نگاهی به قراردادهای معدنی دولت یازدهم با شرکت‌های خارجی

این در حالی است که تا پیش از این با وجود تمایل شدید شرکت‌های بین‌المللی در فرصت‌های معدنی و صنایع معدنی ایران به دلیل احتیاط و ترس از محرومیت‌های امریکا علیه خود حتی حاضر به ملاقات با مقامات ایرانی در ایران نبودند. هر چند در ماه‌های پیش از توافق نهایی برجام، مذاکرات و رفت و آمد این شرکت‌ها با ایران رنگ و بوی دیگری گرفته بود اما با امضای برجام، تقاضاها و البته دعوتنامه‌های زیادی از مسئولان معدنی ایران از سوی کشورها و شرکت‌های معدنی به سوی ایمیدرو سرازیر شد به طوری که برای وقت دادن به این شرکت‌ها با کمبود زمان مواجه می‌شدند.
تمایل سرمایه‌گذاران خارجی به فرصت‌های معدنی ایران و همچنین صنایع معدنی که ۸ سال از آن دور مانده بودند به حدی زیاد بود که به افزایش قدرت چانه‌زنی ایران در این مذاکرات انجامید.
بخشی از این قراردادها که در شماره بعدی باز هم به آن پرداخته خواهد شد، معدن و صنایع معدنی تعلق داشت که در فرصت پسابرجام با تعدادی از کشورهای اروپایی و آسیایی و استرالیا منعقد شد. تعدادی از این قراردادها یا تفاهمنامه‌ها به ترتیب زمانی عبارتند از:

غول‌های ژاپنی آماده مشارکت در طرح‌های معدنی

در بهمن ۹۴ هیاتی از بزرگترین شرکت‌های ژاپنی، از آمادگی خود برای تامین مالی و مشارکت در طرح‌های معدنی و صنایع معدنی ایران خبر دادند. در همین زمینه مدیران شرکت‌های نیپون‌استیل، هلدینگ‌های میتسوبیشی، کاوازاکی، توشیبا و جِی‌جی‌سی همراه با مدیران ارشد وزارت انرژی، صنعت، معدن و تجارت ژاپن و نِدو (NEDO) به عنوان سازمان توسعه فناوری انرژی و صنعت ژاپن، در دیدار با مهدی کرباسیان رئیس هیات عامل ایمیدرو از آمادگی خود برای تامین مالی و مشارکت در سطوح مختلف پروژه‌های معدنی و صنایع معدنی در امور مهندسی و طراحی، اجرا، محیط‌زیست و کاهش مصرف انرژی خبر دادند. نماینده وزارت انرژی، صنعت، معدن و تجارت ژاپن نیز در این دیدار تاکید کرد که قراردادهای این شرکت‌ها، مورد حمایت دولت ژاپن است و حمایت‌های لازم برای تامین مالی و ارائه فناوری‌های جدید می‌شود و همچنین ارائه جدیدترین فناوری در بخش‌های تولید محصول و تامین انرژی از دیگر پیشنهادهایی بود که از سوی شرکت‌های بزرگ ژاپنی ارائه شد.

چین آماده سرمایه‌گذاری در «پارسیان»

در بهمن ۹۴ نیز ایسنا خبر داد که شرکت «۴سی» چین آماده سرمایه‌گذاری و اجرای پروژه‌های بندر منطقه ویژه صنایع معدنی پارسیان است. معاون و مدیران ارشد این غول چینی در دیدار با مهدی کرباسیان، رئیس هیات عامل ایمیدرو اعلام کردند مدل‌های مختلف سرمایه‌گذاری این طرح را ارائه می‌دهند و پس از تایید ایمیدرو به مرحله اجرا می‌گذارند.
در همین راستا مقامات عالی‌رتبه ایران و چین، در ۲ بهمن ۹۴ در تهران با هم دیدار کردند و پس از مذاکرات در حضور رئیسان جمهور دو کشور ۱۷ سند همکاری امضا شد. این اسناد در زمینه‌های مختلف به ویژه در عرصه‌های اقتصادی، صنعتی، فرهنگی و قضایی به امضای وزیران مربوط رسید تا روابط دوجانبه تهران-پکن به سطح راهبردی ارتقا یابد. کرباسیان حضور رئیس‌جمهوری خلق چین در ایران و ملاقات با مقامات عالی‌رتبه ایران را نشانه عزم دو کشور برای بسط روابط اقتصادی دانست و تصریح کرد: این شرکت در صورت توافق دو طرف بر سر مدل اجرای قرارداد، اجرای طرح بندر و اسکله پارسیان را از سوی شرکت تخصصی خود با نام «چایناهاربر» اجرا می‌کند. «۴سی» یکی از اهداف خود را توسعه جاده ابریشم می‌دانست و دالان جدیدی برای این مسیر استراتژیک، ایجاد خواهد کرد.

