پاکسازی فولاد در سه گام

به گزارش می‌متالز، این گروه عظیم معدنی که همراه با دو بازیگر هندی صنعت معدن؛ یعنی آرسلورمیتال و تاتا مجموعا تولید ۱۷‌درصد از کل تولید سالانه فولاد جهان را برعهده دارند، در سه گام تلاش می‌کند تولید خود را سبز و پاک کند. از آنجا که انتشار هشت‌درصد از کل آلاینده‌های کربن متعلق به صنعت فولاد است، نقش بی اچ پی در کربن زدایی به‌عنوان سرحلقه تامین سنگ برای دامنه گسترده‌ای از فولادسازان جهان حیاتی است.

آژانس بین‌المللی انرژی (iea) اذعان دارد که کاهش انتشار کربن توسط صنعت فولاد به دلیل عوامل متعدد دشوار است و اهداف احتمالا محقق نخواهد شد. این مهم در حالی زیر سایه جهت‌گیری‌های کربن‌زدایی قرارگرفته که صنعت فولاد طبق توافق پاریس ملزم به کاهش ۹۳‌درصدی انتشار گاز‌های گلخانه‌ای خود تا سال‌۲۰۵۰ شده‌است. این وضعیت باعث‌شده تا شرایط متناقضی در صنعت فولاد رخ دهد؛ در واقع از یک‌سو برخی بازیگران تمایلی به ورود به این بازی ندارند یا به آرامی تن به آن می‌دهند درحالی‌که برخی نیز به‌سرعت سرمایه و منابع خود را صرف تغییر مدل تولید فولاد از انواع سیاه به انواع سبز می‌کنند. در این بین وضعیت گروه بی اچ پی جالب‌توجه است.

تزریق منابع هنگفت در یک دوره زمانی ۸ ساله در حدفاصل ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۸ به بخشی از اهداف بی اچ پی در زمینه کربن زدایی از زنجیره تامین خود منجر شده و چشم انداز روشنی را نیز پیش‌روی این شرکت گشوده است. هدف از این اقدام این است که بی اچ پی بتواند در افق ۲۰۳۰ حدود ۳۰درصد از تولید آلاینده‌های تولیدشده در سال‌۲۰۲۰ را طبق سند گذار آب‌و‌هوایی شرکت (CTAP) کاهش دهد. این عدد البته طبق همین سند تا سال‌۲۰۵۰ باید به ۱۰۰‌درصد برسد و به‌طور کلی، انتشار آلاینده‌های عنوان‌شده را در زنجیره بی اچ پی به صفر برساند. جالب اینکه گزارش شرکت در پایان سال‌۲۰۲۳ نشان می‌دهد نسبت به سال‌۲۰۲۲، بی اچ پی ۱۱درصد آلاینده کمتری نسبت به سال‌۲۰۲۲ منتشر کرده‌است. این امر عمدتا از طریق توافق‌نامه‌های خرید برق (PPAs) برای برق تجدیدپذیر و کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای (مانند تولید آب و گاز) برای روند‌های عملیاتی به‌دست آمده‌است. در عین‌حال یکی از جالب‌ترین اقدامات بی اچ پی، پایه گذاری روند‌های عملیاتی بدون‌کربن زیرزمینی است. برای نمونه این شرکت هم اینک یک آزمایش ۱۲ ماهه را به شکل کاملا الکتریکی (که در توسعه معادن زیرزمینی برای حفاری استفاده می‌شود) پیش‌برده که هیچ گونه گاز گلخانه‌ای در حین کار انتشار نمی‌یابد. این آزمایش متمرکز بر ابتکارات مختلفی از جمله به‌کارگیری ادوات و خودرو‌های الکتریکی در نیکل‌وست و معدن Broadmeadow BMA بوده و گرچه فعلا ۱۰۰درصد عملیاتی نیست، اما طبق گزارش شرکت تا مرحله بلوغ، مقیاس پذیری و استقرار جایگزین‌های تکنولوژیکی برای وسایل نقلیه مبتنی بر دیزل و جابه‌جایی مواد و حفاری، راه کمی باقی‌مانده‌است. به‌جز این موارد هم یک نقشه اساسی توسط مدیر اجرایی مشهور این شرکت یعنی مایک هنری روی ریل افتاده که مطالعه آن حاوی نکات جالبی است، درحالی‌که بسیاری از شرکت‌های همسان، به مساله کربن زدایی بی توجهند، طرح پرش سه گام بی اچ پی به وضعیت سبز در نوع خود یک اقدام جالب‌توجه به‌نظر می‌رسد. این سه گام به ترتیب شامل بهینه‌سازی (Optimization)، گذار (Transition) و حالت پایانی سبز (Green end state) بوده و نهایتا مساله کاهش انتشار کربن در چرخه تولید فولاد را از ریشه یعنی سنگ‌آهن انجام می‌دهند. طبق اعلام بی اچ پی چارچوب کربن زدایی اختصاصی این شرکت در مراحل یادشده مدل فولادسازی را در جریان تبدیل سنگ به فولاد از نقطه صفر تا پایان متحول ساخته و به کمک تزریق فناوری به هر مرحله، تحقق اهداف را مدنظر دارد، اما این مراحل واقعا با مسیر تولید سنگ‌آهن در گروه بی اچ پی چه می‌کنند؟

