چرا رهبر انقلاب از رکود تولید مسکن در سال‌های اخیر گلایه کردند

به گزارش می متالز، روز گذشته رهبر معظم انقلاب در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام نکات مهمی درباره رونق تولید اشاره کردند که یکی از این نکات توجه به رونق تولید مسکن بود. معظم له در این باره فرمودند: «یک مطلب هم مسئله‌ی مسکن‌سازی است؛ اصلاً رشته‌ی مسکن از جمله رشته‌های کارآفرین در کشور است. یکی از غفلتهایی که در این چند سال شد، این بود که به مسکن پرداخته نشد؛ خود تولیدِ مسکن صنایع زیادی را به کار می‌اندازد؛ خود تولید مسکن صنایع زیادی را به خدمت میگیرد و به کار می‌اندازد؛ یعنی کارآفرین است، تولیدآفرین است و خودش تولید [را رونق میدهد]».

در این یادداشت به این سوال پاسخ می دهیم که بخش مسکن چه ویژگی هایی دارد که مقام معظم رهبری در راستای رونق تولید، توجه خاصی به این بخش داشته اند؟

*لزوم توجه به پیشران های تولید

یکی از راهبردهای اصلی جهت رونق تولید در کشور، توجه به صنایع و پیشران های اقتصاد است. منظور از پیشران ها نیز بخش هایی از اقتصاد هستند که ارتباط و پیوندهای گسترده پسینی و پیشنی با سایر بخش های اقتصاد دارند و مانند موتور محرکه، با حرکت آن‌ها، بسیاری دیگر از صنایع مولد نیز رونق خواهند یافت. در این بین تولید مسکن را می توان شاخص ترین پیشران اقتصاد کشور دانست. پیوند پیشینی با 78 بخش اقتصادی و همچنین رابطه پسینی با 56 بخش اقتصادی نشان از پیشران بودن تولید مسکن می دهد.

علاوه بر این، توجه و تسهیل رونق تولید مسکن به دلیل وجود ویژگی هایی زیر امری ضروری است:

*وابستگی پایین به واردات و تاثیرپذیری اندک از تحریم ها

تولید مسکن علاوه بر پیوندهای بسیار با سایر بخش های اقتصاد، کمترین وابستگی و نیاز به واردات را دارد. مصالح ساختمانی، زمین و نیروی کار ماهر و غیر ماهر به میزان کافی در کشور موجود است یا قابلیت تولید دارند و هیچ نیازی به واردات ندارند که همین ماجرا لزوم در اولویت قرار گرفتن تولید مسکن در شرایط تحریمی و مشکلات ارزی کشور، را نشان می دهد.

*رونق تولید مسکن، اشتغالزایی در پهنه کشور

عدم تمرکز گرایی نیز از دیگر ویژگی های رونق تولید مسکن است. با توجه به وجود منابع مورد نیاز برای تولید مسکن و همچنین وجود تقاضای در سراسر کشور، تولید مسکن، رونق تولید و اشتغالی بدون مهاجرت به شهرهای بزرگ را در پی خواهد داشت که مطلوبیت توجه به این پیشران اقتصادی را افزایش می دهد.

*سهم قابل‌توجه سرپرستان خانواده ها در اشتغال ناشی از تولید مسکن

بخش مسکن به دلیل ویژگی‌های و شرایط خاصی که دارد در تمامی اشتغال مستقیم و حدود 90 درصد اشتغال غیرمستقیمی که ایجاد می‌کند از نیروی انسانی مرد بهره می‌گیرد که طیف استفاده از تخصص‌های موجود در آن وسیع است و افرادِ با تحصیلات زیر دیپلم (کارگر ساده) تا دکترای متخصص در حوزه‌هایی مانند طراحی و محاسبات سازه و تأسیسات مشغول به کار می‌شوند.

*ظرفیت بالای اشتغالزایی در تولید مسکن

بنا بر پژوهش های انجام شده به ازای تولید هر 100 متر مربع زیربنای مسکونی 1.44 شغل مستقیم و 1 شغل غیر مستقیم در یک سال ایجاد می شود.

*تامین مسکن به عنوان نیاز اساسی خانواده ها

تولید و عرضه مسکن پاسخی به یکی از نیازهای اصلی و اولیه خانواده ها است. در سال های اخیر به دلیل عدم توازن بین تقاضا و عرضه مشکلات بسیاری برای خانواده ها برای تامین این نیاز اساسی رخ داده است. لازم به ذکر است در حالی که از سال 92 تا 97 به صورت میانگین 700 هزار ازدواج در سال صورت گرفته است، مطابق با داده های مرکز آمار تعداد واحدهای تولید شده در کشور، کمتر از 350 هزار واحد در سال بوده است. همین عدم پاسخگویی به تقاضاهای جدید و همچنین تقاضای انباشته از گذشته در بازار مسکن، یکی از اصلی ترین دلایل برای افزایش قیمت مسکن در سال های اخیر بوده است.

*محافظت از خانواده‌ها در برابر بلایای طبیعی با احداث و بهسازی مسکن در بافت فرسوده روستایی و شهری

از طرفی با توجه به حادثه خیز بودن کشور، بهسازی و نوسازی واحدهای مسکونی غیرمقاوم موجود کشور نیز یک امری کاملا ضروری است. بیش از 60 درصد از واحدهای روستایی و 30 درصد از واحدهای شهری، توان لازم برای مقابله با سوانح طبیعی را ندارند و در صورت بروز حوادث، زمینه ساز بروز خسارات جانی و مالی بسیاری می شوند. یکی از علل اصلی افزایش خسارات جانی و مالی در سیل اخیر نیز همین غیر مقاوم بودن واحدهای مسکونی روستایی بود. در کشور ما حداقل 2 میلیون واحد مسکونی روستایی غیرمقاوم وجود دارد که نیازمند نوسازی کامل هستند. در حالی که طبق قانون برنامه پنجم و ششم توسعه، دولت مکلف به اعطای 200 هزار وام های بهسازی و نوسازی مسکن روستایی بود، در سال های 92 تا 97، 50 درصد این تکلیف هم محقق نشد.

*یادداشتی از مهدی غلامی کارشناس مسکن