میادین نفتی هورالعظیم را خواهند بلعید؟ / بهره‌برداری از میدان یاران بدون مجوز سازمان محیط‌زیست

‌می‌متالز - احمد لاهیجان‌زاده، معاون سازمان حفاظت محیط‌زیست، خبر از آغاز حفاری در میدان نفتی یاران بدون اخذ مجوز از سازمان محیط‌زیست داده است. موضوعی که بار دیگر صحبت از پیامد‌های محیط‌زیستی طرح‌های نفتی در هورالعظیم را بر سر زبان‌ها انداخت.

به گزارش می‌متالز، تالاب هورالعظیم یکی از بزرگ‌ترین تالاب‌های جهان و یک منبع طبیعی ارزشمند در جنوب غربی ایران است. این تالاب نه‌تن‌ها نقش حیاتی در حفظ تنوع زیستی منطقه دارد، بلکه تاثیر چشمگیری بر آب‌وهوا و اقتصاد جوامع اطراف نیز می‌گذارد. طوری که گفته می‌شد این تالاب قادر است مانع ورود آلودگی ناشی از بهره‌برداری عراق از میادین نفتی شود.

اما در سال‌های اخیر، این اکوسیستم ارزشمند با چالش بزرگی روبه‌رو شده است؛ چالش اکتشاف و استخراج نفت. تاکنون چندین میدان نفتی در اطراف و حتی درون هورالعظیم کشف شده و توسعه این میدان‌ها به معنای حفر چاه‌های متعدد و ساخت تاسیسات نفتی است. این فعالیت‌ها به طور مستقیم بر اکوسیستم تالاب تاثیر می‌گذارد.

پیشتر میدان سهراب و حالا میدان یاران عامل ویرانی هورالعظیم خواهند شد

در سال‌های اخیر، چندین میدان نفتی در اطراف و حتی درون تالاب هورالعظیم کشف شده و توسعه یافته‌اند که به طور مستقیم بر اکوسیستم این تالاب ارزشمند تاثیر گذاشته‌اند. از جمله مهم‌ترین میدان‌های نفتی در منطقه هورالعظیم می‌توان به میادین آزادگان شمالی، آزادگان جنوبی، یاران شمالی، یاران جنوبی و سهراب اشاره کرد. سال گذشته، توسعه میدان نفتی سهراب در کانون توجه قرار گرفت و انتقادات بسیاری از جانب سازمان محیط‌زیست برانگیخت.

اما به‌تازگی روزنامه پیام ما از توسعه میدان نفتی یاران آن هم بدون مجوز سازمان حفاظت محیط‌زیست و تنها با توافق یک پیمانکار نفتی و استانداری خوزستان خبر داده است.

احمدرضا لاهیجان‌زاده، معاون محیط‌زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست، درباره جلسه شورای تامین برای فعالیت میدان نفتی یاران در هورالعظیم توضیح داد: پیش‌شرط صدور مجوز توسعه میادین یاران شمالی و جنوبی این بود که وزارت نفت مطالعات مدیریت محیط‌زیستی را برای این میادین و به منظور بررسی آسیب‌های محیط‌زیستی احتمالی انجام دهد و همزمان برنامه جامع حفاظت از هورالعظیم را نیز ارائ و افق برنامه خود را در این تالاب مشخص کند. اما طی چند ماه اخیر بدون انجام این تعهدات، حفاری این چاه‌ها را آغاز کردند.

میدان نفتی یاران یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین میادین نفتی ایران است که در منطقه‌ای مرزی با عراق واقع شده است. این میدان به دلیل ذخایر عظیم نفت خام و مشترک بودن آن با عراق، همواره حائز اهمیت بوده و می‌توان گفت بهره‌برداری از این میدان، برای صنعت نفت ایران بسیار مهم خواهد بود.

