بورس به کمک تامین مالی بیاید

به گزارش می‌متالز، حجت‌الله صیدی، رئیس سازمان بورس، با اشاره به اینکه به عنوان دانشجوی اقتصاد و مالی همیشه تلقی خوب و لذت بخشی از اتاق داشته یادآور شد که اتاق‌های بازرگانی بخش واقعی اقتصاد هستند و واقعیت اقتصاد عملا اینجا اتفاق می‌افتد. او تاکید کرد: «بازار‌های مالی روی بخش حقیقی اقتصاد سوار می‌شوند و امکان توسعه و انتقال مالکیت‌ها و تشکیل سرمایه را فراهم می‌کنند.» بر این اساس وی از لزوم داشتن درک درست از بخش واقعی اقتصاد سخن گفت.

رئیس سازمان بورس در بخش دیگری از سخنان خود از وضعیت نامطلوب تولید ناخالص داخلی ایران در مقایسه با کشور‌های توسعه یافته و حتی همسایگان سخن گفت. صیدی گفت: «امروز کشور‌های توسعه یافته سرانه تولید ناخالص داخلی ۲۸‌هزار دلاری دارند و بخش زیادی از این رشد مرهون تولید بوده است؛ بنابراین اگر وضعیت تولید بهبود یابد، سایر بخش‌ها وضعیت بهتری پیدا می‌کنند.» صیدی در ادامه از فشار‌های متعدد اقتصادی سخن گفت. او با بیان اینکه «فشار‌های زیادی را در بخش اقتصادی تحمل می‌کنیم»، یادآور شد: بخشی از این فشار‌ها از محل تحریم‌ها وارد می‌شود، اما بخش دیگری نیز به بهره‌وری و نوع حکمرانی شرکتی برمی گردد و با وجود این چالش‌ها تشکیل سرمایه سخت شده است.

قرار بود اول باشیم؛ با فاصله چهارمیم

رئیس سازمان بورس گفت: «در برنامه ۲۰ساله ایران که در ابتدای دهه ۸۰ تدوین شد قرار بود سالی ۸‌درصد رشد کنیم و به رتبه اول منطقه در سال ۱۴۰۴ برسیم، اما الان بر مبنای ارزش اسمی بعد از عربستان، ترکیه و امارات چهارمیم و از نظر شاخص برابری قدرت خرید سوم هستیم.» البته علاوه بر رتبه، موضوع نگران کننده‌تر از نظر صیدی فاصله ایران با این کشورهاست. او در این باره گفت: «کشور‌های برتر بیش از هزار میلیارد دلار هستند، اما ما ۴۰۰میلیارد دلاریم. یعنی فاصله هم بیشتر شده است و این در حالی است که در دهه ۸۰ شانه به شانه پیش می‌رفتیم و فاصله کم بود.»

وی افزود: «اتفاق تلخ دیگری که افتاده، این بوده که در شش‌سال اخیر نرخ تشکیل سرمایه منفی شده است و تشکیل سرمایه‌ها کفاف استهلاک را نمی‌دهد و از جیب می‌خوریم.» صیدی با ابراز نگرانی از این موضوع رشد اقتصادی و چالش تشکیل سرمایه را به عنوان دغدغه اول کشور مطرح و عنوان کرد: «تشکیل سرمایه، هم در بازار پول و هم در بازار سرمایه انجام می‌شود و سهم بازار سرمایه کم است. با در نظر گرفتن نوسانی جزئی حداکثر یک‌پنجم تامین مالی از بازار سرمایه و مابقی از بازار پول انجام شده است. اگرچه در برخی دیگر از کشور‌ها مانند آلمان و ژاپن نظام بانکی در بحث تامین مالی مسلط‌تر است، اما در اکثر نقاط جهان این نسبت نصف-نصف است، حال آنکه ما در بهترین حالت ۸۰ به ۲۰ هستیم که رضایت بخش نیست. تامین مالی کوتاه مدت باید توسط نظام بانکی و تامین مالی بلندمدت باید توسط بورس انجام شود و این ماموریت بورس است.»

مثلث بی اعتمادی به بورس

صیدی با قبول کاهش اعتماد مردم و سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی به بورس این مساله را بیشتر نتیجه نااطمینانی‌های موجود در کشور دانست و گفت: «البته نااطمینانی در هیچ کجای دنیا صفر نیست و همه جا هست. ولی در دنیا اینطور نیست که هیچ‌چیز قابل پیش‌بینی نباشد.» وی بخشی از وضعیتی را که به نااطمینانی در فضای کشور انجامیده است نتیجه جغرافیای سیاسی و مسائل منطقه دانست و گفت: «عامل دوم، بحث رفتار سیاستگذار و مجری است. تصمیم‌های خلق الساعه و چرخش‌های ۱۸۰درجه ای، سرمایه‌گذار را نگران می‌کند. در نهایت سرمایه‌گذار نه در مورد بازار اطمینان دارد نه نهاد‌های تولید و ...»

رئیس سازمان بورس یادآور شد که در شرایط نااطمینانی‌های سیاسی، بازار مالی حساس‌تر است و دارایی فیزیکی در شرایط عدم‌اطمینان مطمئن‌تر به نظر می‌رسد. وی گفت: «اما عامل دوم نظام حکمرانی است که با تصمیم‌های ناگهانی بازار‌های مالی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. عامل سوم نیز رفتار اقتصاد حقیقی است. متاسفانه گاهی می‌بینیم تولیدکننده کوتاه‌مدت نگاه می‌کند و شرکت خود را به بورس می‌آورد تا ۱۰‌درصد سهام بفروشد و برود. البته نمی‌شود این را تعمیم داد، ولی امر اعتماد نسبت به بازار سهام یک موضوع چندوجهی است.»

فعالان بورسی ۳۰ برابر می‌شوند

صیدی در ادامه اشاره کرد که اگر قیمت‌گذاری دستوری نباشد و فرمول‌ها یک‌شبه تغییر نکنند و شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس نیز با اصول درست کار کنند، در نهایت سودساز خواهند بود. وی گفت: «در همین بازاری که اعتماد به آن لطمه دیده، هنوز ۲میلیون فعال بورسی داریم. در هفت‌ماه گذشته بخش مهمی از سهامداران بالای ۵۰‌درصد از سهام بازدهی گرفتند، ولی شاخص که برآیند کلیت بازار است این میزان رشد نداشته است. در اقتصاد نه‌چندان بزرگ ایران ۲میلیون فعال بورسی عدد بدی نیست، هرچند الان ۶۰میلیون کد بورسی داریم و ان‌شاءالله ۶۰میلیون فعال بورسی خواهیم داشت.»

رئیس سازمان بورس ادامه داد: «اما رفتار بخش حقیقی اقتصاد نیز وضعیت اعتماد را تحت‌تاثیر قرار داده است و مساله فقط نرخ خوراک پتروشمی نیست. وقتی یک واحد تولیدی سود و زیان خود را دستکاری می‌کند، این امر هم به اعتماد سهامداران ضرر می‌زند. در دهه ۸۰ همه دست به دست هم دادیم و حرکت کردیم و تولیدکننده‌ها کشور را سربلند کردند، اما از زمانی که دید کوتاه مدت شد وضعیت تغییر کرد.»

من معاون کسی نیستم

صیدی در بخش دیگری از سخنان خود مساله لزوم استقلال بورس را نکته درستی دانست و گفت: «قانون بازار اوراق بهادار کاملا این استقلال را به رسمیت شناخته است. البته استقلال چه در بانک‌مرکزی باشد و چه در بورس، امری نسبی است و صددرصد نیست و بخش مهم آن به رفتار آدم‌ها بستگی دارد که چقدر مستقل تصمیم بگیرند. ساختار بورس مستقل است و شورا ترکیبی از بخش خصوصی، دولت، وزرا، کانون‌ها و فعالان بازار است و مجموعه‌ای از این افراد در شورا تصمیم می‌گیرند، اما همین شورای مستقل، از حضور رئیس اتاق بازرگانی محروم بوده است. وقتی شخص ریاست اتاق در شورا اعمال نظر کنند، خیلی بهتر می‌توان تصمیم گرفت. بنده هم باید استقلال را حفظ کنم. من معاون کسی نیستم و تنها نماینده سهامدارانم.»

وی ادامه داد: «وقتی دولت لایحه بودجه می‌دهد وظیفه خودم می‌دانم با وزارت اقتصاد، نفت و... سر بند‌های مختلف چانه بزنم و وقتی لایحه تقدیم مجلس می‌شود هم نمی‌شود گفت ما جزو دولتیم و نباید صحبت کنیم، بعد باید به سراغ مجلس برویم. کمااینکه در حال حاضر نیز جلسات متعددی با کمیسیون اقتصادی مجلس در خصوص بند‌های مختلف بودجه داریم. برای مثال قرار بود افزایش سرمایه از محل سود انباشته مشمول مالیات شود که این را حذف کردیم تا پول‌ها در شرکت‌ها بماند و بتوانند طرح‌های توسعه‌ای را انجام دهند.»

صیدی در بخش دیگری از این نشست به مساله اوراق بدهی دولتی اشاره و عنوان کرد: «اوراق دولتی برون رانی سرمایه‌ای ایجاد کرده است. در صورتی که اوایل دهه ۹۰ و در زمان دولت روحانی، وزارت اقتصاد اوراق بدهی دولتی را تعریف کرد و این اوراق دو حسن داشت؛ بدهی دولت سررسیددار و سنددار شد. قرار بود اوراق دولتی ۲۰ تا ۴۰‌درصد بازار باشد، ولی از سال ۹۲ به مرور سهم اوراق بدهی دولتی بالا رفته و به همین تناسب سهم بخش خصوصی پایین آمده است؛ تا جایی که در حال حاضر حدود ۸۸‌درصد اوراق سررسیدنشده بدهی دولتی است و ۱۲‌درصد بدهی بخش خصوصی و این خوب نیست. تمام تلاشمان در بخش بودجه این بوده که در افق سه‌ساله به سمت ۵۰-۵۰ برویم.»

دیدار با ایلان ماسک؛ شایعه‌ای که واقعی می‌شود

رئیس سازمان بورس در خصوص دیدار ایلان ماسک با ایروانی، نماینده ایران در سازمان ملل، گفت: «آخر نفهمیدیم که خبر مذاکره ایلان ماسک با ایروانی راست بوده یا نه، اما از آنجا که آقای عراقچی فردی راستگوست و گفت نبوده ما هم می‌گوییم نبوده، ولی چنین چیزی امکان دارد. بالاخره ایلان ماسک و ترامپ تاجرند و می‌دانند که ارزش ذاتی بورس ما ۵۰۰میلیارد دلار است و معلوم است که مذاکره می‌کنند. برای اینکه به ارزش ذاتی بورس و به میزان تولید ناخالص داخلی خود برسیم، باید عملکرد شرکت‌ها را درست کنیم و پذیرش آنها در بورس را تسهیل کنیم تا شرکت‌ها وارد بازار سرمایه شوند و از مزایای بورس استفاده کنند. بازار منطقه تشنه عرضه محصول است و اگر دست به دست هم دهیم می‌توانیم ارزش آفرینی کنیم.»