بلاروس به دنبال تولید ماشین‌آلات معدنی در کشور

در بهمن ۹۴ رئیس هیات عامل ایمیدرو از اقدام شرکت‌های بلاروس در زمینه تولید ماشین‌آلات معدنی مورد نیاز کشور در داخل ایران خبر داد و تصریح کرد: تولید ماشین‌آلات معدنی در ایران ازجمله دامپ‌تراک، علاوه‌بر تامین نیاز داخلی، امکان صادرات به بازار کشورهای منطقه را برای شرکت‌های ایرانی فراهم می‌کند. همچنین کرباسیان در این باره گفت: یکی دیگر از راه‌های توسعه همکاری این است که شرکت‌های بلاروسی، یک بسته حمایت مالی (فاینانس) هم برای تامین انواع ماشین‌آلات معدنی به شرکت‌های خصوصی ایرانی ارائه کنند. در آن شرایط صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی ایران می‌تواند ضمانت‌های مربوط را برعهده بگیرد.

ورود دانیلی به ایران؛ دستاورد سفر روحانی به ایتالیا

همچنین در بهمن ۹۴ و در نتیجه سفر حسن روحانی رئیس‌جمهوری اسلامی ایران به ایتالیا دستاوردهای خوبی برای بخش معدن و صنایع معدنی ایران حاصل شد. رئیس هیات عامل ایمیدرو نیز که به همراه رئیس‌جمهور به ایتالیا سفر کرده بود از تاسیس شرکت مادر تخصصی در حوزه فولاد در منطقه آزاد چابهار از سوی شرکت دانیلی ایتالیا خبر داد. براساس تفاهمنامه‌ای که در حضور رئیس‌جمهوری ایران و نخست‌وزیر ایتالیا به امضا رسیده بود، ۶۰درصد سهام این شرکت از سوی دانیلی و ۴۰درصد باقیمانده از طرف ایمیدرو تامین شد. قرار شد کارخانه‌ای با نام پرشین متالیک (پرشین متالیکز) به‌عنوان یک شرکت مادر تخصصی در چابهار تاسیس شود که به گفته مهدی کرباسیان، دو طرف متعهد شدند میزان سرمایه‌گذاری در این شرکت را تا سقف ۲میلیارد دلار افزایش دهند و انتقال دانش فنی به ایران و جذب سرمایه ازجمله اقداماتی است که باید در مراحل بعدی فعالیت‌های خود انجام دهند. همچنین در این سفر و در حضور سران ۲ کشور دو تفاهمنامه بین مدیران عامل شرکت‌های فولاد مبارکه (فولاد سپیددشت) و میدکو با مدیرعامل دانیلی منعقد شد.
چندی پیش نیز (‌۱۲ اردیبهشت) کارخانه تولید قطعات فولادی شرکت تولیدی خدماتی پارس فولاد جم (دانیلی) با حضور محمدرضا نعمت‌زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت در شهرستان اشتهارد استان البرز به بهره‌برداری رسید. این کارخانه در زمینی به مساحت ۱۴۰ هزار متر مربع در شهرک صنعتی اشتهارد احداث شده است. شرکت دانیلی ایتالیا یکی از شرکت‌های تولید قطعات و ماشین‌آلات کارخانه‌های قطعات فولادی است و در برخی کارخانه‌های فولادسازی در کشور توانسته در بخش فنی و ساخت ماشین‌آلات فعالیت کند.
احمد پورفلاح، رئیس اتاق مشترک ایران و ایتالیا نیز در جریان این سفر به یکی از قراردادها که در ایتالیا در حوزه پوشش بیمه‌ای بسته شده، اشاره کرد و گفت: شرکت بیمه‌ای «ساچه» ایتالیا در سفر خود به ایران به توافقاتی رسیده و قرار بود تا ۵میلیون یورو قراردادهای ایران را پوشش بیمه‌ای دهد اما در این سفر سطح مذاکرات به جایی رسید که «ساچه» در عمل خرید ۱۱۴ ایرباس ایران را هم پوشش داد.