بهینه‌سازی: طبق اعلام گروه بی اچ پی، اهرم‌های مختلفی برای کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای از فرآیند فعلی تولید با هزینه مناسب در دسترس است. این ابزار‌ها شامل استفاده از انرژی تجدیدپذیر، بازیافت گاز‌ها و گرمای ایجادشده در فرآیند تولید و نیز استفاده از مواد اولیه باکیفیت بالاتر است. گروه بی اچ پی عمیقا معتقد است که با توجه به رواج فولادسازی کوره قوس‌الکتریکی به دلیل آلایندگی پایین، قراضه می‌تواند نقش مهمی در فرآیند کربن زدایی در مرحله بهینه‌سازی داشته‌باشد؛ چراکه این مدل از تولید فولاد وابستگی کاملی به استفاده از قراضه‌ها دارد.

مرحله انتقال یا گذار: در این مرحله است که صنعت فولاد با توجه به نیاز به سرمایه‌گذاری در فناوری‌های کم کربن و افزایش استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و سوخت‌های کم کربن برای کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای تغییر کرده و به روزرسانی می‌شود.

مرحله حالت پایانی سبز: در این مرحله نیز صنعت فولاد می‌تواند به مرتبه‌ای برسد که با امکان ادامه مسیر بدون انتشار گاز‌های گلخانه‌ای یا انتشار نزدیک به صفر این گاز‌ها به تولید ادامه دهد. در حال‌حاضر، این مرحله نیاز به سرمایه‌گذاری، توسعه، اثبات و مقیاس بندی اقتصادی فناوری‌هایی مانند آنچه توسط استارت‌آپ الکترا آزمایش می‌شود، دارد. در عین‌حال بی اچ پی‌درصدد است با توجه به نیاز گسترده این برنامه به‌دسترسی به برق ارزان و فراوان تجدیدپذیر گذار به تامین انبوه این نوع انرژی را در مجموع صنعتی خود امکان‌پذیر سازد. فیونا وایلد، مدیر واحد تغییرات اقلیمی گروه بی اچ پی در این‌باره معتقد است: «دسترسی فولادسازان به محصولات زغال‌سنگ و سنگ‌آهن متالورژی باکیفیت بالاتر که آن‌ها را قادر می‌سازد کارآمدتر و شدت انتشار کمتری داشته باشند، جزء مهمی از گذار به آینده کم‌کربن است و بی اچ پی خود را موظف و مسوول می‌داند نسبت به تحقق اهداف پایداری، تلاش لازم را انجام دهد.»

منبع: دنیای اقتصاد