دو ریسک کلیدی در دل اوره‏‏‌سازان

به گزارش می‌متالز، این موضوع یکی از ریسک‏‏‌های مهم این صنعت است و موجب می‌شود دولت با قیمت بسیار اندکی اوره را برای کشاورزان از اوره‏‏‌سازان تهیه کند. اوره‏‏‌سازان موظفند ۳۰درصد از تولیدات خود را به جهاد کشاورزی تحویل دهند، اما دولت تا سال گذشته حتی مطالبات این صنعت را جزو بدهی خود محسوب نمی‏‏‌کرد. از طرفی با توجه به انرژی‌محور بودن این صنعت، در صورت حذف سوبسید انرژی اوره‏‏‌سازان و تخصیص نیافتن برق و گاز ارزان، این شرکت‌ها نمی‏‏‌توانند هزینه متحمل‌شده را به مصرف‌کننده منتقل کنند؛ چرا که نرخ‌های آن‌ها جهانی است. بر این اساس می‏‏‌توان حساسیت دولت نسبت به اوره را در کنار ریسک قطعی یا گرانی انرژی به عنوان دو ریسک اساسی این صنعت برشمرد. با توجه به حجم عمده صادرات اوره‏‏‌سازان، قیمت جهانی اوره یکی از مولفه‏‏‌های مهم و تاثیرگذار بر سودآوری این صنعت است. طی سال ۱۴۰۱ رشد نرخ جهانی اوره موجب شد تا درآمد و سود خالص دلاری این صنعت به‏‏‌ترتیب جهش ۷۴ و ۱۷۰درصدی را تجربه کند. با این حال افت نرخ جهانی اوره در کنار قطعی مکرر گاز اوره‏‏‌سازان در سال‌جاری موجب شده تا مجموع فروش این صنعت طی ۱۰ماه سال جاری یک‌میلیارد و ۷۹۶میلیون دلار به ‏‏‌ثبت برسد که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل افت ۴۲درصدی را تجربه کرده است. این کاهش در سودآوری این صنعت نیز مشاهده می‌شود. متوسط سه‌حاشیه سود اوره‏‏‌سازان در پاییز امسال ۱۷درصد نسبت به پاییز سال قبل کاهش یافته است.

سود خالص دلاری اوره‏‏‌سازان در پاییز با افت ۱۳ درصدی در مقایسه با میانگین فصلی به ۲۶۶ میلیون دلار کاهش یافته است. با این تفاسیر اخیرا قیمت اوره جهانی رشد کرده و به ۳۴۷ دلار در هر تن رسیده است. از طرف دیگر صحبت‌هایی مبنی بر تهاتر بدهی دولت به اوره‌ساز‌ها با خوراک گاز و سایر دارایی‌ها وجود دارد که اگر اتفاق بیفتد می‌تواند شرایط نماد‌های گروه اوره را جذاب کند و در هفته‌های پیش‌رو موجب جذب سرمایه‌گذاران شود.

کاربرد‌های اوره در بخش صنعتی و کشاورزی

صنایع پتروشیمی و شیمیایی در همه صنایع و به‌طور کل در اقتصاد نقش اساسی ایفا می‌کنند و محصولات نهایی آن‌ها کاربرد‌های متنوعی در زندگی انسان‌ها دارند. اوره و کود‌های شیمیایی به‌عنوان بخشی از محصولات مهم این صنعت کاربرد فراوانی در تولید محصولات کشاورزی دارند. بیش از ۹۰ درصد اوره تولیدی دنیا به‌عنوان کود‌های شیمیایی حاوی نیتروژن استفاده می‌شود. اوره کود موردنیاز بیش از ۴۰ درصد مواد غذایی دنیا را تامین می‌کند، همچنین به‌عنوان مکمل در خوراک دامداری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بخش صنعتی از اوره برای تولید کریستال ملامین (ماده اولیه تولید ملامین)، پلاستیک، رزین‌های فرمالدهید، تولید چسب و در تولید ادبلو برای کاهش آلایندگی اگزوز خودرو استفاده می‌کنند. با توجه به وجود منابع بزرگ گاز، پتروشیمی‌های تولیدکننده اوره گوناگونی در ایران فعالیت می‌کنند. حدود ۴ درصد از اوره جهان توسط هفت‌شرکت تولیدکننده اوره در ایران تامین می‌شود. از هفت شرکت اوره ساز ایران، در حال حاضر سهام شش‌شرکت در بازار سرمایه مورد معامله قرار می‌گیرد. مجموع ارزش بازار شش اوره‌ساز بورسی ۱۷۶ هزار و ۷۲۲ میلیارد تومان است که بزرگ‌ترین آن‌ها «شپدیس» با ارزش ۸۹ هزار میلیارد تومان است. اوره‏‏‌سازان بورسی جزو شرکت‌های با ارزش بازار محسوب می‌شوند و به‌طور متوسط دارای نسبت قیمت به سود هر سهم ۵.۱ واحد هستند. پایین‌ترین نسبت قیمت به سود در حال حاضر مربوط به دو شرکت «شپدیس» و «شیراز» با ۴.۷ واحد است که به معنای ارزندگی قیمت این دو شرکت است.

