توسعه بومی‌سازی و ساخت داخل سیمیدکو در خدمت صنعت فولاد ایران

به گزارش می‌متالز، صنعت فولاد یکی از صنایع استراتژیک و کلیدی در اقتصاد کشور محسوب می‌شود که با تامین نیاز سایر صنایع تولیدی مانند خودروسازی، ساختمان‌سازی، نفت، گاز و پتروشیمی و…، نقش قابل‌ توجهی را در توسعه اقتصادی ایفا می‌کند. طبق جدیدترین آمار اعلام شده از سوی انجمن جهانی فولاد «WSA»، میزان تولید فولاد خام ایران در ماه نوامبر ۲۰۲۴، به سه میلیون و ۱۰۰ هزار رسید که این میزان با رشد ۰٫۱ درصدی نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۲۳ همراه بود و بر این اساس ایران توانست به جایگاه هفتم برترین فولادسازان جهان در این ماه صعود کند. در حالی که سال‌ها از وضع شدیدترین و ظالمانه‌ترین تحریم‌های اقتصادی علیه تولیدکنندگان فولاد در کشور می‌گذرد و به نظر می‌رسید تحریم‌ها منجر به نزول و گوشه‌گیری صنعت فولاد ایران خواهد شد، با این وجود فولادمردان ایرانی نه تنها از عرصه تولید و رقابت پا پس نکشیدند بلکه با تکیه بر دانش و تخصص جوانان این مرز و بوم و بومی‌سازی بخش عمده‌ای از قطعات و تجهیزات مورد نیاز، همواره جایگاه برتر خود در میان ۱۰ فولادساز بزرگ جهان را حفظ کرده‌اند. به عبارتی، فولادسازان داخلی به خوبی توانسته‌اند تهدید‌های ناشی از تحریم را به فرصت تبدیل کنند؛ به نحوی که امروز این مساله به خوبی در مقوله‌ای مهم و حیاتی به نام «بومی‌سازی» نمود پیدا کرده است.

یک مزیت همه‌جانبه

بومی‌سازی در مفهوم کلی، یک استراتژی و در معنای جزئی، یک ابزار برای توسعه صنعتی محسوب می‌شود که محدود به شرایط تحریم نیست؛ کما اینکه تجربه رشد کشور‌های نوظهور صنعتی و اقتصادی مانند هند و چین نشان می‌دهد که استراتژی توسعه صنعتی در این کشور‌ها بر بومی‌سازی متکی بوده و یا بخشی از آن به صورت ترکیبی با سایر ابزارها، زمینه‌ساز توسعه شده است. در ایران به عنوان یکی از کشور‌های برتر معدنی و فلزی جهان، بومی‌سازی به اصلاح زنجیره تامین از طریق تغییر استراتژی خرید قطعات و مواد مصرفی، با هدف اصلی ایجاد شرایط تامین پایدار در زنجیره تامین و هدف فرعی کمک به صنایع تولیدکننده قطعات و مواد اولیه داخلی (حمایت از تولید داخلی و صنایع دانش‌بنیان ذیل اقتصاد مقاومتی) تشبیه شده است. از آنجا‌یی که تامین کالا و خدمات دارای یک الگوی چندهدفه است، نقش آن در کسب سودآوری و موفقیت سازمان نیز چندوجهی خواهد بود. از این رو امروزه تامین کالا و خدمات، یکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین فرآیند‌ها در سازمان است؛ به طوری که بخش عمده‌ای از هزینه‌های یک سازمان را شامل می‌شود و کوچک‌ترین قصور و اشتباه در آن می‌تواند اثرات مخرب و غیرقابل جبرانی بر سود، ارزش سهام و… سازمان به همراه داشته باشد. بومی‌سازی و ساخت داخل علاوه بر اینکه می‌تواند صنایع بالادست خود و واحد‌های کوچک سازنده، توزیع‌کننده و تامین‌کننده را با خرید‌های موثر تقویت کند، همچنین می‌تواند منجر به رشد اقتصاد ملی و محلی شود.