لزوم جذب اعتماد به بورس

صمد حسن‌زاده، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران هم در این نشست با اشاره به اینکه بورس در تمام دنیا پایگاهی مطمئن برای توسعه کشورهاست، بر نقش بسیار بزرگ و مهم این سازمان تاکید کرد و گفت: «متاسفانه در کشور ما چند سال است موضوع بورس به خاطر عدم‌اعتماد مردم و فعالان اقتصادی خدشه‌دار شده است. ما اعتقاد داریم بورس باید مرکز مستقل و بدون دخالت نهاد‌ها و سازمان‌های دولتی باشد و بتواند برنامه‌های درازمدت و مستقلی را تدوین کند و سرمایه‌هایی را که مردم با زحمت زیاد به دست آورده‌اند با اطمینان برای حفظ و ایجاد ارزش‌افزوده در حوزه بورس و سرمایه‌گذاری‌ها جمع آوری کند. مخصوصا در حوزه تامین سرمایه واحد‌های تولیدی بورس می‌تواند با جمع آوری سرمایه‌های خرد نقش مهمی داشته باشد.»

وی افزود: «در بیشتر کشور‌ها فعالیت و حمایت بورس به صورتی است که واحد‌های تولیدی نیاز به تسهیلات بانکی ندارند و بهره‌های بالا پرداخت نمی‌کنند، اما در ایران این اتفاق نمی‌افتد و مردم و فعالان اقتصادی ما از این بابت رنج می‌برند و به بانک‌ها متوسل می‌شوند. بانک‌ها هم به دلیل وام‌های تکلیفی مجالی برای تامین سرمایه واحد‌های تولیدی ندارند.»

حسن زاده با اشاره به اینکه دیدگاه مسوولان امروز کشور ما و همچنین مقام رهبری با توجه به شعار سال و اراده ملت در راستای بهبود وضعیت مخصوصا در حوزه تولید و صادرات است، گفت: «اعتقاد همه مردم و فعالان اقتصادی این است که بورس یکی از مراکز بزرگی است که می‌تواند اعتماد مردم را برای تامین سرمایه جذب کند و در توسعه اقتصادی کشور تاثیرگذار باشد. اما امروز به دلیل بی اعتمادی مردم به سیاست‌های اقتصادی، سرمایه‌های خرد مردم در خانه‌ها منجمد می‌شود و این در حالی است که اعتقاد داریم با جذب اعتماد مردم به بورس می‌شود از این سرمایه‌ها به نفع اقتصاد کشور استفاده کرد.»

رئیس اتاق ایران در ادامه با اشاره به اینکه بخش زیادی از اوراق فقط در اختیار دولت یا شرکت‌های خصولتی قرار می‌گیرد، گفت: «محدودیت و انحصار برای معاملات بورس فراهم می‌شود که به صلاح کشور نیست. بورس باید در اختیار ۸۰میلیون ایرانی باشد و همه سهامدار باشند و بورس بتواند برای طرح‌های اصلی و پروژه‌های بزرگ ایجاد سرمایه کرده و مشکلات کشور را برطرف کند.»

آماده همکاری با بورس هستیم

وی در ادامه با اشاره به ظرفیت موجود در اتاق‌های بازرگانی کشور، گفت: «۳۴ اتاق استانی زیرمجموعه اتاق ایران است و ۲۰کمیسیون تخصصی و ۴۹اتاق مشترک با کشور‌های خارجی داریم. مرکز پژوهش‌های اتاق نیز با کمک تیم اقتصادی قوی و با استفاده از کارشناسان اقتصادی و پولی و مالی کار‌های کارشناسی و مطالعاتی انجام می‌دهند. علاوه بر این ۲۶۰تشکل صنعتی و صنفی زیرمجموعه اتاق است و مجموعه بزرگی که ۷۰‌هزار عضو دارد می‌تواند در کنار بورس برای کشور و ملت مفید باشد و ما آماده همکاری هستیم تا با مدیریت آقای صیدی، مسائلی را در بورس پیاده کنیم که برای اقتصاد کشور و مخصوصا در این دوره تاثیرگذار باشد.»

منبع: دنیای اقتصاد