تنها راه مدیریت پدیده‌های طبیعی، سازگاری با آنهاست/ تمرکز صرف بر روی خطرساز بودن پدیده‌های طبیعی، روش درستی در مواجهه با آنها نیست

‌می‌متالز - با فراگیر شدن تاثیر تغییر اقلیم در ایران و در نمایی بزرگتر در خاورمیانه، شدت و فراوانی بروز پدیده‌های طبیعی رو به افزایش است. سیل‌های سیستان و بلوچستان و تصاویری که در فرودگاه دبی منتشر شد، نمونه‌هایی از پدیده‌های کاملا طبیعی است که به دلیل آماده نبودن زیرساخت‌ها، خسارات مالی فراوان برجای گذاشت.

به گزارش می‌متالز، مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمین‌شناسی، زیست‌محیطی و مهندسی این سازمان گفت: در شرایطی قرار داریم که پدیده‌هایی مثل سیل را دیگر نباید مخاطره بدانیم چرا که این پدیده بر اساس روند‌هایی که از سال ۹۷ شروع شده، به هنجار ایران تبدیل شده و این ما هستیم که باید خود را با «نعمت سیل» سازگار کنیم.

دکتر رضا شهبازی، در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا بارش‌های اخیر را می‌توان یک پدیده ناشی از تغییرات اقلیمی دانست؟ افزود: الگو‌های بارشی کشور تقریبا از ۶-۵ سال پیش، تغییرات اساسی پیدا کرده و از اسفند سال ۹۷ تاکنون در حالی که به صورت عمومی شرایط خشکسالی را در کشور تجربه می‌کنیم، به ناگهان با سیل‌های خیلی شدیدی که خسارت‌های زیادی به بار می‌آورند مواجه می‌شویم.

وی ادامه داد: به عبارت دیگر در عین‌حالی که کمبود آب داریم، در مناطقی که انتظار نمی‌رود، حجم بسیار زیادی آب در یک بازه زمانی بسیار کوتاه روان‌آب می‌شود. اگر الگو‌های وقوع رخداد‌های جوی را پیدا نکنیم و خود را آماده بهره برداری از آن نکنیم و تطابق نپذیریم، نعمت بارش، به «مخاطره سیل» تبدیل می‌شود.

شهبازی درباره قابل پیش‌بینی بودن الگو‌های بارشی خاطرنشان کرد: وقتی در یک بازه زمانی، الگویی تکرارشونده را می‌بینیم، کم‌کم در بازه زمانی بلندمدت می‌توانیم «روند» آن پدیده را پیش‌بینی کنیم و در واقع از تکرار الگو‌هاست که روند‌ها قابل شناسایی می‌شوند.

مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمین‌شناسی، زیست‌محیطی و مهندسی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌ معدنی کشور، با بیان این‌که شاید الان نتوانیم پیش‌بینی کنیم که در تیرماه چه اتفاقی می‌افتد، تصریح کرد: وقتی به سابقه بلندمدت بارش‌های تیر و مرداد توجه می‌کنیم، یعنی سابقه سیلاب‌های شمال تهران، امامزاده داوود و جاده چالوس‌و... را رصد می‌کنیم، آن وقت می‌توانیم انتظار داشته باشیم که در فصل‌های نا متعارف سیل داشته باشیم.

وی با تاکید بر اینکه ما در شرایطی قرار داریم که دیگر باید خود را با چنین روند‌هایی سازگار کنیم، افزود: هنوز برای پیش‌بینی دقیق زود است و پدیده‌هایی مثل سیل طالقان در اسفند ۹۷، سیل ۹۸ در لرستان، خوزستان و گلستان یا سیل اخیر سیستان و بلوچستان از این پس دیگر نباید برای ما عجیب باشد و ما فقط باید خود را با آن سازگار کنیم.

شهبازی درباره سازگاری با این پدیده الگوی بارشی در کشور و استفاده بهینه از آن تصریح کرد: اگر ما خودمان را با این الگو‌های بارشی سازگار نکنیم حاصل فقط سیل و فرسایش خاک است، اما اگر سازگار شویم سیل یک فرصت برای تامین آب است، به همین دلیل برنامه‌های آبخیزداری و آبخوانداری به شدت اهمیت پیدا می‌کند.

به گفته وی، فرونشست به معنای از دست دادن تمام آبخوان نیست ولی نشانه‌ای است برای اینکه باید برای باقیمانده آبخوان تلاش کرد و خوشبختانه راه‌هایی برای نجات آن وجود دارد.

مدیرکل دفتر بررسی مخاطرات زمین‌شناسی، زیست‌محیطی و مهندسی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌ معدنی کشور تصریح کرد: ترکیب، آبخوان‌داری، آبخیزداری و دانش زمین‌شناسی است که می‌تواند مخاطره سیل را به نعمت سیل تبدیل کند و تمرکز صرف بر روی خطرساز بودن پدیده‌های طبیعی، روش درستی در مواجهه با آنها نیست.

شهبازی، با تاکید بر این‌که باید از فرصت‌هایی که طبیعت در اختیارمان قرار می‌دهد برای تطابق با شرایط استفاده کرد، افزود: تنها در این صورت است که الگوی مدیریت‌مان نیز تغییر می‌کند و وقتی بدانیم کدام مناطق به چه دلیلی و با چه اندازه و حجمی درگیر پدیده‌هایی مثل سیل، زلزله، فرونشست، گرد و غبار و. می‌شوند، این شمایید که باید تغییر کنید نه طبیعت.

منبع: سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور