام مسائل باشد. این موضوع که نظام دانشگاهی روی مواردی تمرکز کند که مشخص نیست قرار است چه مسئله‌ای از مسائل کشور را حل کند، یک ضعف بزرگ است. آب­‌های پردازشی هم دقیقاً به همین دلیل حائز اهمیت است، چون ناظر به مهمترین مساله آب در ایران یعنی آب کشاورزی است.

وی اضافه کرد: اکثر آب شیرین کشور در حوزه کشاورزی مصرف می­‌شود. البته اختلاف آمار بین وزارت نیرو و جهاد در این رابطه وجود دارد که تفاوتی در اصل موضوع ایجاد نمی‌کند و به هر حال بیشتر مصرف و نیاز کشور در حوزه کشاورزی است. از سوی دیگر کشاورزی باید ادامه پیدا کند و نمی‌توان همه چیز را با "طرح‌های نکاشت" مدیریت کرد و مطرح شدن این موضوع پاک کردن صورت مسئله است.

دبیر ستاد آب، اقلیم و محیط زیست معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری با تأکید بر اینکه گفت: بنابراین تمام فناوری­‌هایی که در جهت افزایش بهره‌­وری آب کشاورزی باشند برای ما مهم و ارزشمند و شاید حیاتی هستند. فناوری­‌هایی مثل ارتقا روش‌­های آبیاری، توسعه گونه­‌های کم آب یا مقاوم با کم آبی و فناوری آب­‌های پردازشی.

همت افزود: مطالعات اولیه بر روی آب‌های پردازشی نشان می‌دهد که این جنس از محصولات با کاربری آسان و قیمت ارز ان منجر به کاهش قابل توجه مصرف آب در کشاورزی می­‌شود که البته باید روند تحقیقات و مطالعات آن کامل شود و در نهایت مورد بهره‌برداری قرار گیرد.

وی با اشاره به جایگاه ششمی ایران در علوم و فناوری­‌های آب در جهان و ضرورت ارتقا این جایگاه در رنکینگ‌های علمی درباره تجارب جهانی استفاده از آب ژرف، توضیح داد: ما مطالعات بیش از ۳۰ کشور که آب ژرف را مطالعه و در این زمینه مطالبی را انتشار دادند، بررسی کردیم. حتی در برخی از این کشور‌ها از جمله لیبی پروژه‌های عظیمی در این حوزه تعریف شده است. در حمله ناتو به کشور لیبی، نیرو‌های ناتو در ابتدا سرچاهی‌های آب این کشور را هدف قرار دادند که با واکنش سازمان ملل هم روبه‌رو شد.

دبیر ستاد آب، اقلیم و محیط زیست معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری توضیح داد: یکی از بزرگترین پروژه‌های انتقال آب دنیا که Great Man-Made River یا به عربی النهر الصناعی العظیم نام گرفته در لیبی ساخته شده است و این کشور ۳۰ سال روی این موضوع، سرمایه‌گذاری کرده بود و ناتو می‌دانست که این حملات چه آسیبی به لیبی می‌زند.

همت اضافه کرد: کشور استرالیا و بسیار از کشور‌های پرآب اروپایی نیز مطالعه در این حوزه دارند و این درحالی است که اصلاً مشکل کم آبی ندارند. کشور‌هایی مثل ما که در منطقه خشک و نیمه خشک هستند باید به سمت مطالعه تمام امکان‌های فناورانه موجود و توسعه آن‌ها در حوزه آب بروند.

وی بر ضرورت تحول در نگاه مجموعه­‌های دانشگاهی و پارک‌­های علم و فناوری و حرکت به سوی توسعه فناوری­‌های راهبردی مرتفع کننده مسائل کشور و استان­‌ها تأکید و خاطرنشان کرد: این که در استانی مساله اول مردم آب باشد و هیچ مجموعه علمی، تحقیقاتی یا فناوری روی موضوع آب متمرکز نشده باشد، قابل پذیرش نیست. همه ظرفیت علم و فناوری استان­‌ها باید به سمت حل مساله بیاید و ما در معاونت علمی در موضوع آب، اقلیم و محیط زیست، از این حرکت­‌های علمی و فناورانه تا سرحد امکان حمایت خواهیم کرد.

منبع: خبرگزاری تسنیم