فنر‌های رکودی رها می‌شود؟

‌می‌متالز - دوره سرکوب نرخ ارز به پایان خود نزدیک می‌شود تا فنر‌های رکودی رها شوند و دوره رکود تورمی آغاز خواهد شد. به تعبیر ساده‌تر رکود همچنان باقی خواهد ماند، ولی بر اثر کمبود کالا با افزایش تورم و رشد نرخ ارز مواجه خواهیم شد.

به گزارش می‌متالز، نیمه دوم سال به اواسط خود رسیده است و همچنان تا پایان سال زمان برای رشد نرخ ارز وجود دارد. بانک مرکزی طی ماه‌های گذشته در راستای ثبات نرخ دلار اقداماتی انجام داد که این اقدامات عواقبی به همراه دارد. قاعدتا نرخ دلار باید به اندازه تورم کشور رشد می‌کرد، ولی اجازه این افزایش برای دلار صادر نشد؛ به‌عبارتی افزایش نرخ دلار به تاخیر افتاد تا به جای تجربه رشد ماهانه شاهد جهش یکباره قیمت دلار باشیم. واقعیت ماجرا این است که امکان ثبات و حفظ قیمت دلار در محدوده فعلی وجود ندارد و طبق تجارب بنده طی سال‌های گذشته، سرکوب نرخ ارز تا زمانی امکان دارد که تمامی عوامل درون‌زا باشد؛ برای نمونه اگر یک عامل بیرون‌زا مانند جنگ منطقه‌ای رخ می‌دهد، قیمت ارز رشد پیدا می‌کند و نمی‌توان مانع این صعود شد؛ بنابراین تا زمانی می‌توان صعود نرخ ارز را سرکوب کرد که تمامی عوامل درون‌زا در کنار یکدیگر پکیج خوبی را ترکیب داده باشند.

کارآمدترین ابزار بانک مرکزی در کنترل نرخ ارز صرفا تزریق ارز به بازار نبوده بلکه بانک مرکزی با افزایش بهای تمام شده پول و ایجاد شرایط رکودی به همراه به کارگیری ادبیات انقباضی منجر به کاهش نقدینگی در جامعه شد؛ به ویژه این اتفاق برای شرکت‌ها در بحث زمین و اعتبار سرمایه رخ داد تا سرمایه در گردش آن‌ها مانند سابق صورت نگیرد و عملا ما وارد دوره به شدت رکودی شده‌ایم.

در این شرایط رکودی اتفاق خاصی نمی‌افتد چرا که به طور معمول در هر کشوری در دوره رکود ابتدا ارز ملی آن کشور به دلیل کاهش شدید تقاضا، تاحدودی ثبات پیدا می‌کند. البته استفاده از ادبیات انقباضی تاریخ انقضا دارد و حداکثر تا سه فصل یعنی حدود ۹ ماه دوام پیدا خواهد کرد. با این اوصاف اگر از اواخر سال گذشته محاسبه کنیم، به نظر من این زمان سررسیده و به پایان خود نزدیک می‌شود تا فنر‌های رکودی به اصطلاح رها شوند و نرخ ارز رشد کند. دوره رکود تورمی آغاز خواهد شد و به تعبیر ساده‌تر رکود همچنان باقی می‌ماند، ولی بر اثر کمبود کالا با افزایش تورم مواجه خواهیم شد.

زمانی که شما به تناسب تورمی که دارید یعنی بی ارزش شدن پول خودتان، اجازه رشد نرخ ارز را نمی‌دهید، در حقیقت یک سوبسید برای کالای خارجی قائل می‌شوید تا واردات آن افزایش یاید. همچنان که واردات ما در هشت ماه گذشته به شدت افزایش یافت و تراز تجاری ما به منفی هشت میلیارد دلار رسید که این رقم بسیار قابل توجهی است. هنگامی که شما مشاهده می‌کنید ارزش دلار در دنیا کاهش یا افزایش پیدا کرده، اگر دولت متقابلا سیاست‌هایی اتخاذ نکند و همواره برای ثبات قیمت‌ها قدم بردارد، دیر یا زود و در ادامه راه باید هزینه‌های تداوم این سیاست را بپردازد. به نظر بنده از سیاست‌های انقباضی در دوران رکود استفاده نمی‌شود و از قضا برای فرار کردن از رکود و وارد کردن اقتصاد به دوره رونق باید از ابزار پولی-انبساطی استفاده کرد.

احمد جانجان، اقتصاددان

منبع: پایگاه خبری - تحلیلی ایراسین