زغال‌سنگ در جایگاه نخست استخراج و مصرف مواد معدنی

به گزارش می متالز، آخرین نسخه این سند به سال ۲۰۱۶ میلادی (۱۳۹۵ خورشیدی) برمی‌گردد. در ادامه و مبتنی بر داده‌های این سازمان، به ۵ ماده معدنی که تاکنون بیش از همه در جهان استخراج می‌شده‌اند، اشاره می‌شود.

زغال سنگ: ۷.۴ میلیارد تن تولید

سازمان زمین‌شناسی انگلیس تخمین می‌زند که بیش از ۱ تریلیون تن ذخایر زغال سنگ در سراسر جهان وجود دارد. با در نظر گرفتن میزان کنونی تولید، ۱۵۰ سال طول می‌کشد تا تمام این ذخایر استخراج شوند، بنابراین جای تعجب ندارد که بگوییم زغال سنگ بیش از سایر مواد معدنی در جهان استخراج می‌شود، در حالی که چین پیشتاز تولید زغال سنگ در جهان است و در سال ۲۰۱۶ میلادی ۳.۳ میلیارد تن از این کانی استخراج کرد. این رقم البته نسبت به میزان استخراج زغال سنگ در چین در سال ۲۰۱۲ میلادی (۱۳۹۱ خورشیدی) که ۳.۹ میلیون تن بود، ۱۶ درصد کاهش داشت. پیش‌بینی می‌شد که چین در سال ۲۰۱۶میلادی، ۳.۴ میلیارد تن تولید داشته باشد که میزان تولیدش از این رقم هم کمتر شد. به نظر می‌رسد با گسترش منابع تولید انرژی تجدیدپذیر، روند کاهشی تولید این کانی در این کشور ادامه یابد.
کاهش تولید چین، نشان‌دهنده روالی است که در تولید زغال سنگ در سطح جهان وجود دارد. تولید جهانی این کانی در سال ۲۰۱۶ میلادی به ۷.۴ میلیارد تن رسید، در حالی که این رقم در سال ۲۰۱۲ میلادی ۸.۲ میلیارد تن بود اما تولید زغال سنگ استرالیا و روسیه در ۵ سال گذشته افزایش داشته است. افریقای جنوبی و امریکا، شاهد کاهش چشمگیر میزان تولید زغال سنگ آنتراسیت و زغال قیری بودند. تولید زغال سنگ امریکا نیز کاهش چشمگیری داشت و از ۹۰۰ میلیون تن در سال ۲۰۱۲ میلادی به ۷۸۲ میلیون تن در سال ۲۰۱۶ میلادی کاهش یافت، در حالی که رقم تولید ۷۸۲ میلیون تن از سال ۱۹۷۹ میلادی (۱۳۵۸ خورشیدی) تا آن سال، سابقه نداشته است.

آهن: ۴.۶ میلیارد تن تولید

در سال ۲۰۱۶ میلادی ۴.۶ میلیارد تن آهن تولید شد که شامل سنگ آهن و آهن خام می‌شود. تولید این ۲ ماده، روند صعودی داشته است. تولید جهانی سنگ آهن از ۲.۹ میلیارد تن در سال ۲۰۱۲ میلادی به ۳.۳ میلیارد تن در سال ۲۰۱۶ میلادی رسید. اوج تولید این کامودیتی در سال ۲۰۱۴ میلادی، رقم ۳.۳۸ میلیارد تن بود. تولید آهن خام از ۱.۲۴ میلیارد تن در سال ۱۳۹۲ خورشیدی (۲۰۱۳ میلادی) به ۱.۲۳ میلیارد تن در سال ۲۰۱۶ میلادی رسید. اوج تولید آن نیز مانند سنگ آهن در سال ۲۰۱۴ میلادی با تولید ۱.۲۶ میلیارد تن محقق شد.
آهن همچنان برای صنعت و ساخت‌وساز، مهم و حیاتی تلقی می‌شود که به دلیل جایگاه آن در تولید فولاد و بتن است. با این حال افت عیار کانی‌ها و هزینه‌های مربوط به افزایش تولید، منتهی به کاهش تولید این ماده در برخی از بزرگ‌ترین کشورهای تولیدکننده آن از جمله افریقای جنوبی، امریکا و چین شده که همگی از کاهش میزان تولید خود در سال ۲۰۱۶ میلادی در مقایسه با سال ۲۰۱۲ میلادی خبر می‌دهند.
این در حالی است که برزیل و استرالیا انتظار افزایش تولید آهن را داشته‌اند و شرکت‌های مستقر در این کشور بر معادن جدیدی سرمایه‌گذاری می‌کنند که قرار است جایگزین معادن قدیمی تولیدکننده کانی آهن باشد. در ژوئن (نیمه خرداد تا نیمه تیر)، بی‌اچ‌پی‌بیلتون استرالیایی، بزرگ‌ترین شرکت معدنکار جهان، پروژه ۴میلیارد دلاری سنگ آهن خود را در استرالیای غربی به راه انداخت. این پروژه قرار است تا سال ۲۰۲۱ میلادی (۱۴۰۰ خورشیدی) جایگزین معدن یاندی شود که سالانه ۸۰ میلیون تن سنگ آهن تولید می‌کند.

بوکسیت: ۲۸۹ میلیون تن تولید

تولید بوکسیت که ماده‌ای کلیدی در تولید آلومینیوم به شمار می‌آید، در ۵ سال گذشته نوسانات زیادی را تجربه کرده است. اوج تولید آن در سال ۲۰۱۳ میلادی ۲۹۹ میلیون تن بوده است. هند، گینه، برزیل، چین و استرالیا ۵ کشوری هستند که بیشترین بوکسیت جهان را تولید می‌کنند و در سال ۲۰۱۶ میلادی ۲۴۶.۱ میلیون تن بوکسیت تولید کردند. میزان تولید همه آنها در این سال نسبت به سال ۲۰۱۲ میلادی، افزایشی بود. تولید بوکسیت جهان در سال ۲۰۱۶ میلادی ۲۸۹ میلیون تن بود.
گینه که در سال ۲۰۱۶ میلادی، چهارمین تولیدکننده بزرگ به شمار می‌آمد، بیشترین تغییر را در میزان تولید تجربه کرده است. تولید بوکسیت این کشور مستقر در غرب افریقا از ۱۷.۸ میلیون تن در سال ۲۰۱۲ میلادی به ۳۰.۸ میلیون تن در سال ۲۰۱۶ میلادی رسید و رشد ۲ برابری را تجربه کرد.
در آوریل سال گذشته (نیمه فروردین تا نیمه اردیبهشت) دولت گینه اعلام کرد که تصمیم دارد سرمایه‌ای به ارزش ۱.۴ میلیارد دلار را به شرکت «سوسی‌اِتی دی بوکسایتزدی گینه» به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های شرکت کانادایی متال‌کورپ اعطا کند. این سرمایه به منظور ساخت یک کارخانه جدید فرآوری بوکسیت در گینه به آن داده می‌شود.
گینه، بزرگ‌ترین ذخایر بوکسیت جهان را در اختیار دارد و تا کنون مقدار بسیار کمی از این ذخایر را فرآوری کرده است. به جای آن بوکسیت استخراج شده را به کشورهای خارجی صادر می‌کند، آن هم در معاملاتی که به سود شرکت‌های خارجی تمام می‌شد. برای نمونه، در توافقنامه‌ای که گینه با شرکت روسی روسال امضا کرد، طرف روس تنها موظف به بازگرداندن ۰.۰۱ درصد سود بوکسیت دریافتی به گینه بود. این رقم با حدود ۱دلار در هر تن بوکسیت استخراجی برابری می‌کرد.
 بسیاری در گینه امیدوارند کارخانه جدیدی که متال کورپ می‌سازد بتواند به مردم گینه این امکان را بدهد که از ذخایر بوکسیت این کشور بهره بیشتری ببرند.

