صنعت سنگ ایران مبتلا به چیزی شبیه «تنبلی صنفی» است

به گزارش می متالز، در آستانه این رویداد در قطب سنگ‌های تزئینی کشور به ضعف‌های نه چندان کم‌شماری می‌پردازیم که این صنعت با وجود ظرفیت چشمگیر از آنها رنج می‌برد. به همین بهانه با سیامک اخطاری، مشاور صادرات و برندینگ سنگ‌های تزئینی در آلمان گفت‌وگو کردیم. او البته پروانه نظام مهندسی معدن ایران را دارد و سال‌ها در انجام امور اکتشافی پایه و اجرای نقشه‌های اکتشافی در کشور فعالیت داشته است. اخطاری اکنون در آلمان به طور تخصصی در زمینه تجارت سنگ‌های تزئینی فعالیت می‌کند و در بازاریابی این محصولات نیز به عنوان مدیر پروژه‌های مارکتینگ و برندینگ سنگ و مواد معدنی با شرکت‌های آلمانی و سوئیسی فعال است.

چه الزامی را در برگزاری یک نمایشگاه سنگ از همه چیز مهم‌تر می‌دانید؟

در برگزاری یک نمایشگاه۳ مرحله وجود دارد؛ پیش از برگزاری، زمان برگزاری و پیگیری‌های پس از پایان برگزاری. بنابراین پیشنهاد می‌شود شرکت‌های مایل به حضور در نمایشگاه با برنامه‌ریزی در یک بازه زمانی دست‌کم ۵ ساله در این رویداد حضور پیدا کنند.

در یک نمای کلی، صنعت سنگ تزئینی ایران را چگونه توصیف می‌کنید؟

صنعت سنگ تزئینی در ایران از نظر وجود ذخایر بسیار غنی و سنگ‌های تزئینی از تنوع چشمگیری برخوردار است اما ضعفی که این صنعت از آن رنج می‌برد، نبود آگاهی و بینش آینده‌نگر و چشم‌اندازی مبتنی بر آن آگاهی است. به بیان دیگر در این صنعت، اندیشه‌سازی نشده است. زمانی بازار داخلی سنگ تزئینی در ایران پررونق بود و در نتیجه، فعالان این صنعت بر تامین نیاز داخل با همان بخش‌های سنتی متمرکز شدند. نیاز بازار مصرف داخل سنگ ۴۰طولی بود در نتیجه همه تجهیزات با توجه به همین چارچوب تنظیم شد.
با رکود ساخت‌وساز داخلی، جای خالی چشم‌اندازی درازمدت احساس شد. در واقع اگر چشم‌اندازی از آینده وجود داشت، پیش از بروز رکود و با رصد بازار، وقوع آن پیش‌بینی می‌شد، بنابراین صنایع را به سمت و سوی صادرات و بازارهای خارجی سوق می‌داد. وجود این چشم‌انداز مانند یک دیده‌بان عمل می‌کند. در موقعیت مشابه در جبهه‌های جنگ نیز چنین است و پیش از انجام عملیات شخصی، مسئول دریافت اطلاعات عملیات برای دستیابی به بینشی درست است؛ در بازار هم با همین منطق باید از شرایط روز و تاثیر آن بر بازار آگاهی داشت.

ارزیابی شما از توانمندی‌های فناورانه ایران چیست؟

ما در حجم منابع و دسترسی به تجهیزات و فناوری‌ها هیچ مشکلی نداریم و ایران آخرین فناوری‌های مرتبط با صنعت سنگ را وارد کرده است. به باور من مشکل صنعت سنگ تزئینی در ایران در بخش فروش است. دلیل این مشکل هم آن است که نگاه ما به سنگ، سنتی است. مشکل این نیست که ما، سنگ، امکانات یا پول نداریم بلکه مشکل این است که دیدگاه ما نسبت به سنگ مبتنی بر نیازهای امروز بازار جهانی نیست. به عبارتی دیگر صنعت سنگ تزئینی ما صادرات‌محور نیست. در نتیجه، صنعت برای صادرات و ورود به بازار جهانی آمادگی ندارد. امروز اما صنعت سنگ ایران اگر تمایل به رشد دارد باید تغییری چشمگیر را تجربه کند. یک دگردیسی به تمام معنی و البته برای این کار هم با موانعی روبه‌رو خواهد بود. آنچه می‌توانم برای موفقیت سنگ ایران پیشنهاد کنم این است که تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ ایران باید برای ارتقای تجارت سنگ و بازاریابی هزینه کنند و در شرایط کنونی تجارت را رکن اصلی این صنعت بدانند چون تا مشکل تجارت حل نشود و بازار مصرف درخوری برای سنگ ایران پیدا نشود، تولید سنگ‌های جدید و عرضه آن در بازار هم مشکل چندانی را حل نمی‌کند. درحال‌حاضر وضعیت بازار جهانی تعیین‌کننده همه چیز است. ما باید بدانیم به کدام سمت در حرکت باشیم و چه دستگاه و ماشین‌آلاتی بخریم. در نتیجه، شناخت کافی نداشتن از بازار، منجر به سکون و کمبود فعالیت در آن می‌شود. تشکل‌گرایی، پیشنهاد دیگری است که برای ارتقای صنعت پیشنهاد می‌کنم.

درباره تشکل‌گرایی بیشتر توضیح دهید.

