سد قیز قلعه سی؛ نماد راستین اقتدار، صلح و دوستی

به گزارش می‌متالز، رود بزرگ ارس، بیش از ۵۰۰ کیلومتر از مرز مشترک ایران با کشور‌های ارمنستان و آذربایجان است و به عنوان نماد صلح و دوستی شاهرگ حیاتی مرزنشینان منطقه به شمار می‌رود. ریشه‌های تاریخی مردمان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان در پل‌های تاریخی خداآفرین نمود یافته و در سایه تعامل فرهنگی، همبستگی روزافزون نیز حاصل شده است.

۵۳ سال پیش، ره آورد این دوستی احداث سد مرزی مشترک ارس بود که حاصل آن بهره‌مندی مساوی و مشترک دو کشور از آب کشاورزی و برق تولیدی است. در امتداد این تعامل مطلوب سد مشترک خداآفرین در ۱۹۶ کیلومتری پایین‌دست سد ارس به دست توانمند مهندسان ایرانی احداث و در سال ۱۳۸۷ آبگیری شد. در همان هنگام در ۱۲ کیلومتری پایین دست سد خداآفرین سد قیز قلعه سی به منظور تنظیم حقایه دو کشور و تولید برق مطالعه و جانمایی شد.

بر اساس توافقات فی‌مابین، عملیات اجرایی سد در سال ۱۳۸۵ به دست توانای مهندسان ایرانی آغاز و با استقرار دولت سیزدهم و اولویت قرار گرفتن بخش آب، عملیات اجرایی سد قیز قلعه سی به عنوان یکی از پروژه‌های اولویت دار وزارت نیرو تسریع شد.

پیچیدگی‌های فنی فراوان پروژه ناشی از حجم بالای آب و سیلابی بودن رود ارس، تعدد و تنوع تجهیزات هیدرومکانیکال خاص، ۶ میلیون متر مکعب خاک‌برداری و سنگ‌برداری، بیش از ۲ میلیون متر مکعب خاک ریزی و ۴۲ کیلومتر حفاری تزریق اجرای دایک و انحراف دو مرحله‌ای مسیر رودخانه به جهت قرارگیری سازه‌های بتنی در بدنه خاکی سد و البته اجرای جهادی و شبانه روزی پروژه، نماد غیرت و همت بلند مهندسان ایران زمین است که چهره اقتصاد، معیشت و رفاه مردم منطقه را دگرگون کرده است.

سد قیز قلعه سی سدی از نوع خاکی با هسته رسی و بدنه‌ای به حجم یک و نیم میلیون متر مکعب با طول تاج ۸۵۰ متر و ارتفاع ۳۷ متر است. حجم مخزن سد قیز قلعه سی ۶۲ میلیون متر مکعب است و سالانه ۲ میلیارد متر مکعب آب را برای طرفین تنظیم خواهد کرد.

از دیگر برکات احداث این سد می‌توان به کاهش خطرات جاده‌ای و توسعه گردشگری با احداث راه جایگزین جاده مستغرق اصلاندوز به جلفا در محدوده مخزن سد قیزقلعه سی با مشخصات فنی درجه یک اشاره کرد.

از اهداف و دستاورد‌های مهم اجرای سد نیز قلعه سی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین طرح‌های مشترک مرزی در منطقه، می‌توان به استفاده بهینه از منابع آب و خاک و تحقق حقابه‌های مرزی، تبدیل شیوه‌های سنتی کشاورزی به مدرن و صنعتی و جلوگیری از مهاجرت و ساماندهی عشایر با افزایش درآمد خانوار‌ها و توسعه فعالیت صنایع جانبی و تبدیلی، ضمن آبیاری اراضی کشاورزی به وسعت ۷۴ هزار هکتار در استان‌های آذربایجان شرقی و اردبیل اشتغال‌زایی برای بالغ بر ۴۰ هزار نفر و افزایش کیفیت محصولات کشاورزی و توسعه گردشگری اشاره کرد.

۲ واحد نیروگاهی ۴۰ مگاواتی نیز با ظرفیت تولید ۲۷۰ گیگاوات ساعت انرژی قابل استحصال سالیانه در دو طرف سد طراحی شده که تکمیل سد قیز قلعه سی بهره‌برداری از طرح عظیم خدا آفرین و قیز قلعه سی بر روی رود ارس را تحقق می‌بخشد.

این پروژه گذشته از آنکه تحقق یکی از وعده‌های مهم دولت در بخش آب محسوب می‌شود، تجربه‌ای است کم‌نظیر در حوزه دیپلماسی آب و نمایش اقتدار و توان مهندسی ایران که ضمن تحکیم اتحاد و همدلی دو کشور، می‌تواند راه گشای طرح‌ها و تعاملات آبی آتی با کشور‌های همجوار باشد.

منبع: خبرگزاری تسنیم