صادرات گاز ترکمنستان به ترکیه از مسیر ایران؛ دروازه‌ای طلایی یا پایان بازار؟

به گزارش می‌متالز، محمود خاقانی درباره صادرات گاز ترکمنستان از مسیر ایران اظهار داشت: سال ۹۷ میلادی یعنی ۲۸ سال قبل مرحوم هاشمی رفسنجانی که روابط خوبی با نیازف رئیس‌جمهور وقت ترکمنستان داشت؛ یک دیپلماسی انرژی با این هدف که ایران تبدیل به دروازه طلایی صادرات انرژی آسیای مرکزی، کاسپین و قفقاز به بازار جهانی شود؛ تعریف کرد و برای اولین بار ترکمنستان راهی برای صادرات گاز به بازار جهانی پیدا کرد و احداث خط لوله کرپچه- کرکوی با ظرفیت ۱۰ میلیارد متر مکعب در سال در دستور کار قرار گرفت. به‌عبارت دیگر آن زمان اینگونه برنامه‌ریزی شد که ما به دیپلماسی انرژی نفت و گاز میدان دهیم و فقط در چارچوب دیپلماسی هسته‌ای خودمان را محدود نکنیم کمااینکه اگر موفق می‌شدیم؛ می‌توانستیم اهداف هاب شدن در حوزه انرژی را محقق کنیم.

وی افزود: آن زمان پروژه خط لوله انتقال نفت و گاز قزاقستان- ترکمنستان از مسیر ایران به بازار جهانی تعریف شد و شرکت‌های اروپایی مثل توتال و شل و برخی شرکت‌های آلمانی آن را مطالعه کردند و به این نتیجه رسیدند که ایران از نظر اقتصادی و زیست محیطی بهترین مسیر صادرات نفت و گاز آسیای مرکزی به بازار مصرف است.

این کارشناس حوزه انرژی تصریح کرد: در عین حال ترکیه نیز همواره در نظر داشت محور صادرات گاز منطقه یعنی کاسپین به اروپا باشد، روسیه هم نمی‌خواست گاز ایران به اروپا برود مثلا زمانی که ترکمنستان از روسیه واردات و به ایران صادرات گاز داشت؛ نرخ گاز را در زمستان بالا می‌برد تا ترکمن‌ها نیز اعمال فشار کرده و بابت ارسال گاز به ایران بهای بیشتری را تقاضا کنند که همین امر به دفعات منجر به قطع صادرات گاز به ایران شد.

وی بیان داشت: اکنون بر اساس توافق بین ترکیه و ترکمنستان قرار است ۱.۳ میلیارد متر مکعب گاز ترکمنستان تا پایان سال ۲۰۲۵ به ترکیه تحویل داده شود. ترکیه یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان گاز طبیعی در جهان است. در سال ۲۰۲۲، این کشور حدود ۵۹ میلیارد متر مکعب گاز وارد کرد که بخش عمده‌ای از آن از روسیه، ایران و آذربایجان تأمین می‌شد. این توافق جدید با ترکمنستان، سهم ترکیه از گاز وارداتی را متنوع‎‌تر می‌کند و امنیت انرژی آن را افزایش می‌دهد.

خاقانی گفت: ترکیه از طریق چندین خط لوله اصلی از جمله تاناپ، ترک‌استریم و خط لوله ایران؛ گاز وارد می‌کند که این توافق جدید، خط لوله ایران را به عنوان مسیر انتقال گاز ترکمنستان به ترکیه فعال‌تر خواهد کرد و البته موقعیت ترکیه را به عنوان یک بازیگر در تجارت انرژی منطقه‌ای و جهانی تقویت می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: البته اکنون به نظر می‌رسد اگر میزان صادرات گاز ترکمنستان به ترکیه افزایش یابد روسیه واکنش نشان داده و برای تمدید قرارداد‌های خود با ترکیه تجدیدنظر کند. علاوه بر این ایران با کمبود گاز مواجه است و قرارداد گازی ایران-ترکیه نیز سال آینده به اتمام می‌رسد؛ بنابراین تمدید این قرارداد در ابهام خواهد بود و همین امر ترکیه و ترکمنستان را برای تجارت گازی به هم نزدیک کرده است.

این کارشناس حوزه انرژی گفت: در هر حال در سال‌های اخیر، تبدیل شدن ایران به هاب گاز طبیعی در منطقه بار‌ها مطرح شده و در دهه‌های گذشته، صادرات گاز ایران به اروپا نیز جزء اهداف بلندمدت بوده است و اکنون در صورت اجرایی شدن واردات گاز ترکیه از ترکمنستان و وجود ظرفیت لازم در ایران؛ این امکان وجود خواهد داشت که گاز به اروپا برسد.

آلپ ارسلان بایراکدار وزیر انرژی ترکیه گفت: گاز ترکمنستان از روز گذشته از طریق ایران به ترکیه منتقل می‌شود. با توجه به قیمت رقابتی و مناسب آن، تنوع سبد انرژی برای ما بسیار مهم است.

وی افزود: این گاز در اولین سال، یک و نیم میلیون خانه را تامین خواهد کرد و سعی می‌کنیم در انتهای سال، رقم وارداتی را افزایش دهیم. بدنبال تمدید ۵ ساله آن از این طریق هستیم و پس از آن انتقال گاز از طریق دریای خزر و توسط لوله‌های انتقال گاز را در میان‌مدت و بلندمدت دنبال می‌کنیم تا گاز را علاوه بر مصرف داخلی به اروپا نیز صادر کنیم.

وزیر انرژی ترکیه ادامه داد: ما در حال حاضر از ۱۴ نقطه واردات گاز داریم و ۲ نقطه یونان و بلغارستان نیز گاز را صادر می‌کنیم. در پایان این هفته، پروژه انتقال گاز از ایغدیر ترکیه به نخجوان نیز کلید خورده و شاهد انتقال گاز به نخجوان خواهیم بود.

منبع: تجارت نیوز