افتتاح چندباره «سامانه هشدار سریع زلزله»؟

‌می‌متالز - اخیرا یک مقام در شهرداری تهران اعلام کرد، «به‌زودی سامانه هشدار سریع زلزله افتتاح می‌شود». این گفته بیانگر آن است که تهران هنوز به چنین سامانه‌ای مجهز نشده است. اما بررسی‌های گروه شبکه‌های اجتماعی روزنامه «دنیای‌اقتصاد» در این باره حاکی از آن است که از سال ۹۱، چند مرتبه این خبر اعلام شده است.

به گزارش می‌متالز، سال ۹۱ رئیس وقت سازمان مدیریت و بحران شهر تهران در پاسخ به این پرسش که «آیا در تهران سامانه‌ای وجود دارد که بتواند وقوع زلزله را چنددقیقه قبل هشدار بدهد؟»، اعلام کرد: در حال حاضر در حال مطالعه برای تهیه سیستمی هستیم که با استفاده از آن بتوانیم هشدار دهیم. در حال حاضر برای مسوولان است؛ اما به دنبال عمومی کردن آن هم هستیم. ماه گذشته بچه‌های دانشگاه شریف به سازمان آمدند و سیستمی را طراحی کرده بودند که با استفاده از آن روی تلویزیون ها؛ رادیو‌ها و بلندگو‌های مساجد و تمام دستگاه‌های صوتی چه خاموش و چه روشن هشدار وقوع زلزله را اعلام می‌کند. مثلا همین که ما هشدار سریع را اعلام می‌کنیم بلافاصله همه رادیو‌ها روشن می‌شوند و همه تلویزیون‌ها و همه بلندگو‌های خاموش هشدار را اعلام می‌کنند. در آینده هم در چند محله تهران می‌خواهیم به صورت پایلوت این سیستم را انجام دهیم. این را تست کردند و قرار بر این شد که ما آن را در یک محله پایلوت انجام دهیم. این بخشی از مصاحبه با عنوان «تدارک برای زلزله بزرگ» است که در تاریخ ۲۸ آبان سال ۱۳۹۱ به چاپ رسیده است.

همچنین در سال ۹۹ نیز پیروز حناچی شهردار وقت تهران، از «۲۲ دستگاه جدید شتاب نگار سامانه هشدار سریع زلزله رونمایی کرد». این خبر نیز در گزارشی با عنوان «حلقه آخر هشدار سریع زلزله» به تاریخ ۱۷ آبان‌ماه ۱۳۹۹ به چاپ رسید. به رغم اظهارات قدیمی مدیران شهرداری تهران دال بر اینکه «تهران به سامانه هشدار سریع زلزله مجهز است»، اعلام اخیر با آنچه قبلا گفته شده، ناسازگار است. هر چند طی سال‌های اخیر، هیچ باری، ثانیه‌هایی قبل از وقوع زلزله در تهران، «هشدار سریع» چند ثانیه قبل از وقوع زمین لرزه به تهرانی‌ها داده نشد، اما با این خبر‌های متضاد و ناسازگار، هنوز هم مشخص نیست آیا «تهران، سامانه هشدار سریع زلزله دارد یا نه؟»، اگر جواب منفی است، آیا واقعا از افتتاح قریب الوقوع خبری هست یا خیر؟

با این حال علی بیت‌اللهی، زلزله‌شناس ایرانی درباره عملکرد سامانه «هشدار سریع زلزله» توضیحات فنی ارائه کرده است. بر اساس این توضیحات، سامانه هشدار سریع زلزله این‌گونه عمل می‌کند که اگر در محل وقوع زمین‌لرزه در بیرون از محدوده شهر تهران، سامانه مخصوص نصب شده باشد، به محض وقوع، آن سامانه، «پالس الکترومغناطیسی» به مدیریت بحران داخل شهر تهران ارسال می‌کند. این موج الکترومغناطیسی سرعتی معادل سرعت نور دارد که در کسری از ثانیه مخابره می‌شود. سرعت موج مخرب زلزله، اما به مراتب کمتر است و اگر محل وقوع، ۴۰ تا ۵۰ کیلومتر بیرون از تهران باشد، حدود ۱۲ ثانیه طول می‌کشد، موج مخرب زلزله به داخل شهر (مرکز) برسد. اگر فاصله کمتر باشد، زمان رسیدن کمتر می‌شود. بیت‌اللهی همچنین گفته است، در تماسی که معاونت پیشگیری سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهرداری تهران با او داشته است، تاکید کردند که اگر زلزله در محدوده شهری تهران رخ دهد، امکان هشدار نخواهد بود.

منبع: دنیای اقتصاد