کاهش آهنگ رشد مقداری تولید و فروش

ارزیابی میزان تولیدات اوره‌سازان در بازه سالانه نشان می‌دهد که به‌طور متوسط هرسال ۸ درصد به تولیدات این صنعت افزوده شده است. طی سال‌های گذشته روند تولیدات این صنعت کاهشی بوده، به طوری که مجموع تولیدات اوره‌سازان در سال گذشته همچون سال ۱۴۰۰ بوده است. با توجه به خاصیت دپو‌پذیری اوره، در کنار مقادیر تولید، مقادیر سالانه فروش نیز باید ارزیابی شود. بر این اساس وضعیت مقدار فروش این صنعت نشان می‌دهد که در بازه سالانه به‌طور متوسط ۸ درصد به مقدار فروش اوره ای‌ها افزوده شده است. این مقدار در سال ۱۴۰۱ نسبت به ۱۴۰۰ افزایش ۶ درصدی را تجربه کرده است؛ بنابراین می‌توان اذعان کرد که علت فقدان‌رشد تولید سال گذشته اوره‌سازان ذخیره بالای انبار شرکت‌ها بوده و آن‌ها عمدتا از طریق موجودی کالا اوره را به فروش رسانده اند. البته بزرگ‌ترین اوره ساز خاورمیانه یعنی شرکت «شپدیس» به دلیل محدودیت موجود در ذخیره انبار خود، بیش از ۲۰ روز نمی‌تواند اوره را ذخیره کند، به همین دلیل عمدتا مقادیر تولید و فروش این شرکت در بازه زمانی مختلف یکسان است.

میزان تولید و فروش اوره‏‏‌سازان در سال‌جاری نشان می‌دهد که عملکرد چندان خوبی را به ثبت نرساندند. بر این اساس مجموع مقدار تولید این صنعت در ۱۰ ماه امسال ۱۰ میلیون و ۵۲۶ هزار تن بوده که در قیاس با مدت مشابه سال قبل ۴ درصد افزایش یافته است. در بازه مذکور جمع مقدار فروش اوره‏‏‌سازان ۶ میلیون و ۱۵۹ هزار به ثبت رسیده که در مقایسه با ۱۰ ماه آغازین سال گذشته تنها ۲ درصد افزایش را تجربه کرده است. عمده‌ترین عامل کاهش آهنگ رشد تولید و فروش این صنعت را می‌توان قطعی گاز این صنعت در فصل زمستان و کاهش نرخ جهانی اوره دانست که موجب شده تا انگیزه تولید کاهش یابد. با این حال «شلرد» موفق شده است در سال‌جاری بیشترین میزان رشد مقداری تولید و فروش را به ثبت برساند. براین اساس مجموع مقدار تولید و فروش «شلرد» طی سال‌جاری به ترتیب ۲۱ و ۳۷ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافته است.

تقلیل درآمد و سود دلاری با افت نرخ جهانی

با توجه به وجود تورم در کشور، بهتر است برای ارزیابی وضعیت تمامی صنایع بورسی به فروش و سودآوری دلاری آن‌ها توجه شود. مبنای ارزش‌گذاری دلاری صنعت اوره، دلار نیما بوده است. بر این اساس میزان فروش دلاری این صنعت در سال‌جاری با افت چشمگیری همراه بوده و درآمد این صنعت در ۱۰ ماهه امسال یک‌میلیارد و ۷۹۶ میلیون دلار به ثبت رسیده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته بیش از ۴۰ درصد کاهش یافته است. بالاترین میزان افت درآمد در سال‌جاری مربوط به شرکت «شپدیس» بوده که طی ۱۰ ماه امسال با افت ۵۰ درصدی درآمد همراه بوده است. عامل کلیدی در تقلیل درآمد این صنعت به افت جهانی نرخ فروش اوره بازمی‌گردد. بر این اساس متوسط نرخ فروش دلاری محصول اصلی شرکت‌های اوره‌ساز در ۱۰ ماه امسال افت ۳۲ درصدی را نسبت به ۱۴۰۱ تجربه کرده است. در دی‌ماه سال‌جاری تنها شرکت «شپدیس» توانسته است محصول اصلی خود یعنی اوره گرانول فله را با ۷ درصد افزایش نسبت به متوسط ۱۴۰۲ به فروش برساند و مابقی شرکت‌ها با کاهش نرخ همراه شده اند. شرکت «شاروم» که بیش از ۷۰ درصد درآمد خود را از محل فروش سولفات پتاسیم (کود مخصوص میوه) کسب می‌کند در بازه زمانی مختلف کمترین افت دلاری نرخ فروش را تجربه کرده است. بر این اساس در سال‌جاری نرخ فروش این شرکت بدون تغییر در قیمت یک‌هزار و ۸۶ دلار به ازای هر تن باقی مانده است. این موضوع عاملی بوده تا درآمد دلاری «شاروم» برخلاف دیگر اوره‌سازان طی سال‌جاری با رشد ۲۸ درصدی نسبت به ۱۰ ماه آغازین سال گذشته همراه باشد.