آمادگی شرکت آلمانی «بی‌ای‌اس‌اف» برای پارسیان

در ادامه این توافقات در بهمن ۹۵ مرضیه شاهدانی مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران در دیدار با رئیس هیات عامل ایمیدرو از آمادگی شرکت آلمانی بی‌ای‌اس‌اف برای سرمایه‌گذاری ۴ میلیارد دلاری در منطقه ویژه صنایع معدنی پارسیان برای احداث صنایع پتروشیمی گفت. منطقه ویژه صنایع انرژی‌بر پارسیان که از سوی ایمیدرو با هدف توسعه صنایع فولاد، آلومینیوم و پتروشیمی پایه‌گذاری شده، با ارائه زیرساخت‌هایی همچون اسکله به سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی، سکویی برای تولید و صادرات این حوزه ایجاد کرده است. شرکت «بی‌ای‌اس‌اف» تاکنون ۶ شهرک پتروشیمی در کشورهای مختلف دنیا ایجاد کرده و براساس برنامه خود قرار است شهرک هفتم را در ایران (پارسیان) راه‌اندازی کند. هلدینگ بی‌ای‌اس‌اف در سال ۲۰۱۴ میلادی (۱۳۹۳ خورشیدی) با درآمد ۷۴ میلیارد یورویی، رتبه نخست شرکت‌های پتروشیمی دنیا را کسب کرده است.

آلومینیوم هند خواستار همکاری با ایمیدرو

در فروردین ۹۵ مدیرعامل «نالکو» بزرگترین شرکت آلومینیوم هند، خواهان همکاری با ایمیدرو در زنجیره صنعت آلومینیوم ایران شد. تاپان کومار چاند در دیدار با مهدی کرباسیان رئیس هیات عامل ایمیدرو، جمعی از مدیران این سازمان و مدیران ایرالکو و آلومینای ایران از آمادگی نالکو برای همکاری مشترک در صنعت آلومینیوم ایران گفت و تصریح کرد: زنجیره این صنعت از معدن بوکسیت تا آلومینا و تولید آلومینیوم، زمینه همکاری دو طرف خواهد شد. مدیرعامل شرکت نالکو همچنین از قراردادهایی گفت که در راستای تامین مواد اولیه با شرکت‌های تولیدکننده آلومینیوم ایران داشته است. وی همچنین از ایجاد کارخانه‌ای جدید با ظرفیت تولید ۵۰۰ هزار تن آلومینیوم در ایران استقبال و تصریح کرد: ذخایر بوکسیت هند نشان می‌دهد تا ۵۰ سال آینده ذخایر اطمینان‌بخشی برای تامین مواد اولیه در اختیار داریم. چند ماه بعد وزیر برق، معادن و زغال‌سنگ هند گفت دولت از شرکت ملی آلومینیوم هند (نالکو) خواسته است درباره احداث کارخانه ذوب آلومینیوم با سرمایه‌گذاری ۲ میلیارد دلاری در ایران تجدیدنظر کند. او از هیات مدیره شرکت ملی آلومینیوم هند خواست که درباره این سرمایه‌گذاری تجدید نظر کند و با توجه به اینکه معادن آلومینیوم می‌تواند محل مناسبی برای ساخت این کارخانه باشد این سرمایه‌گذاری را در هند انجام دهد. گفته می‌شد توافق ایران به منظور تامین گاز ارزان برای کارخانه ذوب آلومینیوم از عوامل اصلی تشویق هند برای احداث این کارخانه بوده است.

پشتیبانی ۱۸ شرکت بزرگ معدنی چک

در فروردین ۹۵ مدیران و سرمایه‌گذاران ۱۸ شرکت بزرگ معدن و صنایع معدنی جمهوری چک از پشتیبانی بانکی و بیمه‌ای خود برای حضور در طرح‌های این حوزه در ایران، خبر دادند. مارتین تلاپا معاون وزیر خارجه جمهوری چک در راس هیاتی از نمایندگان اتاق بازرگانی و مدیران شرکت‌های حوزه ماشین‌آلات، فناوری، معادن زیرزمینی، بانک و بیمه آن کشور، با رئیس هیات عامل ایمیدرو دیدار کرد و گفت: با توجه به نتایج مثبت نشست‌های رئیسان جمهور دو کشور در نیویورک، اکنون آماده همکاری وسیع با طرف‌های ایرانی در حوزه معادن و صنایع وابسته هستیم. شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران حاضر با توجه به پشتیبانی بانک مرکزی، شرکت‌های بیمه‌ای ازجمله (بیمه صادراتی EGAP)، بانک توسعه و دیگر بانک‌های جمهوری چک برای توسعه و تعمیق همکاری‌های دو طرف آمادگی کامل دارند. در این دیدار پائولینا اسرامکوا رئیس اداره کشورهای خلیج‌فارس وزارت خارجه چک، نوع توانمندی و مشخصات شرکت‌های آماده همکاری با ایران در حوزه‌های زیرساخت، انرژی و ماشین‌آلات را ارائه کرد.

اِن‌اف‌سی چین مایل به گسترش همکاری معدنی

در اردیبهشت ۹۵ نیز قائم مقام شرکت اِن‌اف‌سی چین به ایران آمد و از تمایل این شرکت برای گسترش همکاری با بخش معدن و صنایع معدنی ایران با فناوری‌های جدید خبر داد. کین ژونمن در دیدار با مهدی کرباسیان با ارائه گزارشی از عملکرد این شرکت در حوزه صنایع غیرآهنی ایران، خواستار حضور در طرح‌های جدید ایران در این بخش با فناوری‌های جدید شد. قائم مقام «ان‌اف‌سی» نیز درباره استفاده از فناوری‌های جدید در طرح‌های ایران گفت: استفاده از تجهیزات و ماشین‌آلات روزآمد در طرح‌های آلومینیوم، مس، زغال‌سنگ و...‌ از سیاست‌های ان‌اف‌سی است و حتی موضوع انتقال فناوری را نیز انجام خواهیم داد. همچنین با توجه به نیاز کارخانه‌های تولید آلومینیوم ایران به مواد اولیه همچون بوکسیت و آلومینا با تشکیل شرکت مشترک، آماده تامین و انتقال مواد اولیه از کشورهای دیگر به ایران هستیم. ضمن اینکه طرح‌هایی که اکنون در دست اجرا داریم همگی فعال هستند و ما آمادگی حضور در طرح‌های جدید معدنی و صنایع معدنی ایران همچون نفلین سینیت، طلا، زغال‌سنگ، سرب، روی و... را داریم. او در ادامه افزود ان‌اف‌سی در حال سرعت دادن به طرح‌ها ازجمله آلومینیوم جنوب و آلومینیوم جاجرم است. دولت چین با هدف کاهش مصرف انرژی در صنایع به ویژه صنعت آلومینیوم، مشوق‌هایی برقرار کرده که بر اساس آن ان‌اف‌سی طرح‌های خود را در ایران نیز با بهره‌گیری از فناوری‌هایی انجام می‌دهد که مصرف انرژی را کاهش می‌دهند.

دو شرکت معتبر استرالیایی؛ خواهان سرمایه‌گذاری معدنی

در ادامه فرصت‌های مذاکره با شرکت‌های معدنی صنایع معدنی که در سایه پسابرجام به وجود آمده بود، اردیبهشت ۹۵ دو شرکت معتبر استرالیایی خواهان سرمایه‌گذاری در بخش معدن و صنایع معدنی ایران به ویژه مس و طلا شدند. کولین رابرتس مدیرعامل شرکت استرالیایی میگا و تِری استنلی، مدیرعامل شرکت اواس‌دی در نشستی که با حضور رئیس هیات عامل ایمیدرو برگزار شد، توانمندی‌ها و امکانات خود در حوزه معدن صنایع معدنی را تشریح کردند. در این جلسه همچنین مقرر شد شرکت‌های یاد شده در اجلاس آینده معدن و صنایع معدنی ایران، زمینه همکاری‌های خود در بخش معدن و صنایع معدنی ایران را گسترش دهند. شرکت‌های یادشده در اجرای طرح‌های مختلف معدن و صنایع معدنی در کشورهای مختلف جهان حضور دارند. گروه میگا که به عنوان موسسه مالی بین‌المللی، در مالکیت دولت استرالیا قرار دارد به عنوان عضوی از بانک جهانی نیز فعالیت می‌کند که ماموریت خود را سرمایه‌گذاری مستقیم، بیمه سرمایه‌گذاری‌ها و کمک به رشد اقتصادی کشورها اعلام کرده است.