۵ درصد ظرفیت تولید رنیوم به ایران تعلق دارد

به گزارش می‌متالز، «سیدمحمدجواد خراسانی» مدیر امور فناوری و ساخت داخل مجتمع مس شهربابک در حاشیه نخستین نمایشگاه توسعه صنعت مس ایران در چشم‌انداز طرح کیمیا (کاتد یک میلیون تنی ملی مس) در گفت‌و‌گو با «می‌متالز» عنوان کرد: رنیوم از محصولات جانبی در صنعت مس به شمار می‌رود و در کانسنگ‌هایی وجود دارد که حاوی مولیبدن هستند که عیار‌ها آنها با هم متفاوت هستند، اما در تغلیظ مجدد کانه‌ها و بحث جداسازی کنسانتره مولیبدن، عیار رنیوم بالاتر است. زمانی که سولفور مولیبدن به اکسید مولیبدن تبدیل می‌شود، در غبار‌های تشویه، حدود ۳ تا ۴ هزار پی‌پی‌ام رنیوم وجود دارد. با سطح تولید فعلی با وجود حدود ۸ تن سولفور مولیبدن در طول روز حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ کیلوگرم غبار تولید می‌شود که از این مقدار روزانه حدود نیم کیلوگرم رنیوم قابل استحصال است.

خراسانی در ادامه خاطرنشان کرد: خطی که در کارخانه پشتیبانی، فنی و اسید ایجاد شده، مجموعه کارخانه‌های جانبی ذوب مس خاتون‌آباد است و در واقع خطی است که از دل فرآیند تولید بیرون آمده و نمک پتاسیم و آمونیوم رنیوم را تولید می‌کند. قرار است این میزان تولید را با مهندسی مجدد خط دو برابر کنیم و با استفاده کامل از غبار‌هایی که در فرآیند وجود دارند، این محصول را در سبد تولید قرار دهیم. وقتی یک محصول در برنامه تولید قرار می‌گیرد حساسیت‌ها به آن بیشتر می‌شود و تعهدآور است و در سال آینده این محصول را ذیل تولیدات مجتمع مس شهربابک عرضه خواهیم کرد.

وی توضیح داد: تا پیش از این فرآوری روی این محصول انجام نگرفته بود، اما هم اکنون تولید می‌شود و سال آینده تولید آن افزایش پیدا می‌کند. با دو گروه دانش‌بنیان از دانشگاه صنعتی شریف تبادل‌نظر‌هایی انجام شد و حتی این موضوع مطرح شد که به سمت تولید رنیوم فلزی نیز پیش برویم؛ البته در این بخش تمایل داریم که از ظرفیت‌های دانش‌بنیان استفاده شود و خود این شرکت‌ها به این سمت پیش بروند، زیرا هم به لحاظ تکنولوژیک و هم به لحاظ مادی ارزش خوبی می‌تواند برای آنها به همراه داشته باشد.

مدیر امور فناوری و ساخت داخل مجتمع مس شهربابک در پاسخ به این پرسش که تنها در این مجتمع رنیوم تولید می‌شود، گفت: برخی شرکت‌های خصوصی که غبار‌های ناشی از آن را خریداری می‌کنند، تولید رنیوم دارند که کار‌های آنها نیز قابل توجه است، اما ما به عنوان تولید‌کننده مرجع رنیوم، علاقمند هستیم آن را تجاری‌سازی کنیم و با کیفیت بهتری در بازار رسمی ارائه بدهیم.

کاربرد و ارزش رنیوم

خراسانی در ادامه با توضیح مشخصات رنیوم عنوان کرد: رنیوم جزو مواد بحرانی به حساب می‌آید. جداول مواد بحرانی بسته به نیاز جهان معمولا ویرایش می‌شود. رنیوم تقریبا از نیمه دوم قرن بیستم به این طرف وارد جدول تناوبی شده است. در برخی مواقع نیز قیمت افسانه‌ای داشته، به گونه‌ای که قیمت آن تا ۱۲ هزار دلار در هر کیلوگرم نیز روند صعودی داشته است. کاربرد رنیوم در صنایع هایتک و در موارد استفاده با دمای بالا و تنش‌های حرارتی بسیار سنگین از جمله در بخش موتور‌هایی که در جت و ترموکوپل‌هایی که در دمای بسیار کار می‌کنند، کاربرد دارد. میزان عرضه رنیوم در جهان محدود است، حدود ۵۰ تن به ضمیمه ۳۵ درصد بازیافت به دست می‌آید. از ۷۳۶ تنی که در حال حاضر در دنیا در چرخه تولید رنیوم وجود دارد، آنچه قابلیت قطعی استحصال دارد، ۲۱۱ تن به عنوان ظرفیت اسمی است، اما در دنیا بین ۵۰ تا ۱۰۰ تن بیشتر استحصال نمی‌شود.

قابلیت استحصال ۲ تن رنیوم در کشور

وی در پاسخ به اینکه شما چه میزان رنیوم تولید خواهید کرد، گفت: در گام اول ۴۰۰ کیلوگرم تولید رنیوم خواهیم داشت و پس از آن با افزایش ظرفیت کارخانه مولیبدن خود به تناسب می‌توانیم به این ظرفیت اضافه کنیم. پیش‌بینی ما این است که در شرایط فعلی با وجود ۱۳ تا ۱۵ هزار تن کنسانتره سولفور مولیبدن، حدود ۲ تن قابلیت استحصال رنیوم در کشور وجود داشته باشد. اگر این عدد محقق شود ۵ درصد ظرفیت جهانی را به خود اختصاص می‌دهد. تولید رنیوم علاوه بر بحث‌های اقتصادی و متریال در بحث‌های ژئوپلتیک نیز مهم به شمار می‌رود و در این راستا و در برخی موارد از این دست، درگیری‌هایی بین چین و آمریکا وجود دارد.

مدیر امور فناوری و ساخت داخل مجتمع مس شهربابک ادامه داد: امیدواریم بتوانیم این مسیر را در پیش‌ رو بگیریم؛ البته در این مسیر باید از شرکت‌های دانش‌بنیان کمک گرفت، چراکه عناصر جزئی در چرخه تولید معادن مس وجود دارد که ممکن است از نظر مقدار آن چنان زیاد نباشند که یک صنعتی مانند صنعت مس آنها را تولید کند، از این رو نیاز به شرکت‌های دانش‌بنیان است که روی این عناصر کار کنند که برای آنها جذابیت مالی به همراه خواهد داشت. در این راستا شهربابک از شرکت‌های دانش‌بنیان استقبال می‌کند، زیرا ما حدود ۲۰ تن نیکل و حدود ۲ تن تلوریوم ظرفیت داریم که حتی ریسک‌های آنها را تا زمانی که به محصول برسند می‌توانیم پوشش دهیم و در نهایت بخشی از کار را به خود آن‌ها واگذار کنیم.

خراسانی همچنین در پاسخ به این پرسش که واحد تحقیق و توسعه شما فعال است، گفت؛ این واحد فعال است و بخش ما زیرمجموعه واحد تحقیق و توسعه قرار دارد و ما علاقمند هستیم در زمینه تحقیق و توسعه کارهای بیشتری انجام دهیم.

گفت‌و‌گو از علیرضا جعفری نژاد؛ پایگاه خبری فلزات خاورمیانه (می متالز)