بومی‌سازی و استفاده از قطعات و تجهیزات بومی در صنعت فولاد، مزایای متعدد دیگری را نیز برای فولادسازان کشور به همراه داشته است که از جمله آنها می‌توان به کاهش هزینه‌های تولید اشاره کرد، زیرا با بومی‌سازی قطعات و تجهیزات، هزینه‌های حمل‌ونقل و واردات کاهش یافته و این موضوع در شرایطی که چالش‌های کنونی صنعت فولاد به ویژه در حوزه انرژی، منجر به افت حاشیه سود شرکت‌های داخلی شده است، می‌تواند به کاهش هزینه نهایی تولید منجر شود. مزیت دیگر، افزایش کیفیت و قابلیت اطمینان قطعات است. در واقع با ساخت داخلی قطعات، کنترل کیفیت بهتری بر فرآیند تولید در کارخانه‌های فولادی اعمال می‌شود و این موضوع می‌تواند بهبود کیفیت نهایی محصولات را به همراه داشته باشد. به علاوه، قطعات و تجهیزات بومی‌سازی شده به دلیل سازگاری بیشتر با شرایط تولید، عمر مفید بیشتری دارند و از این رو هزینه‌های مرتبط با فرآیند تعمیر و نگهداری را کاهش می‌دهند. لازم به ذکر است که بومی‌سازی قطعات می‌تواند به ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و تقویت صنایع فولادی نیز منجر شود؛ چراکه با توسعه تولیدات داخلی، نیاز به نیروی انسانی متخصص نیز افزایش می‌یابد و این مساله می‌تواند به کاهش نرخ بیکاری و افزایش سطح رفاه عمومی کمک کند.

توسعه هم‌پای بومی‌سازی

با توجه به آنچه پیش‌تر اشاره شد، بنگاه‌های بزرگ فولادی در کشور همواره نگاه ویژه‌ای به مقوله بومی‌سازی داشته و در مسیر توسعه بومی‌سازی با تکیه بر نیرو‌های بومی و همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان گام برداشته‌اند. در این میان، گروه فولاد خوزستان را می‌توان یکی از برجسته‌ترین فولادسازان کشور در حوزه بومی‌سازی دانست که با الگو قرار دادن توسعه ساخت داخل و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، در حال حاضر به بزرگ‌ترین تامین‌کننده و صادرکننده شمش فولادی در کشور تبدیل شده است. گروه فولاد خوزستان اهداف و اولویت‌های بومی‌سازی و ساخت داخل خود را بر مبنای بومی‌سازی تکنولوژی، ایجاد زمینه‌های انگیزش رشد و توسعه گروه از طریق توانمندسازی سازندگان داخلی، اولویت دادن به گسترش فعالیت‌های تحقیق و توسعه (R&D) در شرکت‌های زیرمجموعه، ایجاد و افزایش اشتغال داخلی، ساخت تجهیزات و قطعات یدکی پروژه‌های در دست اجرای شرکت‌های زیرمجموعه که نیاز به خرید تجهیزات متعدد در بخش تعمیرات دارند، رساندن کیفیت تولیدات گروه به استاندارد‌های بین‌المللی، جلوگیری از خروج ارز، کاهش قیمت خرید، دسترسی سریع به تولیدکنندگان داخلی جهت ثبت سفارش، کاهش زمان تحویل کالا و کاهش خرید‌های اشتباه تعریف کرده است. بر همین اساس، این گروه حمایت از تولید داخل را در قالب برنامه بومی‌سازی از طریق ارائه نقشه‌های فنی، ارائه مشاوره‌های لازم، بازدید‌های حین ساخت و… نیز از طریق اقداماتی همچون ایجاد زمینه تست و آزمایش کالا و قطعات (شامل نسوز، کاتالیست، گیربکس و…) در دستور کار خود قرار داده و تا به امروز، صرفه‌جویی ارزی بیش از ۳۰ میلیون یورویی را برای کشور رقم زده است.