مسئله دیگر، تشکل‌گرایی است که البته در ایران موضوع نویی به شمار می‌آید. در صنعت سنگ نیاز به تشکل‌گرایی وجود دارد. ایجاد تشکل می‌تواند به ایجاد یک شبه یکپارچه بینجامد و همه کسانی که در صنعت سنگ ایران فعالیت دارند، زیر لوای آن باشند. این تشکل با هر عنوانی باید از تمام ایران نمایندگی داشته باشد و براساس اساسنامه اتاق بازرگانی فعالیت کند. هم‌اکنون یکی از مشکلاتی که در این زمینه در ایران وجود دارد این است که کسانی می‌توانند به بازار سنگ ایران ورود کنند که کارت بازرگانی داشته باشند. مگر چند درصد از یک خانواده چند هزار نفری صنعت سنگ، فعال صادراتی هستند و کارت بازرگانی دارند؟ این تصمیم شمار زیادی را از مشارکت در یک حرکت منسجم بازداشته است.

صنعت سنگ ایران چگونه می‌تواند خود را با اقتضائات بین‌المللی همراه کند؟

صنعت سنگ تزئینی در ایران برای موفقیت باید از کشورهایی که در این زمینه موفق عمل کرده‌اند، الگو بگیرد و آن الگوها را ایرانیزه کند. باید ببینیم کشورهای موفق کدامند و چه حرکت‌هایی انجام داده‌اند. باید شبکه‌ای را ایجاد کنیم که این الگوها در آن پیاده شوند. به نظر من برای موفقیت صنعت سنگ ایران در بازار جهانی باید دالان‌های بازار صادراتی را خوب شناخت و برای آن سرمایه‌گذاری کرد. باید در بازار هدف انبار را برپا و در آنجا شریک تجاری پیدا کرد. درحال‌حاضر بزرگان صنعت سنگ جهان در پی تغییر ذائقه مشتری هستند. سنگ ایران هنوز بر ۴۰طولی متوقف است، در حالی که بازار جهانی از این ابعاد خارج شده است. آنچه باعث موفقیت شرکت‌های تجاری بزرگ جهان شده است، شخصیت دادن و ایجاد شخصیت است. ما در این زمینه دارای ضعف هستیم. سنگ ایران با نام برند خارجی وارد پروژهای مهم جهان شده است و به دلیل ضعف در بازرگانی صادراتی، دارنده سنگ از آن مطلع نشده است که این سنگ می‌تواند چطور عرضه و وارد بازار شود.
البته مسئله اینجاست که صنایع مرتبط با ساخت‌وساز در ایران همراستا با مدولاسیون ساختمان‌سازی کشور پیش می‌رود، در حالی که سلیقه مشتری در جهان متفاوت با سنگی است که همراستا با صنعت ساخت‌وساز ایران پیش می‌رود. دنیا به سمت سنگ‌های بزرگ‌تر در حرکت است که تولید و حتی نصب آن نیاز به دانش دارد و در صورت دسترسی نداشتن به این دانش از دور رقابت‌ها خارج می‌شوید.

به نظر شما چرا این صنعت با وجود ظرفیت قوی این‌چنین در عمل ضعیف است؟

به نظر من، صنعت سنگ ایران مبتلا به چیزی شبیه «تنبلی صنفی» است. به نظر می‌رسد متولیان امروز صنعت سنگ ایران، انگیزه کافی برای درآمدزایی ندارند در حالی که با بالا رفتن نرخ ارز، صادرات سنگ می‌تواند منبع شایسته‌ای از درآمد باشد. برای عرضه سنگ باید برای آن ویترین درست کرد که ما در این زمینه ضعیف هستیم. ضعف‌های دیگر ما نیز به مراوده‌های بازرگانی، نحوه مکاتبه‌های تجاری و نبود آگاهی نسبت به استانداردهای موردنیاز در این زمینه‌ها برمی‌گردد. نبود آگاهی از این موارد نشان از آن دارد که حضور ایرانی‌ها در بازار سنگ کمرنگ است.
صنعت سنگ جهانی از نظر دسترسی به فناوری‌ها از ایران پیشتازتر است اما دسترسی کمتر ما به فناوری‌ها آن مانعی نیست که صنعت سنگ را از عرصه تجارت جهانی عقب نگه داشته باشد، بلکه مانع اصلی کم‌کاری خود ماست. البته ما در ایران پیشکسوتان و افراد موفق بسیاری در صنعت سنگ داریم اما در مقایسه با مقیاس جهانی عقبیم و برای پیشرفت باید دست به حرکتی منطقی، مبتنی بر دانش و تجربه بزنیم.

پیامی برای نمایشگاه پیش رو دارید؟

نمایشگاه اصفهان دارای مزیت‌های فنی خوبی است؛ نزدیکی به منافع سنگ‌های متنوع و تمرکز کارخانه‌های فرآوری صنعتی و حمل ارزان‌تر به بنادر صادراتی و گمرکات غرب کشور، اما موقعیت‌ توریستی شهر زیبای اصفهان می‌تواند در جذب مخاطبان خریدار سنگ یک امتیاز ویژه تلقی شود. باید با ابتکار تورهای ترکیبی با خدمات وِیژه برگزار کرد تا امکان جذب مخاطبان این نمایشگاه افزایش پیدا کند.
در پایان پیشنهاد می‌شود ۳ جایگاه برگزارکننده نمایشگاه سنگ ایران در شرایط فعلی اصفهان-محلات و نیم ور و تهران در یک حرکت منسجم صنفی و تخصصی خودشان را برای برگزاری پاویون ایران برای شرکت در نمایشگاه‌های خارجی آماده کنند تا شاهد حضور قوی ایران در عرصه تجارت سنگ در دنیا باشیم.