اما در سال‌های گذشته کارشناسان متعددی درباره پیامد‌های محیط‌زیستی گسترش بهره‌برداری از میادین نفتی نزدیک تالاب هورالعظیم هشدار داده بودند. آلودگی آب با مواد نفتی، تخریب پوشش گیاهی، تغییر در الگوی جریان آب و افزایش آلودگی هوا از جمله مهم‌ترین عواقب آن است. همچنین استخراج نفت و سایر فعالیت‌های مرتبط با آن منجر به کاهش سطح آب در تالاب می‌شود. این عوامل در کنار توسعه میدان‌های نفتی، وضعیت تالاب را وخیم‌تر کرده است.

نقض قوانین و آیین‌نامه‌های لازم‌الاجرا

در مورد بهره‌برداری از میدان یاران، فرشاد ابراهیم‌پور نورآبادی، نماینده مردم ایذه، باغ‌ملک، دزپارت و صیدون در مجلس دوازدهم، در گفتگو با تجارت‌نیوز توضیح داد: بر اساس قوانین و آیین‌نامه‌های مربوط به محیط‌زیست و بهره‌برداری از منابع طبیعی، مانند قانون حفاظت و به‌سازی محیط‌زیست و ضوابط خاص بهره‌برداری از میادین نفتی در مناطق حساس، وزارت نفت ملزم است پیش از شروع هرگونه فعالیت حفاری یا بهره‌برداری، مجوز‌های لازم را از سازمان حفاظت از محیط‌زیست دریافت کند.

او افزود: این الزام در اسناد بالادستی، چون برنامه‌های توسعه پنج‌ساله، از جمله برنامه هفتم، به صراحت مورد تاکید قرار گرفته است؛ بنابراین اگر معاون سازمان حفاظت محیط‌زیست بیان کرده که فعالیت‌های حفاری در میدان نفتی یاران بدون مجوز صورت گرفته، این موضوع نقض قوانین و آیین‌نامه‌های لازم‌الاجرا در این زمینه به شمار می‌رود.

مشکلات و پیامد‌های محیط‌زیستی برای هورالعظیم

ابراهیم‌پور درباره مشکلات و پیامد‌های اجرای این طرح تصریح کرد: در صورت صحت این موضوع، حفاری بدون مجوز در نزدیکی یا داخل محدوده تالاب هورالعظیم می‌تواند پیامد‌های محیط‌زیستی و اکولوژیکی جدی ایجاد کند. این تالاب از اکوسیستم‌های ارزشمند کشور است و به عنوان یکی از منابع مهم زیست‌بوم خوزستان، نقش حیاتی در حفظ تنوع زیستی و تامین منابع آب دارد.

او ادامه داد: در صورت ادامه بهره‌برداری غیرمجاز، مشکلات احتمالی برای هورالعظیم به وجود خواهد آمد. فعالیت‌های حفاری و استخراج نفت بدون در نظر گرفتن استاندارد‌های محیط‌زیستی ممکن است سبب آلودگی منابع آب تالاب شود که به نوبه خود تهدیدی برای زیست گونه‌های گیاهی و جانوری منطقه خواهد بود.

ابراهیم‌پور تشریح کرد: برخی از فعالیت‌های حفاری و بهره‌برداری در میادین نفتی ممکن است روی سطح آب و جریان‌های ورودی به تالاب تاثیر منفی بگذارد و باعث کاهش آب تالاب و در نتیجه خشکی و بیابان‌زایی منطقه شود.

به گفته او، با آسیب دیدن اکوسیستم تالاب، زیستگاه‌های گونه‌های مختلف از جمله پرندگان مهاجر و گونه‌های آبزی در معرض خطر قرار می‌گیرد و به کاهش تنوع زیستی تالاب خواهد انجامید.

ابراهیم‌پور در نهایت گفت: این موضوع نشان می‌دهد نظارت و هماهنگی میان دستگاه‌های مختلف از جمله وزارت نفت و سازمان حفاظت از محیط‌زیست نیاز به تقویت و توجه ویژه دارد. برای جلوگیری از تکرار چنین مواردی، باید بر لزوم شفاف‌سازی و افزایش هماهنگی میان نهاد‌های مرتبط تاکید شود تا برنامه‌ریزی‌ها و اقدامات توسعه‌ای با ملاحظات محیط‌زیستی و اجتماعی همگام باشد.

منبع: تجارت نیوز