در سالیان اخیر، شرکت صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد (سیمیدکو) را باید موفق‌ترین شرکت زیرمجموعه گروه فولاد خوزستان در حوزه بومی‌سازی دانست. این شرکت که نقش بسیار مهمی در تامین خوراک (مواد اولیه) این مجموعه بزرگ فولادی کشور ایفا می‌کند، از ابتدای سال ۱۳۹۷ با تکیه بر دانش و توان متخصصان داخلی، در راستای بومی‌سازی فرآیند‌ها و کاهش تاثیرپذیری تحریم‌های بین‌المللی، آغاز به ساخت داخل تجهیزات و قطعات یدکی و همچنین افزایش تخصص در زمینه‌های نگهداری و تعمیرات کرد. سیمیدکو همچنین به صورت موازی با این امر، شروع به معادل‌سازی تجهیزات به‌کاررفته در صنایع خود کرده است.

در حوزه تعمیرات و نگهداری، سیمیدکو با بهره‌گیری از تجربیات «فخوز» و شرکت‌های دانش‌بنیان و ضمن تکیه بر دانش و تخصص نیرو‌های متخصص و جوان خود توانست پس از چهار سال تولید مستمر در کارخانه‌های صنعتی خود اعم از سنگ‌شکن و خردایش سنگ، کنسانتره‌سازی، گندله‌سازی و فیلتراسیون و آبگیری، کلیه تعمیرات و نگهداری تجهیزات حساس و کلیدی را به سرانجام برساند. نمونه بارز این تعمیرات را می‌توان تعمیر ریکلایمر خطی، تعمیر تایر آسیا‌های غلتکی فشار بالا «HPGR» و تعمیر ریکلایمر و استکر دوار دانست که تنها بومی‌سازی «HPGR»، صرفه‌جویی ارزی یک میلیون یورویی را برای این شرکت به همراه داشته است.

شرکت صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد با الگوبرداری از شرکت فولاد خوزستان به عنوان گروه مادر، در شرایط تحریم با توسعه و تعمیق دانش بومی‌سازی و عملیاتی کردن آن از طریق ایجاد واحد مهندسی معکوس و برگزاری جلسات مستمر با تولیدکنندگان استانی و کشوری، توانسته است با سازندگان داخلی به درک متقابلی از نیاز‌ها دست پیدا کند که این امر طی سالیان اخیر، منجر به بومی‌سازی بسیاری از تجهیزات مهم و حساس در صنعت فولاد کشور شده و افق روشنی را پیش روی حوزه بومی‌سازی و استقلال و پایداری تولید ترسیم کرده است.

فرصتی مغتنم

در این بین، نمی‌توان از اهمیت برگزاری همایش‌ها و نمایشگاه‌های تخصصی در راستای توسعه بومی‌سازی در صنعت فولاد کشور غافل شد؛ کمااینکه ششمین جشنواره و نمایشگاه ملی فولاد ایران با محوریت «بومی‌سازی، توسعه تکنولوژی و انتقال دانش فنی بر اساس نیاز زنجیره آهن و فولاد» طی روز‌های ۱۸ تا ۲۰ دی ماه سال جاری برگزار خواهد شد و فولادسازان بزرگ کشور به ویژه گروه فولاد خوزستان، به ارائه جدیدترین آمار و دستاورد‌های خود در حوزه بومی‌سازی و ساخت داخل می‌پردازند. بومی‌سازی به قدری برای گروه فولاد خوزستان و شرکت‌های زیرمجموعه آن حائز اهمیت است که این گروه اقدام به برگزاری سومین دوره این نمایشگاه در شهر اهواز کرده بود و قطع به یقین به حضور پرقدرت خود در عرصه بومی‌سازی طی سال‌های پیش رو ادامه خواهد داد.

منبع: فلزات آنلاین