سنگ فسفات: ۲۷۶ میلیون تن تولید

سازمان زمین‌شناسی انگلیس، آمار و ارقام مرتبط با تولید همه سنگ‌هایی که دربردارنده فسفر معدنی هستند را در هم ادغام کرده است. این ماده بیشتر به عنوان کود گیاهی استفاده می‌شود و همچنین در چوب کبریت و ابزار اشتعالزا عامل ایجاد جرقه آتش است. تا حالا چین بزرگ‌ترین تولیدکننده فسفات بوده و از کل تولید ۲۷۶ میلیون تن فسفاتی که در سال ۲۰۱۶ میلادی در جهان تولید شده، تولید ۱۴۴ میلیون را در اختیار داشته است؛ رقمی بیش از نیمی از کل تولید جهان.
یکی از غیرعادی‌ترین منابع فسفات، جزیره کریسمس است. این جزیره در قلمروی کشور استرالیا و در اقیانوس هند قرار دارد و شمار منابع فسفات آن به ۱هزار و ۸۰۰ مورد می‌رسد. هم‌اکنون تنها از یک معدن فسفات این جزیره بهره‌برداری می‌شود که قدمت استخراج ذخایر آن به بیش از ۱۰۰ سال می‌رسد. در سال ۲۰۱۶ میلادی از این معدن ۷۷۰هزار تن سنگ فسفات به‌دست آمد.
 با این حال بلاتکلیفی سیاسی معضلی است که بر آینده این منطقه سایه انداخته و به دنبال این اتفاق، دولت استرالیا درخواست شرکت‌ها را برای توسعه استخراج ذخایر این منطقه رد می‌کند. استدلال دولت استرالیا این است که فعالیت‌های معدنی، بقای جمعیت خرچنگ‌های قرمزی که زیستگاه آنها این منطقه است را تهدید می‌کند، در حالی که شمار آنها از حدود ۱۰۰ میلیون به حدود ۴۰ میلیون در دهه گذشته کاهش یافته است.

سنگ گچ: ۲۶۷.۱ میلیون تن تولید

سنگ گچ مانند سیمان از مواد و مصالح ساختمانی است و تولید جهانی آن از میزان تولید در سال ۲۰۱۲ میلادی که ۲۵۸.۱ میلیون تن بود، رشد مستمری را تجربه کرد. چین بزرگ‌ترین تولیدکننده این ماده معدنی است و در سال ۲۰۱۶ میلادی ۱۳۰ میلیون تن تولید کرد.
 ایران دومین تولیدکننده بزرگ سنگ گچ در جهان است و در سال ۲۰۱۶میلادی، ۱۶ میلیون تن تولید کرد که البته فاصله چشمگیری با چین دارد. موسسه انگلیسی اسمیتراِی‌پِکس در سال گذشته میلادی گزارش داد که تقاضا برای مصالح ساختمانی پایدار مانند تخته گچی که از گچ مصنوعی درست شده، رشد داشته است. این شرکت تحلیلگر همچنین برآورد کرده بود که در سال ۲۰۱۶ میلادی ۲۵۲ میلیون تن در جهان تولید می‌شود، در حالی که تولید جهانی از این رقم پیشی گرفت.
همچنین برآورد می‌شود امریکای شمالی و اروپا دربردارنده نیمی از ذخایر سنگ گچ در جهان باشند و میزان تولید نیز در ۲ منطقه رشد داشته است. ۸ کشور اروپایی در سال ۲۰۱۶ میلادی بیش از ۱ میلیون تن از این ماده معدنی تولید کردند و در میان آنها اسپانیا ۸.۶۶ میلیون و ترکیه ۸.۶ میلیون تن تولید داشت. تولید سنگ گچ امریکا نیز در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته و از رقم ۱۲.۸ میلیون تن در سال ۲۰۱۲ میلادی با ۱۷ درصد رشد به ۱۵.۵ میلیون در سال ۲۰۱۶ میلادی رسید. تولید سنگ گچ جهان در سال ۲۰۱۶ میلادی ۲۶۷.۱ میلیون تن بود.