به گزارش می متالز، بخش اعظم تولید فولاد ایران از طریق کوره های قوس الکتریکی است و الکترود گرافیتی مورد نیاز آن نیز بیشتر از طریق واردات تامین می شود.
ایران 70 درصد الکترود مورد نیازش را از چین و حدود 10 درصد را از هند وارد می کرده و پس از اعمال تحریم ها سوال اصلی تحلیل گران این بوده که ایران چگونه الکترود مورد نیازش را تامین می کند تا اختلالی در تولید فولاد آن رخ ندهد.
ایران ظرفیت تولید 34 میلیون تن فولاد در سال را داراست و قصد دارد تا سال 2025 آن را به 55 میلیون تن برساند. ایران خود را برای تحریم ها آماده کرده بود فولادسازان و تجار ایرانی برای حدود 6 ماه پیش بینی های لازم را انجام دادند و خرید الکترود بیشتری برای ذخیره نمودن انجام دادند از این رو توانستند بدون اختلال به تولید فولاد ادامه دهند. طبق آمار انجمن جهانی فولاد، در ده ماهه سال 97 در ایران تولید فولاد رکورد 20.6 میلیون تن را ثبت کرد که رشد 10 درصدی سالانه داشت و ایران را یازدهمین تولید کننده بزرگ فولاد دنیا نمود. طبق برآوردها تا پایان سال جاری این رقم به 25 میلیون تن نیز خواهد رسید.
افت ارزش ریال به دنبال تحریم ها، صادرات را برای صادرکننده های فولاد ایران جذاب تر نمود. انتظار می رود صادرات فولاد ایران امسال به حدود 9 میلیون تن برسد و در ده ماهه نخست سال 6 میلیون تن و مشابه سال گذشته صادر شده است. حداقل نیمی از این آمار محصولات نیمه تمامی چون اسلب و بیلت است. در این راستا ایرانی ها علی رغم تحریم ها روابط خود را با شرکای خود به ویژه خاورمیانه، روسیه، چین و اتحادیه اروپا حفظ نموده اند.
بررسی واردات الکترود ایران نشان می دهد که رشد 24 درصدی سالانه داشته از 87840 تن سال 2017 به 109331 تن در سال 2018 رسید. ولی بخش اعظم واردات از چین و 79671 تن بوده پس از آن 11089 تن از آلمان و 10647 تن از هند وارد شده است. سال 2017 واردات الکترود از چین 63852 تن، هند 11443 تن و از آلمان خیلی کمتر و 5059 تن بوده است.
حتی با بررسی میزان واردات الکترود به ایران پس از تحریم های اعمال شده در آگوست و نوامبر سال قبل می بینیم که بیشترین رقم وارد شده از چین بوده ولی واردات از هند افت شدیدی داشته است. برخی فعالان بازار اظهار داشته اند که عرضه کننده های چین هنوز عرضه الکترود به ایران را به صورت فوب دارند و برای دور زدن محدودیت های تحریم الکترود چین از یک کشور سوم به ایران صادرات مجدد می شود.
در رابطه با هند ایران 7 تا 8 درصد سهم بازار صادرات آن را در دست داشته ولی پس از تحریم های امریکا آن شرکت ها از تجارت با ایران کاملا صرفه نظر کرده اند. چون کک سوزنی مورد نیازشان را برای تولید الکترود از امریکا وارد می کنند و هر معامله ای با ایران خودشان را با تحریم های امریکا مواجه می سازد که در نتیجه کل تولید الکترودشان را مختل می سازد.
خبرهیا حاکی از آن است که ایمیدرو به دنبال تامین مالی اولین پروژه خط تولید الکترود گرافیتی در ایران می باشد. سال 2018 این سازمان جوینت ونچری با فولاد مبارکه، فولاد خراسان و شرکت چادر ملو راه اندازی نمود تا در تکمیل این خط تولید کمک کننده باشند. این پروژه 350 میلیون یورویی که در اردکان واقع شده مدت هاست که آغاز به ساخت نموده و هنوز تکمیل نشده است. ظاهرا حدود 170 میلیون یورو از بودجه مورد نیاز هنوز تامین نشده است. این خط تولید ظرفیت تولید سالانه 30 هزار تن الکترود را خواهد داشت و امکان افزایش این ظرفیت تا 45 هزار تن نیز وجود خواهد داشت. ایمیدرو در تلاش است هر چه زودتر این خط تولید راه اندازی شود تا خطر پیش روی صنعت فولاد ایران در مواجه با مشکل تامین الکترود مرتفع گردد.
تکمیل پروژه تولید الکترود ایمیدرو زمان بر است و نیاز صنعت فولاد کشور به الکترود بیشتر از ظرفیت برنامه ریزی شده برای این کارخانه است. از این رو ایران برای تامین الکترود کارخانه های فولادسازی خود چاره ای جز واردات از سایر کشورها ندارد. در حالی که بعید به نظر می رسد امریکا به این زودی تحریم های خود بر علیه ایران را متوقف نماید، ایران دو گزینه پیش رو دارد: یا باید پروژه های توسعه صنعت فولاد خود را متوقف کند یا به دنبال تامین الکترود مورد نیاز به شکل قانونی از کشورهای دیگر باشد.
از طرفی اروپایی ها، فرانسه، آلمان و انگلیس کانال مالی اینستکس را برای مقابله با تحریم های امریکا در هفته نخست فوریه جاری در پاریس معرفی کردند تا به عنوان یک کانال مالی جهت پرداخت ها از اروپا به ایران و بالعکس استفاده شود و سرمایه اولیه 3 هزار یورویی داشته است. البته اینستکس بیشتر بر بخش های ضروری چون دارو، تجهیزات پزشکی و غذا و کالاهای مورد نیاز بخش کشاورزی تاکید دارد.
با این مکانیزم، فعالان بازار امیدوارند ایران بتواند الکترود مورد نیاز صنعت فولادش را تامین نماید گرچه باید توجه داشت که این مکانیزم هم به این زودی و حداقل تا اواخر سال 2019 قابل اجرا نخواهد بود.