پیوند تاریخی معادن زغال سنگ و ذوب آهن

به گزارش می‌متالز، در دهه ۱۳۴۰ که آرزوی دیرینه ایرانیان برای تولید فولاد به وقوع پیوست بر اساس طراحی ذوب آهن و مطالعات زمین شناسی ایران پیش بینی شده بود انرژی مورد نیاز ذوب آهن از طریق ذخایر زغال سنگ کشورمان که کمیت و کیفیت آن مورد قبول بود تامین شود و فقط یک مارک زغال سنگ که حدود ۱۵ درصد مصرف بود از طریق زغال سنگ وارداتی تامین شود و حتی پیش بینی شده بود با استفاده از صادرات زغال سنگ مازاد، منابع آن صرف تامین واردات شود. حتی در دوره جنگ تحمیلی که کشور با کمبود منابع ارزی مواجه بود در پاره‌ای از سال‌ها واردات زغال سنگ قطع شده و کل نیاز کشور از طریق منابع داخلی تامین شد این روند با فراز و نشیب‌هایی تا اواسط دهه ۷۰ ادامه داشت.

در آن دوره معادن زغال سنگ و ذوب آهن در یک مجموعه بودند و حتی واحد‌های تولید کننده زغال سنگ را در شهر‌هایی مختلف به نام ذوب آهن شناخته می‌شدند. از اوایل دهه ۷۰ این ارتباط منطقی و سیستماتیک به تدریج ضعیف شد و با اجرای خصوصی سازی معادن زغال سنگ از ذوب آهن جدا شدند و به همین نسبت سیستمیک آن‌ها کاهش یافت و همدلی وهمکاری جای خود را به رقابت داد. اولین نتیجه این روند جدایی کاهش تولید معادن زغال سنگ و به همان نسبت افزایش واردات زغال سنگ بود.

در سال‌های نه چندان دور تولید زغال سنگ کرمان از ۷۵۰ هزار تن در سال هم فراتر میرفت، اما سال گذشته تولید این حوزه به حدود ۲۵۰ هزار تن رسید و همین روند کاهش تولید در سایر مناطق زغالی کشور متاسفانه ادامه پیدا کرد. در نقطه مقابل این کاهش تولید، سال گذشته حدود ۵۵ درصد زغال سنگ و کک مورد نیاز کشور با ارزش حدود ۸۰۰ میلیون دلار وارد کشور شده است و با توجه به قیمت بالای زغال سنگ وارداتی که حدود ۳ برابر قیمت زغال سنگ داخلی تمام می‌شود عملا باعث زیان ده شده واحد‌های فولاد سازی کوره بلند شده است به عنوان مثال طبق صورت‌های مالی در سال گذشته ذوب آهن حدود ۵۰۰۰ میلیارد تومان زیان داد و در همین دوره حدود ۱۷۰۰۰ میلیارد تومان زغال سنگ و کک را مجبور شدند از خارج وارد کنند.

با یک حساب ساده اگر ۳۰ درصد این زغال وارداتی از منابع داخلی تامین می‌شد که خیلی هم دور از دسترس نیست ذوب آهن میتوانست تا حدود زیادی از زیان دههی خارج شود. البته در نقطه مقابل معادن زغال سنگ هم به دلیل قیمت گذاری نامناسب دچار همین مشکل هستند و در این خصوص کافی است نگاهی زیان زغال سنگ کرمان داشته باشیم، در این شرایط من به دولت مردان خیلی امیدی ندارم و با توجه به توضیحات فوق میتوان گفت معادن زغال سنگ و ذوب آهن در یک کشتی نشسته اند و ساکنان این کشتی می‌توانند با نگاه منطقی از آب رفتن بیشتر کشتی جلوگیری کنند

در چند ماه اخیر با تغییرات مدیرتی در ذوب آهن خوشبختانه یکی از مدیران با تجربه حوزه زغال سگ در سمت معاون خرید ذوب آهن قرار گرفته، ایشان کاملا به چالش‌ها و فرصت‌های حوزه زغال سنگ کشور آگاه هستند و از طرف دیگر بر شرایط ذوب آهن هم اشراف کامل دارند، در همین ابتدای فعالیت هم حد اقل در گفتار فرموده اند برنامه جامعی برای کاهش واردات زغال سنگ و تکیه بر زغال سنگ داخلی دارند، با این سیاست‌ها به نظر می‌رسد شرایط برای یک دوره طلایی همکاری معدن کاران زغال سنگ و ذوب آهن محیا شده است. البته در مسیر این همکاری قطعا چالش‌های زیادی به خصوص چالش‌های مالی ممکن است ایجاد شود، اما اگر هدف بزرگ باشد که است این موانع و مشکلات با همکاری و همدلی طرفین قابل رفع شدن است.

سعید صمدی دبیر انجمن زغال سنگ ایران

منبع: خبرگزاری تسنیم