وضعیت سودآوری اوره‏‏‌سازان نیز همچون فروش آن‌ها در سال‌جاری ضعیف بوده است. سود خالص دلاری این صنعت در سال ۱۴۰۱، یک‌میلیارد و ۸۵۲ میلیون دلار به ثبت رسیده که در مقایسه با متوسط سالانه حدود ۱۷۰ درصد جهش یافته و بیشترین میزان سود خالص را طی ۱۲ سال اخیر به ثبت رسانده است. با این حال در سال‌جاری برخلاف ۱۴۰۱، افت سود دلاری در این صنعت رقم خورده است. طی پاییز امسال مجموع سود خالص اوره‏‏‌سازان ۲۶۶ میلیون و ۱۷۱ هزار دلار به ثبت رسیده که در قیاس با متوسط فصلی افت ۱۳ درصدی را به ثبت رسانده است.

مسیر متفاوت «شاروم» از اوره‌سازان

وضعیت درآمدی صنعت اوره نشان می‌دهد که به‌طور متوسط در ۱۲ سال اخیر هر سال ۵۱ درصد به درآمد حاصل از فروش این شرکت افزوده شده است. روند درآمدی این صنعت همواره افزایشی بوده و در سال ۱۴۰۱ با ثبت مجموع فروش ۸۹ هزار و ۲۲۵ میلیارد تومانی رشد ۹۵ درصدی در فروش این صنعت رقم خورده است. عمده‌ترین عامل جهش درآمدی سال گذشته این صنعت با توجه به تغییر اندک مقادیر تولید و فروش آن به بحث افزایش بالای نرخ جهانی اوره بازمی‌گردد. با وجود این طی سال‌جاری عملکرد درآمدی این صنعت دور از انتظار بوده و می‌توان گفت یکی از بدترین سال‌ها برای اوره‌سازان رقم خورده است. بر این اساس مجموع فروش این صنعت طی ۱۰ ماه امسال ۶۸ هزار و ۱۲۷ میلیارد تومان به ثبت رسیده که در قیاس با مدت مشابه سال قبل ۱۷ درصد کاهش یافته است. عامل اصلی در کاهش درآمد بالای این صنعت به شرکت «شپدیس» بازمی‌گردد. شرکت یادشده در سال‌جاری افت درآمد ۲۸ درصدی را تجربه کرده و با توجه به اهمیت این شرکت در صنعت اوره، مجموع فروش کل صنعت تحت الشعاع قرار گرفته است. در میان اوره‏‏‌سازان بورسی «شاروم» با ثبت درآمد یک‌هزار و ۴۶۸ میلیارد تومانی طی ۱۰ ماه سال جاری موفق به رشد ۸۳ درصدی درآمد خود شده است. عامل اصلی جهش درآمدی «شاروم» به رشد بالای مقداری فروش این شرکت در سال‌جاری بازمی‌گردد. بر این اساس در دی‌ماه مجموع مقدار فروش شرکت یادشده ۵۶ هزار و ۹۰۰ تن بوده که در قیاس با دی‌ماه سال قبل بیش از ۲۴۰ درصد جهش یافته است.

سبقت سودآوری «کرماشا»

از آنجا که شرکت‌های اوره ساز بخش عمده درآمد خود را از محل صادرات کسب می‌کنند، حاشیه سود آن‌ها به نرخ جهانی اوره وابسته است. بر این اساس در سال ۱۴۰۱ که نرخ اوره جهانی افزایش خوبی را تجربه کرد عمده اوره‏‏‌سازان حاشیه سود‌های بالایی را به ثبت رساندند. بر این اساس متوسط سه حاشیه سود ناخالص، عملیاتی و خالص این صنعت در سال گذشته به ترتیب ۵۸، ۵۴ و ۵۶ درصد به ثبت رسیده که در مقایسه با متوسط ۱۲ ساله میانگین رشد ۹ درصدی را تجربه کرده است. بررسی فصلی حاشیه سود اوره‌سازان نشان می‌دهد که در سال‌جاری برخلاف سال گذشته وضعیت چندان خوبی را تجربه نکرده اند. بر این اساس متوسط سه متغیر سودآوری این صنعت در پاییز امسال ۴۹ درصد به ثبت رسیده که در قیاس با پاییز سال قبل و متوسط فصلی به ترتیب افت ۱۷ و ۸ درصدی را تجربه کرده است. شرکت «کرماشا» در بازه سالانه و فصلی نسبت به دیگر شرکت‌های اوره‌ساز بورسی عملکرد خوبی را از خود به نمایش گذاشته است. بر این اساس متوسط متغیر‌های سودآوری این شرکت در سال ۱۴۰۱ و پاییز امسال به ترتیب ۶۶ و ۵۴ درصد به ثبت رسیده است.

منبع: دنیای اقتصاد