فرآیند اداری و فنی صدور پروانه اکتشاف معدن؛ از ثبت درخواست تا آغاز عملیات

به گزارش می‌متالز، فرآیند دریافت پروانه اکتشاف معدن در ایران یکی از مراحل کلیدی در چرخه توسعه معادن است که به منظور شناسایی و کشف ذخایر معدنی جدید، توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی انجام می‌شود. این فرآیند تحت نظارت وزارت صنعت، معدن و تجارت و بر اساس قوانین و آئین‌نامه‌های مصوب، با هدف تضمین شفافیت، رعایت حقوق دولت و بهره‌برداران، و حفاظت از محیط زیست اجرا می‌شود.

مطابق ماده ۳ قانون معادن ایران، مواد معدنی به چهار طبقه تقسیم می‌شوند که هر طبقه شرایط و الزامات خاص خود را برای اکتشاف و بهره‌برداری دارد. به عنوان مثال، مواد معدنی فلزی همچون آهن، مس، سرب و روی در طبقه دوم قرار دارند و فرآیند دریافت مجوز اکتشاف برای آنها نسبت به مواد معدنی طبقه اول (مانند شن و ماسه، سنگ آهک و گچ) متفاوت است.

پروانه اکتشاف، مجوزی است که به دارنده آن اجازه می‌دهد در محدوده‌ای مشخص عملیات اکتشافی را برای کشف مواد معدنی انجام دهد. این پروانه به مدت معین (معمولاً یک سال) صادر می‌شود و تمدید آن منوط به ارائه گزارش‌های پیشرفت کار و تأیید سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مربوطه است.

مراحل دریافت پروانه اکتشاف معدن

۱- مراجعه و ارائه درخواست

- متقاضی (شخص حقیقی یا حقوقی) ابتدا باید به وزارت صنعت، معدن و تجارت یا سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مربوطه مراجعه کند و فرم درخواست صدور پروانه اکتشاف را تکمیل کند.

- همراه با درخواست، دو نسخه نقشه توپوگرافی به مقیاس ۱:۲۵۰،۰۰۰ منطقه مورد نظر جهت اکتشاف باید تهیه و ارائه شود.

- متقاضی باید محدوده مورد نظر را بر روی نقشه مشخص کند و مدارک هویتی، اساسنامه شرکت (برای اشخاص حقوقی)، روزنامه رسمی و مدارک تشخیص صلاحیت فنی را ضمیمه کند.

۲- ثبت و بررسی اولیه درخواست

- پس از تحویل مدارک، وزارتخانه یا سازمان مربوطه تاریخ و زمان دقیق ثبت درخواست را بر روی یکی از نقشه‌ها ثبت و مهر و امضا می‌کند و به متقاضی تحویل می‌دهد.

- در این مرحله، بررسی می‌شود که آیا محدوده مورد نظر آزاد است یا قبلاً به شخص دیگری واگذار شده است. اگر محدوده آزاد باشد، به نام متقاضی رزرو می‌شود و مشخصات کامل محدوده حداکثر تا یک هفته به وی ابلاغ می‌گردد.

- در صورت اشغال بودن محدوده، پرونده درخواست بسته خواهد شد.

۳- تهیه و ارائه طرح اکتشاف

- متقاضی موظف است طرح اکتشاف را که شامل برنامه عملیاتی، روش‌های فنی، برآورد هزینه‌ها و زمان‌بندی است، تهیه و به سازمان ارائه دهد.

- تهیه طرح اکتشاف باید توسط فرد یا مؤسسه‌ای با صلاحیت فنی صورت گیرد و مسوول طرح باید گزارش را امضا و مهر کند. در صورت واگذاری به شخص حقوقی، مدیرعامل یا رئیس مؤسسه نیز باید مسوولیت را بپذیرد.

- اگر طرح اکتشاف شامل بخش‌های تخصصی مانند ژئوفیزیک یا ژئوشیمی باشد، هر بخش باید توسط متخصص مربوطه امضا و مهر شود.

۴- معرفی مسوول فنی عملیات اکتشاف

- متقاضی باید یک فرد ذیصلاح را به عنوان مسوول فنی عملیات اکتشاف به سازمان صنعت، معدن و تجارت معرفی کند. این فرد مسوولیت نظارت بر اجرای طرح و رعایت استاندارد‌های فنی را بر عهده دارد.

- معرفی مسوول فنی برای کلیه مراحل عملیات اکتشافی الزامی است، مگر در مواردی که عملیات اکتشاف همزمان با استخراج انجام می‌شود.

