آلودگی ازن در ایران؛ ۴۷ روز آلوده در سال ۱۴۰۱

به گزارش می‌متالز، حدودا یک سال بعد از آنکه ناسا وجود ابری ۵ کیلومتری از ازن را بر فراز جنوب تهران رصد و گزارش کرد، مرکز پژوهش‌های مجلس تنها نهادی بود که در گزارشی علمی به بحرانِ آلودگی ازن در تهران و ایران اشاره کرده و آن را نگران کننده خوانده است.

آلودگی ازن چیست

ازن یک گاز بی رنگ است که در لایه‌های بالایی جو زمین یافت می‌شود. این گاز به عنوان یک لایه محافظ عمل می‌کند و از اشعه ماورا بنفش مضر محافظت می‌کند. با این حال، ازن در سطوح پایین‌تر جو زمین، که به عنوان ازن سطح زمین یا smog شناخته می‌شود، می‌تواند مضر باشد.

ازن سطح زمین توسط واکنش‌های شیمیایی بین ترکیبات آلی فرار (VOCs) و اکسید نیتروژن (NOx) در حضور نور خورشید ایجاد می‌شود. VOCs از منابع مختلفی از جمله وسایل نقلیه، نیروگاه‌ها و صنایع تولید می‌شوند. NOx از منابع مختلفی از جمله وسایل نقلیه، نیروگاه‌ها و فعالیت‌های کشاورزی تولید می‌شوند.

آلودگی ازن می‌تواند باعث مشکلات تنفسی مختلفی از جمله تنگی نفس، سرفه و خس خس سینه شود. در موارد شدید، آلودگی ازن می‌تواند منجر به مرگ شود. همچنین می‌تواند باعث آسیب به ریه‌ها و قلب شود.

مهمترین بخش گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس درباره افزایش تعداد روز‌های آلوده ایران با منبعِ ازن است. در این گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی که در ۲۸ شهریور ۱۴۰۲ منتشر شد، وضعیت آلایندگی ازن در آلودگی هوا کشور مورد بررسی قرار گرفته است. در این گزارش آمده است که آلودگی ازن در ایران در سال‌های اخیر افزایش یافته است.

بر اساس این گزارش، تعداد روز‌های آلوده از لحاظ ازن در شهر تهران از یک روز در سال ۱۳۹۵ به ۴۷ روز در سال ۱۴۰۱ افزایش یافته است. این افزایش احتمالاً به دلیل عوامل مختلفی از جمله افزایش جمعیت، توسعه شهری و استفاده از سوخت‌های فسیلی است.

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، تأثیر آلودگی ازن بر سلامت انسان‌ها را نیز مورد بررسی قرار داده است.

راهکار‌هایی برای کاهش آلودگی ازن در ایران

کاهش انتشار VOCs و NOx

این کار می‌تواند با استفاده از سوخت‌های پاک تر، استفاده از وسایل نقلیه کارآمدتر و بهبود مدیریت پسماند انجام شود.

افزایش پوشش گیاهی

پوشش گیاهی می‌تواند به جذب ازن کمک کند.

آموزش عمومی

آموزش عمومی می‌تواند به افزایش آگاهی از خطرات آلودگی ازن کمک کند.

به گفته مرکز پژوهش‌های مجلس، اجرای این راهکار‌ها می‌تواند به کاهش آلودگی ازن و بهبود سلامت انسان‌ها در ایران کمک کند.

بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، آلودگی ازن یکی از ده عامل اصلی مرگ و میر در جهان است ضعیت آلایندگی ازن در کشور‌های همسایه ایران نیز مانند ایران نگران کننده است. در سال‌های اخیر، آلودگی ازن در این کشور‌ها افزایش یافته است. این افزایش احتمالاً به دلیل عوامل مختلفی از جمله افزایش جمعیت، توسعه شهری و استفاده از سوخت‌های فسیلی است.

وضعیت آلایندگی ازن در برخی از کشور‌های همسایه ایران

عراق

عراق یکی از آلوده‌ترین کشور‌های منطقه از نظر ازن است. آلودگی ازن در عراق به دلیل عوامل مختلفی از جمله جنگ، تحریم‌ها و توسعه شهری است. در سال‌های اخیر، آلودگی ازن در عراق افزایش یافته است. در سال ۲۰۲۲، تعداد روز‌های آلوده از لحاظ ازن در بغداد، پایتخت عراق، به ۱۰۰ روز رسید. این تعداد در مقایسه با سال ۲۰۲۱ که ۸۰ روز بود، افزایش یافته است

ترکیه

در سال‌های اخیر، آلودگی ازن در ترکیه افزایش یافته است. در سال ۲۰۲۲، تعداد روز‌های آلوده از لحاظ ازن در استانبول، پایتخت ترکیه، به ۸۰ روز رسید. این تعداد در مقایسه با سال ۲۰۲۱ که ۶۰ روز بود.

ترکیه یک برنامه ملی برای کاهش آلودگی هوا در سال ۲۰۲۱ راه اندازی کرد. این برنامه شامل اقداماتی برای تقویت زیرساخت‌های حمل و نقل عمومی و ترویج استفاده از انرژی‌های پاک است.

آذربایجان

در سال ۲۰۲۲، تعداد روز‌های آلوده از لحاظ ازن در باکو، پایتخت آذربایجان، به ۷۰ روز رسید. این تعداد در مقایسه با سال ۲۰۲۱ که ۵۰ روز بود، افزایش یافته است. آذربایجان قانون جدیدی در سال ۲۰۲۰ برای کاهش آلودگی هوا تصویب کرد. این قانون شامل مقرراتی برای کاهش انتشار VOCs و NOx از وسایل نقلیه، نیروگاه‌ها و صنایع است

افغانستان

افغانستان نیز با آلودگی ازن مواجه است. آلودگی ازن در افغانستان به دلیل عوامل مختلفی از جمله افزایش جمعیت، توسعه شهری و استفاده از سوخت‌های فسیلی است. در سال ۲۰۲۲، تعداد روز‌های آلوده از لحاظ ازن در کابل، پایتخت افغانستان، به ۸۰ روز رسید. این تعداد در مقایسه با سال ۲۰۲۱ که ۵۰ روز بود، افزایش یافته است.

منبع: تجارت نیوز