۵- بررسی مدارک، استعلام‌ها و بازدید میدانی

- سازمان صنعت، معدن و تجارت استان پس از دریافت مدارک، آنها را بررسی و در صورت نیاز استعلام‌های لازم از سایر دستگاه‌های ذی‌ربط (محیط زیست، منابع طبیعی، آب منطقه‌ای و …) را دریافت می‌کند.

- در برخی موارد، بازدید میدانی از محدوده مورد درخواست به منظور ارزیابی شرایط فنی و زیست‌محیطی انجام می‌شود.

۶- صدور پروانه اکتشاف

- در صورت تأیید مدارک، طرح اکتشاف و استعلام‌ها، سازمان صنعت، معدن و تجارت استان نسبت به صدور پروانه اکتشاف به نام متقاضی اقدام می‌کند.

- پروانه اکتشاف مدت اعتبار مشخص (معمولاً یک سال) دارد و قابل تمدید است، مشروط بر ارائه گزارش پیشرفت عملیات و تأیید سازمان مربوطه.

مدارک مورد نیاز برای دریافت پروانه اکتشاف

برای اشخاص حقیقی

• شناسنامه و کارت ملی
• کارت پایان خدمت (برای آقایان)
• فرم درخواست تکمیل‌شده
• نقشه‌های توپوگرافی منطقه
• مدارک تشخیص صلاحیت فنی (در صورت نیاز)

برای اشخاص حقوقی

• اساسنامه شرکت
• روزنامه رسمی و آخرین تغییرات
• مدارک تشخیص صلاحیت فنی و تخصصی
• معرفی‌نامه نماینده قانونی شرکت
• فرم درخواست تکمیل‌شده و نقشه‌های توپوگرافی

الزامات و نکات مهم در فرآیند اکتشاف

• محدوده مورد درخواست باید آزاد باشد و قبلاً به شخص یا شرکت دیگری واگذار نشده باشد.
• متقاضی باید توانایی مالی و فنی لازم برای انجام عملیات اکتشافی را داشته باشد و این موضوع توسط سازمان صنعت، معدن و تجارت بررسی می‌شود.
• رعایت ملاحظات زیست‌محیطی و دریافت مجوز‌های لازم از سازمان حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی الزامی است.
• در صورت تأیید عملیات اکتشافی و کشف ذخایر معدنی، متقاضی می‌تواند برای دریافت گواهی کشف و سپس پروانه بهره‌برداری اقدام کند.

فرآیند پس از دریافت پروانه اکتشاف

اجرای عملیات اکتشافی

• دارنده پروانه اکتشاف موظف است عملیات اکتشافی را مطابق طرح مصوب و در چارچوب مدت تعیین‌شده انجام دهد.
• پیشرفت عملیات باید به صورت دوره‌ای به سازمان صنعت، معدن و تجارت استان گزارش شود.

تهیه و ارائه گزارش پایان عملیات اکتشاف

• پس از اتمام عملیات، دارنده پروانه باید گزارش جامع اکتشاف شامل نتایج، کمیت و کیفیت مواد معدنی کشف‌شده، هزینه‌ها و سایر اطلاعات فنی را تهیه و ارائه کند.
• در صورت تأیید گزارش، گواهی کشف صادر می‌شود که شامل نوع ماده معدنی، کمیت، کیفیت، حدود، مساحت و هزینه عملیات اکتشاف است.

دریافت پروانه بهره‌برداری

پس از دریافت گواهی کشف و در صورت تأیید طرح بهره‌برداری، متقاضی می‌تواند برای دریافت پروانه بهره‌برداری اقدام کند تا وارد مرحله استخراج و بهره‌برداری از معدن شود.

تمدید و انتقال پروانه اکتشاف

تمدید پروانه اکتشاف منوط به ارائه گزارش پیشرفت عملیات و تأیید سازمان صنعت، معدن و تجارت است همچنین انتقال پروانه اکتشاف به اشخاص دیگر فقط با موافقت و تأیید سازمان مربوطه امکان‌پذیر است و باید کلیه الزامات قانونی رعایت شود.

فرآیند دریافت پروانه اکتشاف معدن در ایران، یک مسیر چندمرحله‌ای و فنی است که نیازمند تهیه و ارائه مدارک کامل، رعایت الزامات قانونی، فنی و زیست‌محیطی و همکاری با دستگاه‌های اجرایی مختلف است. این فرآیند با هدف شناسایی ذخایر معدنی جدید و توسعه پایدار بخش معدن کشور طراحی شده و نقش مهمی در رشد اقتصادی و اشتغال‌زایی ایفا می‌کند. آگاهی کامل از مراحل و الزامات قانونی، موفقیت در دریافت پروانه اکتشاف و پیشبرد عملیات معدنی را تضمین می‌کند.

منبع: خبرگزاری ایمنا